2.Тұлғаның еріктік белсенділігі. Ерік күшінің құрылымы 3 буыннан тұрады.
1-буын- әрекетке итермелеудің қалыптасуы;
2-буын - эмоциямен өзара әрекеттестік;
3-буын – күрделілікті меңгеруге арналған күштерді жұмылдыру.
Ерік адамның физиологиялық функцияларды жүзеге асырудағы ырықты қозғалыстардың базасында дамиды. Алғашында балада қандайда бір ырықты қозғалыстарға белсенділік болмайды. Өскен сайын балада психофизиологиялық механизмдердің дамуына байланысты ырықты қозғалыстарды жүзеге асыру мүмкіндігі артады.
Адам дамуының белгілі кезеңдерінде еріктік механизмдер танымдық процестер мен эмоционалдық аймақтарда көрінеді. Адам өмірдегі күрделілікке қарсы тұруда белсенді және тұрақты бола бастайды. Өзін-өзі ұстау дамиды, мінез-құлық еріктің кешені ретінде көрінеді.
Тақырып 4. Адамның ерік қасиеті және өзін-өзі реттеу психологиясы
Қарастырылған мәселелер:
1.Ерік турлы түсінік.
2.Ерік теориялары.
2.Еріктің атқаратын қызметі.
3.Еріктік іс- әрекеттердің құрылымы.
4.Ерікті тәрбиелеу.
Әдебиеттер тізімі:
1. Карпенко Л.А. Психология. Словарь. М.: Политиздат,-1990.- 494с.
2. Психология. \\ Под ред. Рудика П.А. М., 1974 -512с.
3. Жарықбаев Қ. Жалпы психология Алматы, - 2004
4. Туркпен-Улы Ж., Акмурзина Л.Ж., Абишева Ж.А. Основы психологии. Алматы – 2003 – 80с.
5. Алдамұратов Ә. Жалпы психология. – Алматы: Білім, 1996-224бет.
6. Рогов Е.И. Эмоция и воля/И.Е. Рогов, М.: 2001 – 240с.
7. Ильин Е.П. Психология воли /Е.П.Ильин СПб: 2002.
КОНСПЕКТ
Ерік турлы түсінік.
Ерік дегеніміз адамның қойылған мақсатқа жетуде өз іс-әрекеті мен мінез-құлқын саналы реттей алу қабілеті [2, 205 б.].
Ойланып істелетін, алға мақсат қоюды қажет ететін, түрлі кедергілерді жеңе білуден көрінетін қимыл-қозғалыстарды психологияда ерік амалдары немесе ерік деп атайды [3, 239 б.].
Ерік – іс - әрекеттің саналы реттелуіне негізделген психиканың ерекше формасы. Іс - әрекетті орындау тұлғаның іс-әрекет элементтерін ұйымдастыруы және басқаруы болып табылады, яғни іс-әрекет процесін және өзін басқару. Еріктік іс - әрекет тұлға қасиеттерімен (өмірлік тілекпен, ұмтылыстармен, сенімдермен және т.б.), іс - әрекеттің мазмұнымен, өмірлік жағдайлармен детерминантталған. Еріктік іс-әрекеттің анатомиялық – физиологиялық негізі мидың барлық бөліктерінің, үлкен жарты шар қабығының маңдай бөлігінің жетекші рөлі негізіндегі рефлекторлық іс - әрекеті болып табылады [4, 37б.].
Достарыңызбен бөлісу: |
