1, 2016 педагогический вестник казахстана

1, 2016                                                ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ВЕСТНИК КАЗАХСТАНА
1
Павлодар мемлекеттік педагогикалық институтының 
ғылыми, ақпараттық-талдамалы журналы
Научный информационно-аналитический журнал
Павлодарского государственного
педагогического института
2004 жылдан шығады
Основан в 2004 году
ЌАЗАЌСТАН
ПЕДАГОГИКАЛЫЌ
ХАБАРШЫСЫ
ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ
ВЕСТНИК
КАЗАХСТАНА
             
1'
2016

ҚАЗАҚСТАН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ХАБАРШЫСЫ                                                       1, 2016
2
ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ВЕСТНИК КАЗАХСТАНА
СВИДЕТЕЛЬСТВО 
о постановке на учет средства массовой информации 
№9076-Ж 
выдано Министерством культуры, информации и спорта
Республики Казахстан 
25.05 2008 года
РЕДАКЦИОННАЯ КОЛЛЕГИЯ 
Главный редактор 
Н.Р. Аршабеков, доктор философских наук, профессор 
Зам. главного редактора 
А.С. Ильясова, кандидат исторических наук
Ответственный секретарь 
А.Ш. Тлеулесова, кандидат пед. наук, доцент (ПГПИ)
Члены редакционной коллегии
А.К. Кусаинов, доктор пед. наук, профессор, лауреат Государственной премии РК, президент 
Академии педагогических наук Казахстана
Д. Камзабекулы, доктор филологических наук, профессор (ЕНУ им. Л.Н. Гумилева)
Р.К. Толеубаева, доктор педагогических наук, профессор (КазНПУ им. Абая)
Г.К. Ахметова, доктор пед. наук, профессор, председатель правления АО «НЦПС Өрлеу»
К.К. Жампеисова, доктор пед. наук, профессор (КазНПУ им. Абая)
В.В. Егоров, доктор пед. наук, профессор (КарГТУ)
С.К. Бердыбаева, доктор пс. наук, профессор (КазНУ им. аль-Фараби)
Н.С. Сафаев,  доктор пс. наук, профессор (ТГУ им. Низами, г. Ташкент)
А.А. Петрусевич, доктор пед. наук, профессор (ОмГПУ, г. Омск)
Н.В. Чекалёва, доктор пед. наук, профессор (ОмГПУ, г. Омск)
А.Ф. Филатова, доктор пс. наук, профессор (ОмГПУ, г. Омск)
А.К. Нургалиева, доктор пед. наук (ПГПИ)
Г.Е. Отепова, доктор ист. наук (ПГПИ)
Д.Ж. Сакенов, кандидат пед. наук, профессор (ПГПИ)
С.Н. Сутжанов, доктор филол. наук (ПГПИ)
Ж.А. Усин, доктор пед. наук, профессор (ПГПИ)
Технический секретарь
Г.С. Салменова
За достоверность материалов и рекламы ответственность несут авторы и рекламодатели. 
Мнение авторов публикаций не всегда совпадает с мнением редакции. 
Редакция оставляет за собой право на отклонение материалов.
Рукописи и диски не возвращаются.
При использовании материалов журнала ссылка на «Педагогический вестник Казахстана» 
обязательна.
   
 
 
 
 
 
 
 
 
