19. Қазақ қоғамындағы байлардың рөлі.
Қол жеткізген байлығын халықтың келер ұрпақтың ырысы деп түсінетін, елдің игілігіне айналдыра алатын адамды қазақта бай немесе байлық иесі деп атаған. Қазақ қоғамында байлар қызметі бір ғана, ол жалпыға ортақ игілік мағынасында зерделеніп отырған. Байлар ең алдымен парасат иелері. Қабілеті, адамгершілік қасиеттері, білігі мен ойлау деңгейі, іскерлігі мен кісілік мінезі арқылы, тәжірбиесімен дәулетке қол жеткізген адамдар. Қазақ ежелден парасаты мен білімі, қабілеті арқылы игілікке қол жеткізген адамды дәулет иесі деп атаған. Осы дәулет иесі атану үшін адам алдыменен діни сауаты мол, қолынан іс келетін парасат иесі болуы керек.
Жүсіп Баласағұн байлар туралы былай сипаттаған
Егер қолың ұзын болса халыққа,
Ізгі қылық, ізгі сөзбен жарылқа.
Жігітшіл өтер, өшер тірлігің
Дүние түс, көшерсің тез бір күні
Ізгілік олжа. Тірлігіңді олжа қыл.
Соңы ол – жер, киерің, болжағын!
Бек пе, құл ма, мейлі, жақсы-жаман ба,
Өзі өлді, қалды аты – ізгі ғаламда
20. Қазақстан Ғылым Академиясын салудағы үлесі зор, қызметінен босатылған соң, Москваға алдырылғанымен, араб тілін үйрену үшін, өзін студент ретінде алуын өтініп, кейіннен өзінің 25 жылын арабша-парсыша-қазақша сөздігін жазуға арнаған, атақты мүсінші Хакімжан Наурызбаев өз қамқорлығына алып, танымал болуына септігін тигізген Н.Оңдасынов туралы айтыңыз.
Оңтүстік Қазақстан облысында Түркістан ауданында туылған.
Өнердің жаңа түрі- кинематография саласынан дамытуды кәсіби негізге қоюды енгізді, осы саланы игеру үшін қазақ жастарын Мәскеуге оқуға жіберді. Он шақты көркем және деректі фильм түсіруге жағдай жасады.
Тың игеру реформасына барынша барынша қарсы тұрып, тың игеруді уақытша тоқтатты.
1969 Арабша-қазақша түсіндірме сөздігін жазды. 1974 Парсыша-қазақша түсіндірме сөздігі.
Еңбек жолын орман шаруашылығынан бастады. Ғани Муратбаев ашқан жетімдер үйіне барып оқиды. Онда елдің қолы жетпеген кітаптарды оқып, көзі ашылады.
Опера және балет театр құрылысының жеде аяқталуының тікелей бақылап, театрлар ашып, ән-би ансамбльдерін ұйымдасуына ықпал болған.
Қазақ Ғылым академиясына Қ. Сәтбаев келуіне себепші болған. КСРО ғылым академиясының құрылуына ат салысқан.
Қыздар педагогикалық институты, Ұлттық консерватория, политехникалық, технологиялық институттар ашу, жаңа факультеттер қосу сол тұста істелінген.
Достарыңызбен бөлісу: |