2-билет 1-сұрақ f – элементтердің (лантаноидтар, актиноидтар) электрондық конфигура-циясының ерекшелігі. Сирек кездесетін элементтердің қоспасын бөлу әдістері Элементтердің периодтық жүйесіндегі f-элементері – валенттік электрондары ең жоғары энергиясы бар f-орбитальді алып жатқан атомдардың электронды қабаты. Бұл блокқа актинидтер мен лантанидтер кіреді. Бұл блокқа енгізілген элементтердің нақты электрондық конфигурациясы шынайыдан өзгеше болуы мүмкін және Клечковский ережесінің анықтамасына жатпайды. Бұл блок екі топқа бөлінеді: 4f орбитальда электрондары орналасқан элементтер лантанидтерге жатады, 5f орбиталында электрондары бар элементтер актинидтер болып табылады.
Бұл топтарға қандай элементтер: актиний мен лантан немесе лютеций мен лауренцийді жатқызу керектігі туралы ұзақ уақыт бойы дау бар. Бұл сыртқы электрон қабатында орналасқан f-электрондар саны тек 14 болуы мүмкін екендігіне байланысты.
f-элементтер лантанидтер мен актинидтерге бөлінеді. Лантанидтер лантаннан кейінгі 14 элемент, оларда лантанның электрондық конфигурациясына 14 4f электрон ретімен қосылады.Лантанидтердің жалпы электрондық конфигурациясы 4f2–14. 5d0–16 s2. Церийдің 4f деңгейінде екі электроны бар - біреуі лантанмен салыстырғанда сериялық нөмірдің біреуге ұлғаюына байланысты, ал екіншісі 5d деңгейінен 4f-ге өтеді. Гадолинийге дейін 4f деңгейіндегі электрондар саны дәйекті түрде артады, ал 5d деңгейі бос қалады. Гадолинийде қосымша электрон 5d деңгейін алып, 4f75d16s2 электрондық конфигурациясын береді, ал гадолинийден кейін келетін тербийде 5d электронының церий сияқты 4f деңгейіне (4f96s2) ауысуы жүреді. Әрі қарай иттербийге дейін электрондар санының 4f14-ке дейін монотонды ұлғаюы байқалады және 5d электроны (4f145d16s2) қатарды аяқтайтын лютецийде қайтадан пайда болады.
Бөлу процестері — бұл химиялық заттардың қоспасын немесе ерітіндісін екі немесе одан да көп қоспа өнімдеріне бөлу әдістері.[1] Бөлу процессінен кейін өнімдерінің кем дегенде біреуі бастапқы қоспаның бір немесе бірнеше құрамдас бөліктеріне байытылады. Кейбір жағдайларда бөлу қоспаны таза құрамдас бөліктерге бөлуі мүмкін. Бөлу қоспаның құрамдас бөліктері арасындағы химиялық немесе физикалық қасиеттердегі айырмашылықтарды (өлшемі, пішіні, массасы, тығыздығы немесе химиялық жақындығы) пайдаланады.