           © ПГПИ

1, 2016                                                ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ВЕСТНИК КАЗАХСТАНА
3
Педагогика жəне білім берудің жалпы 
мəселелері
Общие проблемы педагогики и образования
Л.Ж. Ажикенова
Бастауыш сынып оқушыларының ойлау 
қабілетін дамытуда шығармашылық тапсыр-
маларды пайдалану жолдары ............................. 5
А.Ш. Жумашева, И.Х. Наурузова
Использование технологии развития критиче-
ского мышления как средство формирования 
универсальных учебных действий младших 
школьников .......................................................... 9
Е.М. Байсарин
Дарынды балалармен жүргізілетін жұмыс-
тың ерекшеліктері ............................................. 17
Қ.Ф. Зағыпаров
Болашақ мамандардың философиялық 
мəдениетін қалыптастыру ................................ 21
С.Ə. Колумбаева
Қазақ тілі сабағында оқушылардың 
құзыреттіліктерін қалыптастыру жолдары ..... 29
С.В. Осипова, 
Е.В. Акимова, А.И. Рыбалко
К вопросу о развитии критического мышле-
ния у младших школьников на уроках мате-
матики ................................................................ 35
Ə.Қ. Муталипова
Оқушылардың математикалық сауаттылы-
ғын дамыту ........................................................ 40
А.Н. Рахимжанова, З.А. Адуова
Қазақ тілі сабағында интерактивті тақтаны 
пайдалану тиімділігі ......................................... 45
А.Ш. Тлеулесова, А.Н. Ақжан
Тілдік қарым – қатынастың мəні мен 
маңызын айқындау ........................................... 51
N.A. Alpysbay, A.A. Adieva
Actual problems of economic effectiveness of 
technical and professional education in countries 
of Kazakhstan ...................................................... 54
Оқыту жəне тəрбие теориясы мен тəжірибесі
Теория и практика обучения и воспитания
Ж.А. Шитенова
Интерактивті əдістердің түрлері мен оларды 
қазақ тілі сабағында пайдаланудың ерекше-
ліктері ................................................................. 59
О.С. Ачкинадзе, М. Баймұрат
Химия пəнін оқытуда студенттердің пəндік 
жəне негізгі құзыреттіліктерін дамыту 
жолдары ............................................................. 64
К.С. Бутенова, Н.К. Рамазанова
Роль педагогической практики в профессио-
нальном становлении будущих педагогов ..... 70
А.Қ. Тасимова
Музыка сабағында оқушылардың эстетика-
лық сезімін дамыту ........................................... 74
К.А. Юсембаева
Развитие риторики и ораторского искусства 
на уроках русского языка ................................. 80
Ш.А. Таскарина, А.О. Искакова
Метод группового обучения на уроках анг-
лийского языка как средство повышения 
познавательной деятельности  ......................... 85
A.O. Iskakova, N.Y. Khassenova
Project method as a way of increasing students` 
motivation  .......................................................... 90
Білім жəне ғылым саласындағы инновациялық 
жəне интеграциялық үрдістер
Инновационные и интеграционные процессы 
в науке и образовании
Н. Бауыржан
Қазақ тілі: компьютерлік оқыту ...................... 95
К.С. Бутенова, А. Аникеева
Использование информационно-коммуника-
ционных технологий на уроках окружающе-
го мира  ............................................................ 100
МАЗМҰНЫ 
 
СОДЕРЖАНИЕ

ҚАЗАҚСТАН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ХАБАРШЫСЫ                                                       1, 2016
4
А.Т. Қаймолла,
А.М. Бейсенбаева, Н.Р. Хамзина
Бастауыш сынып оқушысының шығарма-
шылық іс-əрекетін оқу-тəрбие процесінде 
ұйымдастыру ................................................... 108
С.Х. Медиева, Г.Т. Рашева,
К.Б. Копбалина
Оқыту үрдісінде ақпараттық технология-
ларды қолдану ................................................. 115
С.В. Осипова, Р. Рахманова
К вопросу о формировании ответственно-
сти у младших школьников на уроках мате-
матики .............................................................. 122
Əртүрлі – Разное
А.А. Морозов, А.А. Белус
Компьютеризация в медико-биологической 
подготовке спортсменов ................................. 129
А.А. Морозов, А.А. Белус
Особенности обучения спортивному плава-
нию студентов ПГПИ ..................................... 136
Д. Смагулова
Мектеп жəне отбасы жұмыстарының 
жүйесі ............................................................... 143
Авторларға арналған ереже ........................... 146
Правила для авторов ....................................... 148

