Байланысты: 1 д ріс саба тарыны та ырыптары. Арнайы педагогика п ні, ма сат
8-дәріс. Психикалық дамуы тежелген балаларды оқыту мен тәрбиелеу әдістері.
Үлгерімі төмен балалар тобында 50% дейін ПДТ балалар кездеседі. ПДТ себептері ми қыртысының минималды, функционалды зақымдануы немесе балалардың ұзақ мерзімде әлеуметтік депривацияга ұшырауы т.б. Бұл балалардың эмоция- ерік сферасын, таным іс-әрекетінің дамуы, тежелуі, оның сапалы ерекшеліктері педагогикалық түзету шаралар арқылы орнына келуі, жөнделуі мүмкін.
1960-1970 жж. жалпы білім беру жүйесінде өткен реформалар мектептердегі оқу бағдарламаларын күрделендірді. Бұл шаралардың салдарынан оқуда үлгермейтін оқушылардың саны көбейіп, ғалымдарды бұл жағдайды зерттеуге шақырды (Т.Е.Сухарева, Т.А.Власова, М.С.Певзнер, В.И.Лубовский, В.И.Лебединская т.б.).
Психикалық дамуы тежелген балалар деген терминді Т.Е. Сухарева өз зерттеуінің нәтижесінде ұсынған. ПДТ баланың жатыріштегі және ерте жастағы соматикалық аурулардың және тағы басқа патогенді фактордың әсерінен пайда болды. Қазіргі кезде дифференциалды психодиагностиканың дамуына байланысты ПДТ балаларды психологиялық - педагогикалық зерттеулер үлкен жетістіктер мол нәтижелерге қол жеткізген Қ.С.Лебединская ПДТ балалар этимологиялық принциптер негізінде 4 топқа бөлген:
1 топ-конституционалдық тежелу
2 топ-соматогендік тежелу
3 топ-психогендік тежелу
4 топ-церебралды-органикалық тежелу.
ПДТ барлық түрі бір-бірінен құрылуынан және инфантилизмнің құрылысы мен нейродинамикалық бұзылыстарымен сипатталады. ПДТ балалардың жалпы ерекшеліктері:
1. ПДТ балалары арнайы оқыту жағдайларын қажет етеді.
2. Қалыпты дамыған балаларға қарағанда ПДТ балалардың жұмыс қабілетінің көлемі төмен.
3. Ауызша сөйлеуіндегі кемістіктер:
• ызың және ысқырық дыбыстардың бұзылуы;
• фонематикалық естудің және фонематикалық қабылдаудың жетіспеушілігі;
• анализаторлардың жұмысының жетіспеушілігі, кемшілігі.
• сөздік қорынын шектелуі;
• байланыстыра-логикалық сөйлеудің бұзылуы.
4.Жазбаша сөйлеуінде ПДТ балалар ерекше қателер жібереді. Себептерін
ескере топтарға бөлуге болады.
• Фонематикалық естудің жетіспеушілігі;
• Дыбысты талдауының дамымауы;
• Лексикалық-грамматикалық сөйлеудің толық дамымауы.
