1. Көрнекi-əрекеттiк ойлау -мəселенi шешу жағдаятын шынайы түрлендiретiн
бақыланатын қозғалыстық əрекет арқылы iске асатын ойлау түрi.
2. Көрнекi-бейнелiк (бейнелiк) ойлау – жағдаят тек бейне жоспарында ғана
түрленетiн ойлау түрi.
3. Сөздiк-логикалық (пайымдаушы) ойлау –тiлдiң жəне тiлдiк құралдардың
көмегiмен шығарылатын ұғымдарды, логикалық құрылымдарды пайдаланумен
сипатталатын ойлаудың негiзгi түрлерiнiң бiрi.
Сонымен қатар, психологияда ойлаудың қос классификациясы да танымал.
1. Мəселенiң түрiне байланысты:
1) Теориялық ойлау-ғылыми ұғымдарды пайдалану негiзiнде заңдар мен
ережелердi танып-бiлуден тұратын ойлаудың жоғары дамыған түрi.
2) Практикалық ойлау - ақиқатты физикалық түрде өзгертуге дайындық күйiн
(мақсат қою, жоспар, жоба, схема құру) бiлдiретiн ойлау түрi. Бұл ойлау түрi кеңес ғалым-
психологы Б.М. Тепловпен едəуiр көп зерттелiнген.
2. Таным түрi бойынша:
1) Эмпирикалық ойлау-теориялық ойлаумен салыстырғанда, қарадүрсiн,
жағдаяттық жалпылаулармен байланысты болатын ойлаудың түрi.
2) Теориялық ойлау - ғылыми ұғымдар негiзiнде заттар мен құбылыстардың мəнiн
танып-бiлу.
3. Рефлексия немесе саналау деңгейi бойынша:
1) Интуитивтiк ойлау- тез өтетiн, анық кезеңдерi жоқ, көбiнесе саналанбайтын
ойлаудың түрi. Бұл ойлау түрi кеңестiк психологияда Я.А. Пономаревпен, Л.Л. Гуровпен
жəне т.б. зерттелiнген.
2) Рационалдық ойлау (аналитикалық немесе логикалық) ойлау - уақыт
бойынша кең таралған, айқын кезеңдерi бар, ойлаушы субъектiнiң санасында едəуiр
көрiнiс табатын ойлау түрi.
4. Əрекеттiң тəсiлдерi негiзiнде:
1) Вербалдық (сөздiк) ойлау -тiлдiк құралды пайдалану арқылы адамның өз пiкiрiн
тұжырымдауы, бiлдiруi.