1, 2016                                                ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ВЕСТНИК КАЗАХСТАНА
5
УДК 372.03
БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОЙЛАУ ҚАБІЛЕТІН 
ДАМЫТУДА ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ТАПСЫРМАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ 
ЖОЛДАРЫ
Л.Ж. Ажикенова
№33жалпы орта білім беру мектебінің бастауыш сынып мұғалімі 
Екібастұз қаласы, Қазақстан
Аңдатпа
Ұсынылған  мақалада  қазіргі  кездегі  білім  берудің  көкейтесті  міндеті  балалардың 
ойлау қабілетін қалыптастыру жолдары сипатталған.
Тірек сөздер: оқушылардың ойлау қабілеті, оқыту технологиялар, шығармашылық 
тапсырмалар, гуманизация, жаңа идея.
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ə. Назарбаевтың  Қазақстан 
халқына  Жолдауында  «Бəсеке  басы  білім,  ел  басқаратын  болашақ  жастардың 
білімділігі  мен  біліктілігінде»  деген.  Ендеше,  ұстаздар  қауымы  ел  басқаратын 
болашақ  жастардың  білімін  қамтамасыз  ету  керек.  Сондықтан  да  мектептегі 
оқу  үрдісінің  барысы  əртүрлі  педагогикалық  əдіс-тəсілдерімен  жүйелі  түрде 
оқушылардың  ойлау  қабілетін  жан-жақты  дамытып,  ғылыми  көзқарасы  мен 
белсенділігін арттырады [1].
Қазақстан  Республикасының  «Білім  туралы»  заңының  5-тарауындағы 
41-баптың 1-бөліміндегі «педагог қызметкерлер өз біліктілігін арттыруға міндетті» 
деп  көрсетілуі,  «Қазақстан-2050»  стратегиялық  бағдарламасында  елбасының 
«біз  балаларымызға  өзіміздің  жақын  жəне  алыс  көршілерімізбен  достық  қарым-
қатынасымызды мұра етіп қалдыруымыз керек» деген сөзі бүкіл ағартушы қауым 
алдында  «Оқу  тəрбие  үрдісінде  оқушылардың  білім  сапасын  арттыру,  ойлау 
қабілетін  дамытудың  жолдарын  айқындау  қажет»  делінген.  Ал,  оқушылардың 
ойлау  қабілетін  дамытудың  бірден  бір  жолы  ол  –  шығармашылық  тапсырмалар 
арқылы дамыту деп есептейміз [2].
Сондықтан да шығармашылық тапсырмалардың оқыту процесіндегі маңызы 
зор. Бастауыш сыныпта математика пəнін оқыту арқылы мəселені талдай білуге, 
нақтылауға,  ұғымдарды  анықтауға,  ой  қорытындылар  жасауға,  дəлелдеуге  тағы 
басқа іс жүзінде қадам сайын шығармашылық білім беріледі.
ПЕДАГОГИКА ЖƏНЕ БІЛІМ 
 
