1 билет Кинематика элементтері. Материалдық нүкте және оның орны. Треактория, жол, орын ауыстыру векторы, жылдамдық және үдеу
Тосын күштер. Электр қозғаушы күш және кернеу
жүктеу/скачать 4,58 Mb.
|
физ сессия
| Тосын күштер. Электр қозғаушы күш және кернеу
Өткізгіште тоқ болу үшін оның ұштарында потенциал айырмасы болу керек. Сонда зарядтар үздіксіз тұйық жолмен айналыста болады. Токты мейлінше ұзақ уақыт ұстап тұру үшін, біз тоқ тасыған зарядтарды өткізгіштің потенциалы аз (оң заряд тасушылар) ұшынан, оның жоғарғы потенциалды ұшына үздіксіз беріп тұруымыз керек (1-сурет). 1 - сурет Басқаша айтканда, зарядтар үздіксіз тұйық жолмен козғалатындай етіп жағдай туғызуымыз қажет. Тұйық тізбекте оң зарядтар -дің азаю жағына қарай қозғалатын (1-ден 2 қарай) бөлікпен қатар, зарядтар -дің азаю жағына қарай қозғалатын бөлігімен қатар,оң зарядтардың -дің өсу бағыттарына қарай, яғни электростатикалық өріс күшіне қарсы (1-суретте пунктирмен кескінделген тізбектің бөлігін караңыздар) қозғалатын да бөлігі болуы тиісті. Тізбектің бөлігінде зарядтар тегі жағынан электростатикалық емес тосын күштердің әсерінен қозғалады. Тосын күштердің табиғаты әртүрлі. Мысалы, гальваний элементтеріне бұл күштер электродтар мен электролит аралығындағы химиялық реакциялар тудыратын энергиядан пайда болады. Тосын күштердің әсерінен зарядтар тоқ көзі ішінде электростатикалық өріске қарсы жүреді, нәтижесінде тізбектің сыртқы ұштарында потенциалдар айырмасы болып тұрады. Тізбекте бір өлшем оң зарядқа келетін тосын күштің жұмысын электр қозғаушы күш деп атайды: q зарядына әсер ететін тосын күш мынадай формуламен өрнектеледі: Зарядталған бөлшектерге әсер ететін, шығу тегі электростатикалықтан (кулондықтан) басқа күштер тосын күштер деп аталады. Мұндағы, - тосын күш, - тосын күштің өрісінің кернеулігі. Тұйық тізбектегі тосын күштің жұмысы: немесе
болып шығады. Яғни, тұйық тізбектегі әсер етуші күш э.қ.к. тосын күштер өрісінің кернеулік векторының циркуляциясы болып табылады. 1-2 учаскесінде э.қ.к. мынған тең: Заряд q-ге тосын күштерден басқа электростатикалық өріс күші әсер етеді. Сонымен, зарядқа әсер етуші қорытқы күш мынаған тең болады: теңдеуімен өрнектеледі. Осы күштің 1-2 бөлігіндегі жұмысы: Потенциал айырымы арқылы былай жазуға болады: Тұйық тізбек үшін электростатикалық күштің жұмысы нөлге тең, сондықтан болады. Бірлік оң заряды орын ауыстырғанда сан жағынан электростатикалық және тосын күштердің істеген жұмысына тең шама тізбектің осы бөлігіндегі кернеуі деп аталады Кернеу: жүктеу/скачать 4,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|