41. Абылайдың Жоңғармен, Қытаймен, Ресеймен қарым-қатынастары Қазақ хандығының билеушісі Абылайдың басты мақсаты — мемлекет дербестігін қалай да сақтап қалу еді. Дипломатиялық шаралардың
шебері Абылай, хан болып сайлануға дейін де, Тарбағатай таулары, Алтай сеңгірі, Зайсан көлінің шығысына қарай жатқан тарихи қазақ
жерін қайтаруда қыруар күш-жігер жұмсады. Жоңғария тарихи сахнадан мүлде жоғалып, оның жерін басып қалған Маньчжур-Цин
билеушілері Абылаймен келісе отырып жаңа шекара белгіледі. 1760 жылы қытайлар Тарбағатай тауы маңында көшіп-қонып жүрген қазақ
Руларын батысқа қарай ығыстырып тастауға күш салды. Осындай жағдайда Абылай Цин əулеті билеушілерімен арадағы қайшылықтарды
өзара тиімді нəтижелермен шешуге күш салып отырды.1757-1760 жылдары казақ елінің дербестігін, жер аумағының бірлігін қамтамасыз
ету мақсатында Абылай Пекинде Қытайдың да билігін мойындайды. Бір жағынан Абылай 1740 -1742 жылдары Ресейге ант берумен қатар
Қытайдың билігін қабылдауын дипломатиялық шешім деп бағалады. Абылай сонымен қатар Орта Азия елдерімен байланысын дамытуға да
кепіл болді. XVIII ғасырдың 70-жылдарының басында Абылай бірқатар соғыстарда Ходжент əміршісіне, Ташкент бегіне соққы берді.
Қазақтар жоңғарлармен соғысып жүргенде өзбек бектеріне ауып кеткен Түркістан, Сайрам, Шымкент, Созақ жəне басқа бірнеше қалаларды
Абылай күшпен қайырып алып, қазақтардың билігіне қаратты. Олар тиесілі алым- салығын төлеп тұруға міндеттелді. Қазақстанның
халықаралық жағдайы жақсара бастады. 1771 жылы Орта жүздің ханы Əбілмəмбет дүние салды. Қазақ хандығында қалыптасқан дəстүр
бойынша өлген билеушінің ұлы Əбілпайызды емес, халық арасында зор беделге ие Абылайды ақ киізге көтеріп, хан сайлады.
71. Көшпелі жəне жартылай көшпелі қазақ шаруашылықтарын отырықшы өмірге күштеп көшіру.
Көшпелі жəне жартылай көшпелі қазақ шаруаларын отырықшыландыру – Кеңестік жүйенің қазақ қоғамын дəстүрлі даму жолынан тайдыру
үшін жүзеге асырған саяси-шаруашылықтың шаралары.Мемлекеттік жоспарлау бойынша Қазақстандағы көшпелі жəне жартылай көшпелі
шаруашылықтар сандары 706 мыңды, жұмыс істеуші 7 млн-нан астам адам құрады.