ОБЩИЕ ПРОБЛЕМЫ
БЕРУДІҢ ЖАЛПЫ МƏСЕЛЕЛЕРІ    ПЕДАГОГИКИ И ОБРАЗОВАНИЯ

ҚАЗАҚСТАН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ХАБАРШЫСЫ                                                       1, 2016
6
Шығармашылық  тапсырмалар  оқушылардың  жаңа  бір  нəрсені  ашуы,  яғни 
оқушы өзін белгілі бір жаңалықтардың авторы ретінде сезінеді. Бұл оған белгілі 
бір пəн төңірегіндегі қызығушылығын жүзеге асыруға жəне шығармашыл ойлауға 
мүмкіндік береді. 
Біздің  ойымызша,  бүгінгі  бастауыш  сынып  оқушыларының  кез  келгені 
шығармашылық тапсырмалар шешуді  табыспен меңгере  алады.  Тек  ол  жұмысқа 
дұрыс басшылық, шебер ұйымдастырушылық қажет.
Қазіргі  таңда  шығармашылық  тапсырмалар  əр  сабақта  өтілетіндей  ұйым-
дастыру  қажет.  Ал  қазір  дəстүрлі  сабақ  пен  шығармашылық  сабақтың  айырма-
шылығын көрсете кетейін: 
Оқушыларға заман талабына сай сабақ беру кез келген мұғалімнің міндеті. 
Ұстаз  белсенді,  шығармашылық  іс-əрекетке  талпынған  оқушының  кеңесшісі  əрі 
көмекшісі.  Əрбір  мұғалім  сабақ  жүргізу  барысында  жаңа  технологияға  сүйене 
отырып, тосын  идеялар мен проблемалық  ой тудырып  отырса, оқушылардың да 
пəнге қызығушылығын арттыруға болады. Қазақ тілі сабақтарында оқушылардың 
шығармашылық қабілеттерін дамыту жұмыстары жүргізіліп отырады. 
Шығармашылық  –  бұл  адам  іс-əрекетінің  түрі,  бұл  адамның  өмір  шынды-
ғында өзін-өзі тануға ұмтылуы, ізденуі. Өмірде дұрыс жол табу үшін адам дұрыс 
ой  түйіп,  дер  кезінде  өздігімен  сапалы,  дəлелді  шешім  қабылдай  білуге  үйренуі 
керек. Тек шығармашылық қана адамға өмірдің мəнін түсінуге, бақытын сезінуге 
мүмкіндік  əпереді.  Мұндай  күрделі  мəселені  шешуде  үздіксіз  білім  беру  ісінің 
алғашқы  сатыларының  бірі  болып  табылатын  бастауыш  мектептің  алатын  орны 
ерекше, өйткені бастауыш мектеп :
1. Оқушылардың интеллектуалдық, рухани, табиғи нышандарын дамытуға, 
өзінің қызығушылықтары мен бейімділіктерін іске қосуға жағдай жасайды; 
2. Жеке адамдық сенімдерін қалыптастыруға жағдай жасайды; 
3. Ұжымдық жəне жеке іс-əрекеттер тəсілдеріне үйретеді; 
4. Баланың еркін ойлауына, оның барлық қабілеттерін дамытуға, өз күшіне 
деген сенімнің болуына жағдай жасайды;
5. Кіші  жастағы  баланың  оқуына,  оқу  арқылы  қабілеттерінің  дамуына  көп 
мүмкүндіктер береді. 
Қабілет – туа біткен қасиет емес, олар баланың өмір сүру барысында іс-əрекет 
арқылы дамып отырады, яғни бастауыш сыныптан бастап баланың қабілетін дамы-
ту керек. Оқушылардың белсенділігі мен танымды іс-əрекеттері арқылы шығарма-
шылығын дамыту, қажетті жағдай жасау, айрықша шешім қабылдай алатын жеке 
тұлғаны дайындау, осыған орай оқытуды ізгілендіру қазақ мектептерінің алдында 
тұрған үлкен міндет екені мəлім. 

