1. Әкімшілік процесс ұғымы және құрылымы
§2. Әкімшілік-іс жүргізу құқығы жүйесі
жүктеу/скачать 252,21 Kb.
|
дәріс1
| §2. Әкімшілік-іс жүргізу құқығы жүйесі
Әкімшілік-іс жүргізу құқығын реттеу нысанасын құрайтын қоғамдық қатынастар жүйесі осы қатынастарды іске асыруды қамтамасыз ететін аттас сала құрылымында әкімшілік-іс жүргізу нормаларының тиісті жүйелі орналасуының негізінде жатыр және алдын ала айқындайды. Құқықтың кез келген саласының элементтері осы саланың институттары, яғни құқықтың осы саласын құқықтық реттеу мәніне кіретін, сипаты бойынша біртекті қоғамдық қатынастардың түрлерін реттейтін құқықтық нормалардың топтары болып табылады. В.Д. Сорокиннің Әкімшілік-процессуалдық құқық жүйесі туралы пікірі әкімшілік процесті түсінудің басқарушылық тәсіліне негізделген. Оның көзқарасы бойынша әкімшілік-іс жүргізу құқығы жүйесінің негізін олар реттейтін қоғамдық қатынастардың нақты мазмұны бойынша өзара ерекшеленетін нормалардың екі үлкен тобы құрайды. Нормалардың бірінші тобы әкімшілік-іс жүргізу құқығының жалпы бөлігін құрайды. Ол қарым-қатынастың түрлі топтарына таралуы мүмкін жалпы сипаттағы, магистральды сипаттағы мәселелерді реттейді. Бұған, мысалы, ҚР атқарушы билік органдарының және ҚР субъектілерінің, сондай-ақ кейбір басқа да заңды субъектілердің іс жүргізу қызметінің мақсаттары мен міндеттерін анықтайтын әкімшілік-іс жүргізу нормалары, іс жүргізу қызметінің принциптерін реттейтін нормалар, яғни оның өндірістерін құрайтын нормалар, оған қатысушылардың құқықтық жағдайының негіздері және т.б. жатады. Әкімшілік-іс жүргізу нормаларының басқа үлкен тобы негізінен әкімшілік іс жүргізудің қандай да бір түрін жүзеге асыру барысында туындайтын неғұрлым тар, оқшауланған қоғамдық қатынастар топтарын реттейді. Бұл нормалар жиынтығында әкімшілік-іс жүргізу құқығының ерекше бөлігін құрайды. Әкімшілік-іс жүргізу құқығының жалпы және ерекше бөліктерінің мазмұны әкімшілік процестің құрылымына негізделуі және әкімшілік іс жүргізудің жекелеген түрлерін де, әкімшілік сот ісін жүргізу құрамына кіретін іс жүргізу түрлерін де реттейтін нормалар топтарын (институттарды) қамтуы тиіс. Тиісінше, әкімшілік-іс жүргізу құқығының ерекше бөлігі шеңберінде екі кіші салаға бөлуге болады. Бірінші сала әкімшілік өндірістердің мынадай түрлерін реттейтін институттарды қамтиды: 1. Мемлекеттік басқарудың нормативтік актілерін қабылдау бойынша; 2. азаматтардың ұсыныстары мен өтініштері және мемлекеттік басқару саласындағы ұйымдардың өтініштері бойынша; 3. тіркеу; 4. лицензиялық; 5. көтермелеу туралы істер бойынша; 6. тәртіптік істер бойынша; 7. әкімшілік ескерту және әкімшілік жолын кесудің жекелеген шараларын қолдану жөніндегі; 8. әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша; 9. атқарушылық іс жүргізу; 10. әкімшілік-құқықтық шағымдар мен даулар бойынша. Басқа кіші сала әкімшілік істердің жекелеген санаттарын қарау жөніндегі жалпы юрисдикциядағы Соттардың қызметін және әкімшілік және өзге де жария құқықтық қатынастардан туындайтын экономикалық дауларды қарау жөніндегі төрелік соттардың қызметін реттейтін институттарды қамтитын болады. жүктеу/скачать 252,21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|