1-дәріс. «Жаңартылған мазмұндағы «Математика» пәнін оқыту әдістемесі» бастауыш мектептегі математика әдістемесінің негіздері жайлы ғылым

Есепті шешу үдерісінің міндетті кезеңдері мыналар:

·                   есеп мәтінін шапшаң және түсініп оқу.

·                   есептің шешуін іздестіру немесе шешу жоспарын құру.

·                   есептің шешуін жазу.

·                   жауабын бөліп көрсету және тексеру.

1.               «Есеп және оны шешу үдерісі» мазмұндық-әдістемелік желі материалдарын оқыту технологиясы: «есеп» ұғымы; кері есептер;

2.             «Есеп және оны шешу үдерісі» мазмұндық-әдістемелік желі материалдарын оқыту технологиясы: жай (әр амалдың мән-мағынасын ашуға, айырмалық және еселік салыстыруға, шамалар арасындағы байланыстар мен тәуелділікке негізделген, «үлес» ұғымымен және пропорционал шамалармен байланысты)  есептер;
№ 12 дәріс. «Математикалық модельдеу (құрама есептер және оларды шешу)» мазмұндық-әдістемелік желі материалдарын оқыту технологиясы

Қарастырылатын сұрақтар (дәріс жоспары):

1. Құрама есепті енгізу әдістемесі.

2.Бастауыш сыныптарда кездесетін құрама есептер.

3. Құрама есептердің түрлері  шығаруға үйрету технологиясы.

Дәрістің қысқаша мазмұны:

Бастауыш сыныптарда құрама есептердің жай есептер сияқты нақты топтары қарастырылмағанымен, есептің сұрағына орай оның түрін ажыратуға болады. М: Дүкенге 70 кг-дық 6 қап картоп және 50 кг-дық 8 қап сәбіз әкелінді. Сәбізге қарағанда картоптан неше кг артық әкелінді? Бұл есептің сұрағына қарап, айырмалық салыстыруға берілген құрама есеп екенін анықтауға болады. Дегенмен, бастауыш сыныптарда қарастырылатын құрама есептің мынадай түрлері бар:

1. 
   Қозғалысқа берілген есептер;
   
2. 
   Пропорционал бөлуге берілген есептер;
   
3. 
   «Бірігіп жұмыс жасауға» арналған есептер;
   
4. 
   Екі айырма бойынша белгісізді табуға берілген есептер.
   

Есепті шешу үдерісі жай есепті де, құрама есепті шешуде де бірдей болғанымен, жай есептердің шешу жоспарын құруда қысқаша жазудан гөрі көрнекіліктің басқа да түрлерін қолдану қажет.

Құрама есептерді шешудің екі түрлі тәсілі бар: алгебралық және арифметикалық.

Есепті шешудің алгебралық тәсілі дегеніміз есепті теңдеу құру арқылы шешу, ал арифметикалық тәсілі дегеніміз есептерді арифметикалық амалдардың немесе өрнек құру арқылы шешуді айтамыз. Екінші сыныпта есептер алдымен арифметикалық тәсілмен шығарылады. Есепті шешу үшін өрнек құру кезінде алғашқы орындалатын амал өрнегі дәптердің ортасына қарай жазылады, кейінгі сандар мен амал таңбалары, яғни жазу не солға, не оңға қарай жалғасуы мүмкін.

Төртінші сыныпта  орта буын математикасын өтуге дайындық түрінде есептерді жеке-жеке амалдар, яғни арифметикалық тәсілмен шешу қарастырылады. Алгебралық тәсілмен шешу төртінші сыныпта оқылып-үйретіледі. Мұндай тәсілмен есептерді шешу кезінде алдымен жай есептерге теңдеу құру қарастырылады. Жай есептердің бір топ түрлерін, яғни арифметикалық амал атаулары мен нәтижелері арасындағы байланысқа арналған жай есептерді шешу кезінде оқытылып-үйретіледі. Белгісіз қосылғыштарды, белгісіз азайғыш пен азайтқышты табуға арналған есептерді шешу кезінде алгебралық тәсіл қолданылады. Мысалы: «Ағашта бірнеше торғай қонып отырған еді. Оларға тағы екі торғай келгенде, олар 13 болды. Бастапқыда неше торғай отырған еді?» Бұл-белгісіз қосылғышты табуға арналған жай есеп, белгісіз қосылғышты х-пен белгілейміз, сонда мынадай теңдеу шығады: х+2=13.

Есепті шешу үдерісінің міндетті кезеңдері мыналар:

·  есеп мәтінін шапшаң және түсініп оқу.

·  есептің шешуін іздестіру немесе шешу жоспарын құру.

·   есептің шешуін жазу.

·  жауабын бөліп көрсету және тексеру.