1, 2016                                                ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ВЕСТНИК КАЗАХСТАНА
7
Оқушыны  шығармашылыққа  баулудағы  негізгі  міндет  оқушылардың 
міндетгерін  қалыптастыру,  шығармашылық  қабілеттерін,  қызығуын  жетілдіру, 
білімге құштарлығын ояту. Қазақ тілін оқушыларға нəтижелі үйрету үшін оның 
оқыту əдістемесін жетілдіру – бүгінгі күннің басты мəселесі. 
Ұстаз үшін ең негізгі мақсат – əр сабағын түсінікті, тартымды, тиімді өткізу. 
Оны  жүзеге асырудың бір жолы –  оқушыларға білім  беру, тəрбиелеу барысында 
кеңінен  колданылып  келген,  оқушылардың  білім  сапасын  көтеруге  жағдай  жа-
сайтын,  сабақты  тиімді  ұйымдастыруға,  атап  айтқанда,  сабақ  уақытын  ұтымды 
пайдалануға, мұғалім мен оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытуға көп көмегін 
тигізетін əдіс – диктанттарды қолдана білу. Тек  диктант түрлері грамматикалық 
ережелерді  əр  оқушының  қалай  меңгергендігін  байқатады.  Сондықтан  диктант, 
қай сыныпта болмасын, неғұрлым жиі алынса, оқушылардың сауаты соғұрлым та-
бысты болмақ. 
Жатжазулар  мына  түрде  болады:  əріп,  буын,  сөз,  сөздік  ескерту,  шығарма-
шылық,  көру,  өздік,  терме,  графикалық,  есту,  бақылау  диктанттары.  Мақсатына 
қарай оларды өткізудін де тəсілдері түрлі-түрлі. Осы диктанттардың ішіндегі ең 
күрделісі шығармашылық диктант. Бұл оқушылардың ойлау қабілетін, сөздік қо-
рын, білім деңгейі мен өздігінен жұмыс істеудегі шеберліктерін арттырады. Қазақ 
тілі сабағында оқушылардың шығармашылығын дамыту үшін осы шығармашы-
лық диктантты көп қолданған дұрыс. Танымдық іс-əрекеттің өзге əрекет түрлері-
нен  ең  басты  ерекшелігі –  оқушының  үнемі  «жаңа  дүниеге енумен»,  əрбір жаңа 
əрекеттерді оқушының оның бірінен екіншісіне ауысып отырумен байланысты. 
Сондықтан  оқу  үрдісінде  оқушының  білім  алуға,  өз  бетімен  əрекет  ету-
ге  деген  құлшынысын  оятуға,  ақыл-ойының  дамып,  жетілуіне  түрткі  болатын 
танымдық іс-əрекетті ұйымдастырудың тиімді əдіс-тəсілдерін іздестіру өзекті си-
пат береді. 
Терең білімге негізделген танымдық біліктердің қалыптасуы оқушылардың 
білімді теориялық негізде қорыта алуға мүмкіндік беріп, интеллектуалдық белсенді 
ойлауын  жандандырып,  шығармашылыққа  жетелейді,  нəтижесінде,  оқушы  же-
ке  тұлғасының  қалыптасуына  негіз  болaды.  Мұғалім  мен  оқушы  арасындағы 
бірлескен қарым-қатынастың маңызы ерекше. 
Əдебиеттер
1. Қазақстан Республикасының Білім берудің дамытудың 2005–2010 жылға арнал-
ған бағдарламасы // Егемен Қазақстан. – 2004. – 16 қазан. – 7 б.
2. Қазақстан  Республикасының  заңы  2007  жылғы  шілденің  27-сі  №  319-ІІІ  білім 
туралы (2013.14.01 берілген өзгерістер мен толықтыруларымен). – Алматы: LEM, 2013. – 
148 б.

ҚАЗАҚСТАН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ХАБАРШЫСЫ                                                       1, 2016
8
3. Қосанов  Б.М.  Математика  курсындағы  шығармашылық  жаттығулар:  орындау 
технологиясы / Б.М. Қосанов. – Алматы, 2005. – 72 б.
4. Оспанов Т.Қ. Бастауыш мектепте математиканы оқыту əдістемесі / Т.Қ. Оспа-
нов, Ш.Қ. Құрманалина, С.Қ. Құрманалина. – Астана: Фолиант баспасы, 2007. – 48 б. 
Пути развития мыслительной деятельности учащихся
Л.Ж. Ажикенова
учитель начальных классов СОШ №33,
г. Екибастуз, Казахстан
Аннотация
В  данной  статье  рассмотрены  задачи  современного  преподавания  и  пути  развития  мысли-
тельной деятельности учащихся с помощью творческих заданий. 
Ключевые слова: мыслительная деятельность учащихся, обучающие технологии, творческие 
задания, гуманизация, новые идеи.
The development of students thinking abilities
L.Zh. Azhikenova
Secondary school №33 of Ekibastuz, Kazakhstan
Summary
In this article, the challenges of contemporary teaching and the development of student’s thinking 
abilities with creative tasks.
Keywords:  thinking  abilities  of  students,  educational  technologies,  creative  tasks,  humanization, 
new ideas.

1, 2016                                                ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ВЕСТНИК КАЗАХСТАНА
9
УДК 371.3:001.895
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ТЕХНОЛОГИИ РАЗВИТИЯ КРИТИЧЕСКОГО 
МЫШЛЕНИЯ КАК СРЕДСТВО ФОРМИРОВАНИЯ 
УНИВЕРСАЛЬНЫХ УЧЕБНЫХ ДЕЙСТВИЙ МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ
А.Ш. Жумашева
профессор кафедры дошкольного и начального образования, 
доктор филологических наук, доцент,
Павлодарский государственный педагогический институт, г. Павлодар, Казахстан
И.Х. Наурузова
студентка IV курса кафедры дошкольного и начального образования
факультета педагогики и спорта, 
Павлодарский государственный педагогический институт, г. Павлодар, Казахстан
Аннотация
В статье рассматривается сущность технологии развития критического мышле-
ния  как  средство  формирования  универсальных  учебных  действий  младших  школьников. 
Также раскрывается понятие «универсальные учебные действия» и их связь с технологи-
ей развития критического мышления. 
Ключевые слова: инновация, универсальные учебные действия, технология развития 
критического мышления.
Важнейшей характеристикой современности являются инновационные про-
цессы, пронизывающие все  сферы  и уровни социальной  реальности  и жизнедея-
тельности человека. Инновационная деятельность рассматривается как направле-
ние  исследований  в  современной  педагогической  практике,  отражающей  много-
плановость, многообразие и взаимообусловленность и допускающей возможность 
создания механизмов педагогического управления изменениями. Современные ин-
новационные процессы в сфере образования позволяют понять новое видение ме-
ста и роли человека в обществе: возможность его воздействия на процесс развития 
социально-культурной сферы, в котором личность раскрывает себя как активный 
субъект, преобразующий социальную действительность. 
В настоящее время в Казахстане происходят существенные изменения в сфе-
ре образования. Это связано с переходом на позиции личностно-ориентированной 
педагогики. Одной из задач современной школы становится раскрытие потенциала 
всех участников педагогического процесса, предоставление им возможностей про-

ҚАЗАҚСТАН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ХАБАРШЫСЫ                                                       1, 2016
10
явления творческих способностей.  Решение этих задач невозможно без осущест-
вления вариативности образовательных процессов, в связи с чем появляются раз-
личные инновационные типы и виды образовательных технологий, которые тре-
буют глубокого научного и практического осмысления. В последнее время обра-
зование все более ориентируется на создание таких технологий и способов влия-
ния на личность, в которых обеспечивается баланс между социальными и индиви-
дуальными потребностями и, которые, запуская механизм саморазвития (самосо-
вершенствования, самообразования), обеспечивают готовность личности к реали-
зации собственной индивидуальности и изменениям общества. 
Использование в учебных программах инновационных технологий позволяет 
расширить учебный процесс и, не отрываясь от проблем обучения и воспитания, 
развить личностные качества обучающихся и составить основу эффективности ре-
зультатов обучения. 
Помимо  всего  вышесказанного,  важнейшей  задачей  современной  системы 
образования  является  формирование  универсальных  учебных  действий,  обеспе-
чивающих  школьникам  умение  учиться,  способность  к  саморазвитию  и  самосо-
вершенствованию. 
Универсальные учебные действия (УУД) – это обобщенные действия, откры-
вающие возможность широкой ориентации учащихся, – как в различных предмет-
ных областях, так и в строении самой учебной деятельности, включая осознание 
учащимися ее целевой направленности, ценностно-смысловых и операциональных 
характеристик.
В широком смысле слова «универсальные учебные действия» означают само-
развитие и самосовершенствование путём сознательного и активного присвоения 
нового социального опыта.
Одной из особенностей УУД является их универсальность, которая проявля-
ется в том, что они
– носят надпредметный, метапредметный характер;
– обеспечивают целостность  общекультурного,  личностного  и познаватель-
ного развития и саморазвития личности;
– обеспечивают преемственность всех ступеней образовательного процесса;
– лежат  в  основе  организации  и  регуляции  любой  деятельности  учащегося 
независимо от ее специально-предметного содержания;
– обеспечивают этапы усвоения учебного содержания и формирования пси-
хологических способностей учащегося.
Одна из универсальных технологий позволяет значительно повысить надеж-
ность образования, потому что оно становится осознанным и рефлексивным, повы-
шает коммуникативный потенциал личности, – это технология развития критиче-

