Термодинамиканың екінші бастамасы. Карно циклі. Энтропия

Сөйтіп жылу козғалткышында ( $ ) өндірілген жұмыс:

1851 ж. Клаузиус пен Томсон мынадай принцип тұжырымдады: нәтижесі бір жылу көзінен алынған жылу мөлшері есебінен тек жұмыс өндіру ғана болып табылатын периодты процесті жүзеге асыруға болмайды, яғни жы­лу көзінен жұмыстың денеге берілген жылу мөлшері толык А жұмыска айналатын () машина жасау мүмкін емес. Бұл принцип термодинамиканың екінші бастамасы деп аталады.

Термодинамиканың екінші бастамасы өтіп жатқан процестің бағытын аныктантындыктан, термодинамиканың екінші бастамасы процесс энсргиясының бір түрден екінші түрге ауыспайтынын көрсетеді. Қайтымсыз процесс — кері процестің ыктималдығы өте аз процесі. Тұйықталған жүйеде процестердіц барлығы да жүйе күйінің ыктималдығы артатын жаққа қарай бағытталып өтеді.

Белгілі бір жылу мөлшері есебінен жұмыс өндіру — молекулалардың ретсіз қозғалысының макроскопнялық дененің ретті козғалысына айналуы болып табылады. Сөйтіп, термодинамиканың екінші бастамасы жұмыстың жылуға айналуы қайтымсыз процесс болатынын сипаттайтын, сол сияқты жылудың жұмысқа айналу, ықтималдығы көбірек күйден ықтималдығы азырақ күйге көшуі болып табылатынымен байланысты болады.

Термодинамиканъщ екінші бастамасын білдіретін заңдылықтың статистнкалык сипаты бар екен. Процестердіц қайтымсыздығы жөніндегі ұғымды тек макроскопиялык денелерге ғана, яғни көп молекулалардан кұралған денелерге ғана колдануға болады.