табиғат "мінезі " ескеріледі. Ауыл таулы - тасты жайлауда отыр ма,
жок жазык далалы жерде отыр ма? Қалай болғанда да
желсіз катты борансыз
жер болмайды ғой.
Солардан сактану үшін әр үйде бірнеше арқан болады.
Белдеу арқан — керегелердің қак ортасынан үйді айнала, киіз сыртынан орала бекітілетін арқан.
Оның үзындығы он бестен жиырма метрге дейін жетеді, жуандығы бес сантиметрден кем болмайды.
Екі үшы екі босаға аркылы керегелерге байланады. Белбеу аркан киіз
үйдің төменгі киіздерін
желдетпей басып түрады және сонымен бірге керегелердің күрылған жерінде орныкты түруына
жақсы. Есік алдына ат байлайтын мама ағаш не керме орнатканға дейін келген-кеткендер көлігін
белдеу арканға байлап та жатады. Ол дүрыс емес. Кейбір үркектеу, асаулау жылкылар есік
ашылғанда үркіп, үйдін сүйсктерін киратып кетуі мүмкін.
Үй арқаны - жуан, әрі үзын
арқан. Бүл аркан үйдің
үстінен айқастырыла бастырылады да, арнайы
дайындалған казыктарға байланып қойылады. Желсіз, дауылсыз күндері бостау жатады да, жел
түрып ауа - райы бүзылғанда арқан катайтылып, бүрау ағаштармен бекітіледі.
Ат арқаны - жылкыларды
арқандау үшін арнайы есілген үзын арқан. Ертедегі байлардын әрбір
мініс малдарға арналған жеке аркандары болған. әр арканды арнайы жасалған басы жүмыр ағаш
қазыққа не металл қазыкка бекітіп қояды. Ат аркандағанда казык жерге сіңіріле кағылады. Сонда
аркандаулы ат жатса не аунаса қазық зиянсыз болады. Кейде олак адамдар аркандалған
жылқы казығына арандап, қарны жарылуы не бір жсрін жаракаттап алуы ғажап емес.
Тең арқаны - салмағы бірдей жүктерді көлік үстіне артканды
вйдаланатын жіңішкелеу есілген,
үзындығы үш, бес метрдей женіл арқап.
Күк артылатын әр көлікке бір тең арқан немесе тең жіп
керек.
Шалма арқан - жіңішкелеу етіп берік есілген, үзын, арқан. Оны