1, 2016                                                ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ВЕСТНИК КАЗАХСТАНА
11
ского мышления. Перед школой в настоящее время остаётся актуальной проблема 
самостоятельного успешного усвоения учащимися новых знаний, умений и компе-
тенций, а технология развития критического мышления обладает именно тем по-
тенциалом, который обеспечивает развитие интеллектуальных способностей уче-
ника, позволяющих ему учиться самостоятельно. 
В различных научных источниках можно найти разные определения терми-
на «критическое мышление». Обобщив, можно сказать, что критическое мышле-
ние  –  это  процесс  соотнесения  внешней  информации  с  имеющимися  у  человека 
знаниями, выработка решений о том, что можно принять, что необходимо допол-
нить, а что отвергнуть. Критическое мышление учит активно действовать и помо-
гает понять, как надо поступать в соответствии с полученной информацией, при 
этом нужны не только способности к внутреннему размышлению, но и умение об-
суждать,  взаимодействовать  с  другими  людьми.  Критическое  мышление  иногда 
называют направленным мышлением, поскольку оно направлено на получение же-
лаемого результата.
К  достоинствам  технологии  развития  критического  мышления  по  отноше-
нию к другим педагогическим подходам и технологиям относятся: 
– ориентирование на развитие ученика; 
– использование  современных  методических  приемов,  развивающих  интел-
лектуальные, коммуникативные и познавательные умения учащихся.
Данная технология помогает ученику овладеть способами работы с инфор-
мацией, вдумчивого чтения, структурирования материала, умением задавать во-
просы, постановки и решения проблем, рефлексивного письма, помогает овладеть 
методами групповой работы, умением аргументировано вести дискуссию. Техно-
логия объединяет известные и новые методические приемы в определенной логи-
ке построения урока. 
Что же даёт технология развития критического мышления учащимся?
– Повышение эффективности восприятия материала;
– повышение интереса как к изучаемому материалу, так и к самому процес-
су обучения;
– умение критически мыслить;
– умение ответственно относиться к собственному образованию;
– умение работать в сотрудничестве с другими;
– повышение качества образования учащихся;
– желание и умение стать человеком, который учится в течение всей жизни. 
Что даёт данная технология учителю?
– Умение создать в классе атмосферу открытости и ответственного сотруд-
ничества;

ҚАЗАҚСТАН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ХАБАРШЫСЫ                                                       1, 2016
12
– возможность  использовать  модель обучения,  которая  способствует  разви-
тию самостоятельности;
– стать практиками, которые умеют грамотно анализировать свою деятель-
ность;
– стать источником ценной профессиональной информации для других учи-
телей.
Технология развития критического мышления предлагает для выбора целый 
веер стратегий, приёмов и методов, но этот перечень не закрыт, и учитель вполне 
может использовать те приёмы, к которым он привык, которые он считает наибо-
лее эффективными. 
Ниже в таблице  можно рассмотреть некоторые возможные приемы и мето-
ды технологии развития критического мышления. Так как  технология предпола-
гает использование на уроке трёх стадий (стадия вызова, смысловая стадия и ста-
дия рефлексии), в таблице можно увидеть, какие приемы целесообразно использо-
вать на каждой стадии. 
Таблица 1. Методы и приемы технологии развития критического мышления