Электр жетегінің жіктелуі. Топтастырылған электр жетегі дегеніміз не?
Қозғалыс түріне байланысты электржетектері айналмалы, бір бағытта түсетін және реверсивті қозғалысты, қайталанбалы түсетін қозғалысты болып бөлінеді.Жылдамдықтыбасқарупринципі мен қадағалау сатысына байланысты электржетегібөлінеді:- басқарылмайтынэлектржетегі. Жұмыс машинаның орындайтын бөлігінің қозғалысының координаталарының өзгерісін қадағалау мүмкін емес. Осыған орай қозғалыс параметрі әсірелейтін әсер нәтижесінде ғана өзгереді.басқарылатынэлектржетегі. Технологиялық процестердің сұранысы бойынша жұмыс машинасының орындайтын бөлігінің қозғалысының координаталарының өзгерісін қадағалау мүмкіндігі бар;- бақылау электр жетегі. Өзгеріп отыратын беретін сигналдарға байланысты жұмыс машинасының орындайтын бөлігінің орын ауыстыруын қамтамасыз етеді;-программалы-басқарылатынэлектржетегі. Берілген программа бойыншажұмыс машинасының орындайтын бөлігінің орын ауыстыруын қамтамасыз етеді;-адаптикалықэлектржетегі. Өзгерген параметр мен әсірелейтін әсерлерге басқару жүйесінің құрамы мен параметрлерін өзгерту арқылыавтоматты түрде өзгеріп, үйреніп отырады;- позициялық электр жетегі. Орындаушы бөліктің белгіленген жерге орын ауыстыруы.- автоматтандырылмағанэлектр жетегі. Барлық операцияларды оператор орынайды. -автоматтандырылғанэлектржетегі. Басқару операциясының жартысы операторсыз, сәйкестендірілген құрылғылар арқылы орындалады. Механикалықберілісқұралдарыныңтегінебайланыстыбөлінеді:редукторлыэлектр жетегі– электр қозғалтқышы жұмыс машинасымен беріліс құралдарының бір түрімен жалғанған;редукторсызэлектржетегі– электр қозғалтқыш жұмыс машинасымен қосымша беріліс механизімінсіз тікелей жалғанған.Қозғалтқышқоректенетін тораптың ток тегіне байланысты электржетегі тұрақты және айнымалы токты электр жетегі болып бөлінеді.Механикалық энергияны орындаушы бөлікке жеткізутүрінебайланыстыэлектржетегібөлінеді: топтық,жекедаралық,көпқозғалтқыштыжәнеөзарабайланысқанэлектржетегі. Топтық электр жетегініңмінездемесіне келсек, бір қозғалтқыштан бір не бірнеше жұмыс машинасының бірнеше орындаушы бөліктері қозғалысқа келтіріледі. Бұл электр жетегінің тәсілі оның дамуының бастапқы этапында кеңінен қолдынылып, күрделі кинематикалық жүйеден тұрғандықтан (механикалық береліс құралы), эксплуатациясы мен өндіріс процесінің автоматтандырылуын қиындата түседі. Бұндай механизмдердің күрделі кинематикасы жекелей жобалануы үшін үлкен шығыны, дайындалу дәлдігіне жоғары сұраныс топтық электржетегінің басты кемшілігі болып табылады. Өндіріс механизмінің қуат бірлігінің өсуі, өндіріс процесінің және механикалық жүйенің автоматтандырылу қажеттілігі, механизмдар мен жұмыс машинасының механикалық беріліс құралдарының қарапайымдылыққа ұмтылуы топтық электржетегін жекелейге ауыстыруға алып келді.
қозғалтқыштарМеханикалық бөлігі: -механикалық беріліс; - қондырғының атқарушы орган.КОНТАКТОР- Бұл электр тізбектерін жеке ауыстыруға арналған қашықтан басқарылатын электромагниттік құрылғы.Контакторлар бөлінеді : коммутацияланған тізбек тогының түрі бойынша айнымал тоқты, тұрақты тоқты ,айнымалы тұрақты тоқты.негізгі байланыстар саны бойынша бірполюсті ,екіполюсті, көпполусті. құрылымдық орындалуы бойынша (механикалық түйіспелермен және жартылай өткізгіштермен байланыссыз)РУБИЛЬНИК- бұл Электр тізбектерінің Автоматты емес тұйықталуы мен ашылуына арналған қарапайым коммутациялық құрылғылар.ПАКЕТНЫЕ ВЫКЛЮЧАТЕЛИ- бұл ажыратқыштардың бір түрі, олардың байланыс жүйесі полюстер санына сәйкес жеке пакеттерден алынады.Пакеттік оқшаулағыштан тұрады, оның ойықтарында сымдарды қосуға арналған бұрандалы қысқыштармен бекітілген Байланыс және ұшқын шығаратын құрылғымен серіппелі жылжымалы байланыс бар.АВТОМАТИЧЕСКИЕ ВЫКЛЮЧАТЕЛИ- төмен вольтты машиналар көп мақсатты электр аппараты болып табылады және электр тізбектері мен жабдықтардың апаттық режимдерден жиі араласуына қызмет етеді:қысқа тұйықталу және шамадан тыс жүктеме токтары,кернеудің төмендеуі немесе жоғалуы және токтың бағытын өзгерту.МАГНИТНЫЙ ПУСКАТЕЛЬ- бұл электр қозғалтқыштарын ,негізінен асинхронды торлы роторды іске қосуға ,тоқтатуға және кері қайтаруға арналған мамандандырылған құрылғы.Басқарудан басқа, магниттік стартерлер жылу релесінің көмегімен қозғалтқыштарды ток жүктемелерінен қорғауды және олардың жұмысы туралы дабылды қамтамасыз етеді.КОНТРОЛЛЕРЫ- контроллерлер-бұл электр қозғалтқыштарының электр тізбектерін тікелей ауыстыруға арналған қолды және пышақты приводпен басқарылатын көп позициялы электр аппараттары
.Қуат контроллерлерінің екі түрі бар: кулачковые және магниттік