85
ҰСТАЗҒА КӨМЕК
Қазіргі кезде республикамызда білім бе ру-
дің жаңа әдіс-тәсілдері жасалынып, әлем дік
білім беру кеңістігіне бағыт алуда. Педа го-
гикалық теориямен жеткілікті түрде қару лан-
ған
мұғалімнің іс-әрекеті тиімді, еңбегі же-
міс ті болады. Бұл педагогика теориясымен
оқу -тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістерге де
тікелей байланысты. Қазіргі таңда білім беру
үшін оқытудың жаңа әдіс-тәсілдері енгізілуде.
Білім берудегі ескі мазмұнның орнына жаңасы
келуде. Жаңаша білім беру үшін, бірінші орын-
ға баланың білім, білік дағдысын емес, оның
тұл ғасын, білім алу арқылы дамуын қойып
отыр. Қазіргі уақыт талабының бір ерекшелігі
– баланың тұлғалық дамуына бағытталған жа-
ңа ша оқыту технологиясын ұсынуда [1].
Қазақстан Республикасының Білім туралы
Заңында оқыту формасы,
әдістері, қағидасы
бекітілген. Білім мекемелерінің педагогтарына
өзіне оңтайлы нұсқаны қолдануға мүмкіндік
бері луде. Жаңаша білім берудің мақсаты, бірін-
ші орынға жеке тұлғаның сыни тұрғыдан ойлауы
арқылы ой-өрісінің дамуын қойып отыр. «Сын
тұрғысынан ойлау» – Қазақстандағы білім бе-
ру ді дамыту үшін маңызды болып табылатын
қазіргі ең басты педагогикалық түсінік. Бұл
мо дуль оқушылардың да, мұғалімдердің де
сын тұрғысынан ойлауды дамытуды саналы
және оймен қабылдауын көздейді. Қазіргі
замандағы мұғалімнің міндеті –
әр баланы
өзінің жеке тұлға екенін сезіндіре білуге жол
ашу болып табылады [2].
Сыни ойлау тұрғысынан жасалынған сабақ
– әрқашан диалогке негізделген нағыз сабақ
бол мақ. Мұндай сабақ – ізденіске, дайындыққа,
үйренуге бағытталған, шәкірттер болашағын
ой лай жасалған еңбек пен тәжірибенің бірлігі
[3].
Мен мектептегі іс-тәжірибемде қолданған
әдіс-тәсілімнің бірі ретінде «Сын тұрғысынан
ойлануға үйрету» модулін қарастырдым. «Сын
тұрғысынан ойлауға үйрету» модулі оқушының
ой-өрісінің дамуына жол ашатынын білдім.
Бұл тәсілде мұғалім бағыт беруші болса,
ал
оқушы өз бетімен білім алады, ізденеді,
ой-өрісін дамытады. Мен осы модульді өз
тәжірибемде қалай қолдана аламын, оның
оқушыларға берер қаншалықты пайдасы бар?
Міне, осы сұрақтар төңірегінде ой қозғасақ,
артық болмайды.
«Сын тұрғысынан ойлануға үйрету» моду-
лін өз тәжірибемде бірнеше рет қолдандым,
нәтижесін берді деп сенімді түрде
айта ала-
мын. Сынып оқушыларына жаңаша оқыту
үл гі лерін, сонын ішінде топтық жұмыстар,
ын тымақтастық атмосферасы туралы айтып
тү сіндірдім. Тәжірибе ретінде 4-сыныптың
әде биеттік оқу пәнін таңдадым. Әр сабақтағы
бағалау түрлерінін бар екендігін, бағаны кү-
ле гештермен, бас бармақ тәсілдері арқылы
білетіндігімізді айтып, көрсеттім. Нәтижесінде
оқушылардың
сабаққа деген қызығушылығы
артты.
Әдебиеттік оқу пәні бойынша Н.Жана-
ев тың «Мұғалім», М.Мәжікеевтің «Болар
бала жасынан», М.Қуанышбековтың «Көп-
тен безген көгермес», С.Торайғыровтың
«Шы ға мын тірі болсам, адам болып» сынды
еңбектерін өткенде «Сын тұрғысынан ойлау ға
үйрету» модулі үлкен көмек болды. Саба ғы-
ма өзгеріс енгізу арқылы, оқушыларды шы-
ғар машылыққа
баули отырып, топта бірігіп
жұмыс істеуге, білімдерін жүйелеп қолдануға,
жауаптарын дұрыс және нақты тауып жеткізе
білуге, бір сөзбен айтқанда, өз ойын анық
ұғындыра алатын шәкірттерді тәрбиеледім.
Сыни ойлау өзіндік және жеке ойлау – бе-
ріл ген ақпаратты өз бетімен жан-жақ ты із-
деп таба білуге дағдыландыру, ой
қоры-
та отырып, сыни тұрғыдан ойлануға баулу
болып табылады. Сондықтан, мен саба-
ғым да ынтымақтастық атмосферасын ұй-
ым дастырудан бастағанды жөн көрдім.Тіз-
бектелген төрт сабақтың бірінші сабағында
«Қос шеңбер» деп аталатын шаттық шеңберін
пайдаландым. Екі оқушы бір біріне бетпе-бет
тұрып амандасу түрлерін көрсетті.
Басында
сыныпта шу көп болды. Бірін бірі тыңдамай,
әркім өз бетінше әрекет жасауға тырысты. Ал,
топқа бөліну барысында әр оқушы өз досымен
бірге отырғысы келді және топ басшысын
сайлау, берілген тапсырмаларды бағалау кезін-
де қиыншылықтар кездесті. Сабақ барысында
осындай жағдайлар кедергісін тигізіп жатты.