1. Әдебиет теориясы ғылымының әдіснамалық қағидалары Әдебиет теориясы
жүктеу/скачать 233,12 Kb.
|
ЭКЗАМЕН ӘТ
| ПЕЙЗАЖ (фр. рау» — ел, жер)— әдеби шығармадағы жаратылыстың яки табиғаттың әсем көрінісі, көркем бейнесі. Жазушы әдеби шығармада көркем ойлаудың ажары ретінде, жаны есебінде, образдық-метафоралық жүйесінің арқауы сипатында табиғат келбетін үсталықпен пайдаланады. Жүсіпбек Аймауытовтың “Қартқожа” романында мынандай табиғат суреттері бар:
1. “Аспанда ақ сабынның көбігіндей, ақ мақтадай ақ бұлттар”. 2. “Жаздың бір түні, Көреген аспандағы көп жұлдыз көк торғынға шашылған бриллиант тасындай жылт-жылт етеді. Айдын келге шомылған аққудай көк торғындай көкте сұлу ай жүзеді”. Ж. Аймауытов құлпырған табиғатты суреттеу үстінде соған үйлесімді, кестелі, өрнекті, нұрлы, сырлы, бейнелі сөздерді тудырған.Суреткер табиғаттың алуан-алуан кескін-келбетін кейіпкер басыңдағы қуанышты, шаттықты я болмаса шерлі, мұңлы күйлерге ыңғайлап отырады. Мәселен, Жүсіпбек Аймауытов “Ақбілек” романында Қара мұрт Ақбілектің өмірін қиып кеткісі келеді. Соны жазушы былайша өрнектейді: “Ұйтқып соққан ызылдақ жел. Ай хоқ. Қараңғылық қоюланып келеді. Сабаған жүндей түйдектелген, шыңылтыр, сүрғылт бұлттар тоғытқан қойдай шоғырмақтанып, тауға қақпақ болатындай, тауды түншықтыратындай, аш тауықша селдір жүлдыз тарыларын бір-бірлеп қылқып жатыр. Жұлдыздармен бірге үміт сәуелелері де бір-бірлеп батып бара жатқандай. Ақбілектің сүм жүрегі әлденені сезгендей болады”. Ж.Аймауытов жансыз табиғат қүбылыстарына көркемдік мінездеме беріп, оған тән үйлесімді, жарасымды сәулет дарытып, ой-қиялға, жан сезімге әсер ете алған. Көркем пейзаж жасау суреткердің дүниетанымының кеңдігіне, рухани және материалдық мәдениеттерді жете білуіне, бір-біріне жақындамайтын тегі басқа, тірлігі оқшау құбылыстарды орайластырып, жымдастыруға, алыс ұғым-түсініктерді бір-бірімен шеберқиюластыруға саяды. Негимов С.
жүктеу/скачать 233,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|