Орталық цианоздың себебі - веноздық қанның жүйелік қан айналымына оң жақ сол жақ жүрек шунттары сияқты. Тілде орталық цианоз пайда болады.
Перифериялық цианоз
Шеткі цианоз қол мен аяқта көрінеді. Бұл шеткері аймақтардағы қанның тоқырауына әкелетін кез-келген жағдайдан туындайды. Аймақтық тамырлардың вазоконстрикциясы, жүрек жеткіліксіздігі, Райнауд ауруы және суық температураның әсер етуі перифериялық цианоздың жиі кездесетін себептері болып табылады.
Везикулярлық тыныс алудың өзгеруі. Пайда болу механизмі. Диагностикалық маңызы.
Везикулярлық тыныс алудың өзгеруі (әлсіреуі - дем шығару естілмей, дем алудың дауысының төмендеуі кезінде; күшеюі - дем алудың дауысының жоғарылауы және дем шығарудың ұзаруы) физиологиялық және патологиялық түрде болуы мүмкін.
Физиологиялық везикулярлық тыныс алудың әлсіреуі - бұлшық еттердің тонусының шектен тыс дамуында немесе кеуде бөлігінің май қабатының қалыңдауында байқалады. Бұл жағдайда тыныстың әлсіреуі екі жақта да біркелкі болады.
Патологиялық везикулярлық тыныс алудың әлсіреуі өкпе ауруларында немесе көршілес мүшелер мен тіндердің зақымдалуы кезінде пайда болады. Бірінші жағдайда бұл:
- альвеолалардың вентиляциясының бұзылысы салдарынан пайда болатын тыныс жолдарының обструкциясы (көмекей, кеңірдек, бронх). Көмекей мен кеңірдек деңгейіндегі обструкцияда (Квинке ісігі, бөтен дене, ісік кезінде) және бронх демікпесінде тыныс алудың әлсіреуі екі жақта бірдей байқалады. Астматикалық статустың тыныс алуды өте қатты әлсіретуінен оның естілмеуі де мүмкін («мылқау өкпе»). Егер обструкция бронхтың локальды тығыздалуына әкелсе (ісіктер, лимфа түйіндерінің үлкеюі) онда тыныстың әлсіреуі жергілікті зақымданған ошақта естіледі.
- Эмфизема, өкпенің тыныс алу экскурсиясының және альвеола қабырғасының эластикалық қабілетінің әрі тербелісінің төмендеуімен сипатталады;
- Плевраның шекті қалыңдауы, паретальды және вицеральды жапырақшаларының қабысуы плевриттен кейін болады.
- Өкпе тінінің тығыздалуының диффузды ұсақ ошақтары, қалыпты өкпе тінінің арасында ірі бронхтардан шеткей орналасқан (өкпенің шашыраңқы туберкулезі)
- Крупозды пневмонияның тасу және сауығу сатысында, экссудаттың альвеолаларды толық толтыруына жеткіліксіздігінен.
- Плевра қуысына газ немесе сұйықтықтың жиналуы, өкпенің қысылған бөліктерінің вентиляциясының азаюына және дыбыстың өткізгіштігінің төмендеуіне әкеледі.
Везикулярлы тыныстың әлсіреуі тыныс алу бұлшық еттерінің әлсізідігінен (миопатикалық синдром, myastenia gravis) немесе кеуде торының қандай да бір бөлігінің тыныс экскурсиясының рефлекторлы азаюында қатты ауырсынуға байланысты (қабырғалардың сынуы, жайылмалы теміретке) болады.
Везикулярлық тыныс алудың физиологиялық күшеюі физикалық күш түскенде, кеуде клеткасының қабаты жұқа астениктерде мысалы, балаларда (пуэрильді тыныс алу — латын тілінен рuer - ұл бала) байқалады. Ал везикулярлық тыныс алудың патологиялық күшеюі қатты және үзілісті болады.