1 билет Кинематика элементтері. Материалдық нүкте және оның орны. Треактория, жол, орын ауыстыру векторы, жылдамдық және үдеу



бет26/71
Дата14.10.2023
өлшемі346,78 Kb.
#114303
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   71
5. Жарықтылық. Белгілі өлшемдері бар жарық көзінің жарық шығаруын сипаттау үшін жарықтылық деген шама қолданылады. Жарық көзінің жарықтылығы деп жарық көзінен берілген бағытта кішкене денелік бұрыш ішінде таралған жарық ағынының сол бұрышқа және жарық көзінің көрінер бетіне қатынасын айтады. Жарық, мысалы, алынған бетке жүргізілген нормальмен α-бұрышы жасалатын бағытта таралған болса, онда жарықтылық мынаған тең болады:

(10)
мұндағы dSn – жарқырауық беттің сәулеге перпендикуляр жазықтыққа түсірілген проекциясы, dФ – жарық ағыны.


Жарықтылық пен жарық күші бір бірі мен байланысты. Расында (10) өрнекке енген

, ендеше ол өрнекті былай жазуға болады:

(11)
Сөйтіп, жарықтылық шамасы жарық көзі бетінің бірлігінен нормаль бағыты бойынша шығатын жарық күшіне тең.
Егер жарықтылық шамасы жарық таралатын бағытқа тәуелді болмаса, онда жарқырауық ауданнан элементар денелік бұрыш ішінде таралатын жарық ағыны –ға пропорционал болады, яғни (10) теңдік бойынша

(12)
Осы шарт орындалатын жарқырауық денелер косинустық жарық көздерідеп аталады. Осындай жарық көздерінің жарықтылығы тұрақты болады.


Белгілі өлшемдері бар косинустық жарық көздерінің жарқырауы мен жарықтылығы өзара байланысты:

(13)
яғни жарырау шамасы жарықтылықтан есе артық.



3. Сиымдылығы баллондағы азоттың қысымы және температурасынаБаллондағы азоттың массасын қалай анықтауға болады?
10 билет

1.Толқындыр, толқындық қозғалыстардың негізгі сипаттамалары. Толқын теңдеуі. Фазалық жылдамдық. Доплер эффектісі.

Механикалық толқындар
Уақыт өтуіне байланысты кеңістікте тербелістің таралу процессін толқын деп атайды.
Серпімді ортада таралатын толқындар көлденең және қума толқындар болып бөлінеді.
Қума толқындарда ортаның бөлшектері толқынның таралу бағытымен тербеліс жасайтын болса, онда мұндай толқындар қума толқындар деп аталады.
Көлденең толқындарда бөлшектері толқынның таралу бағытына перпендикуляр болып тербеліс жасайтын болса, онда мұндай толқындар көлделең толқындар деп аталады.
Қума толқындар сығылу, созылу деформациясы кезінде, толқын таралатын ортада серпімді күштер пайда болатын ортада тарала алады, яғни қатты денелерде, газдарда, сұйықтарда тарала алады.
Көлденең толқындар ортада ығысу деформациясы кезінде серпімді күштер пайда бола алатын ортада ғана тарала алады, яғни қатты денеде ғана тарала алады. Сонымен қатты денелерде қума толқындар да, көлденең толқындар да тарала алады. Ал газдар мен сүйықтарда тек қума толқындар ғана тарала алады.
Тербеліс фазасының бір период ішінде жеткен қашықтығын толқын ұзындығы деп атайды.

яғни, бірдей фазада тербелетін ең жақын екі нүктенің ара қашықтығы толқын ұзындығы делінеді.


Бір период ішінде тоқын қашықтыққа таралады.


3 – сурет


Сондықтан толқын жылдамдығын былай анықтаймыз:
Период пен жиілік:

болғандықтан,

Толқының таралу жылдамдығы оның ұзындығы мен жиілігінін көбейтіндісініе тең болады.
Тербелістің уақыт моментінде жеткен жерлеріне толқын майданы деп атайды. Бірдей фаза беттері толқын беттері делінеді.
Жазық толқындар жазықтығында тарағанда толқынның теңдеуі:

тең болады. Жалпы түрде бұл жазық толқын теңдеуі. Толқынды сипаттау үшін толқындық сан ұғымын енгізіледі:

Бұл теңдеуде k - толқындық сан
Осы формуланы ескеріп теңдеуін мына түрде жазуға болады:
Бұл теңдеуде - кси
Мұны дефференциялдасақ:
фазалық жылдамдық шығады. Фазалық жылдамдық толқындық санға байланысты:

болады, яғни синусойдалық толқының фазалық жылдамығы жилікке байланыстылығы көрінеді. Бұл құбылыс толқын дисперсиясы делінеді. Ал толқын дисперсиясы бақыланатын ортаны дисперсияланушы орта деп атайды.


Біртекті изотропты ортада толқының мынадай толқындық тендеу дифференциалды түрде беріледі:
немесе

Мұндағы - фазалық жылдамдық, - Лаплас операторы.


oсінің бойымен таралатын жазық толқын үшін толқындық тендеу:
болады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   71




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет