1. Фармакогнозия негіздері туралы жалпы түсінік, фармакогнозия негіздерінің оқу пәні ретінде фармациядағы маңызы
Дәрілік өсімдік шикізатындағы биологиялық белсенді заттарды сапалы талдау әдістері
жүктеу/скачать 184,25 Kb.
|
интродукция бари
- Бұл бет үшін навигация:
- 11.Дәрілік өсімдік шикізатының биологиялық заттарды сандық талдау
| 10. Дәрілік өсімдік шикізатындағы биологиялық белсенді заттарды сапалы талдау әдістері.
Сапалық реакциялар – ДӨШ құрамындағы әсер етуші заттарды химиялық реакциялармен анықтау әдістемелері немесе хроматографиялық, спектірлік талдау әдістері беріледі. Медицинада дәрілік шөптерді пайдалану - олардың кұрамында биологиялық активті заттардың болуына негізделеді. Бұл заттар тірі организмде жүріп жатқан биологиялық процесстерге әсер етіп, дәрілік өсімдіктің негізгі терапевтикалық әсерін көрсетеді. Өсімдіктерден бөлініп алатын бірнеше биологиялық активті заттардың тобы белгілі: алколидтер, гликозидтер, эфир майлары, дубильді заттар, кумариндер, флавоноидтар, микроэлементтер, майлар және т.б.Бұл қосылыстар өсімдіктің әр-түрлі органдарында жиналады. Олардың мөлшері келесі факторларға тәуелді: климат, жергілікті экспозиция, өсімдіктің дамуының фазасы жане географиялық орны. Кейбір өсімдіктерде биологиялық белсенді заттар жерүсті бөліктерінде (бүршік, жапырақ, гүл, жеміс) жиналса, кейбіреуінде жер асты бойынша (тамыр) жиналуы мүмкін. Сол себепті, биологиялық активті заттарды бөліп алу үшін сол зат неғұрлым көп жиналған жерді алып, өңдеу қажет. Дәрілік өсімдіктер белсенді әрекет етуші заттармен қатар организмге қосымша заттарды да алып келеді: ақуыз, пектин, көмірсу, шайыр, ферменттер, органикалық қышқылдар, микроэлементтер, гормондар және т. б. Бұл заттар фармокологиялық активтілік көрсетіп, организмге жақсы әсер етуі мүмкін. Қосымша әрекет етуші заттар организмге белсенді әрекет етуші заттардың сіңірілуі мен оның организмнен шығарылуына көмектеседі. Сонымен қатар организмдегі қан айналымын жақсартып, организмнің инфекцияларға қарсы тұруына көмектеседі. Биологиялық белсенді заттар - организмнің қандай да бір қызметін атқаратын, арнайы жоғары әрекетті іске асыратын органикалық қосылыстар[1]. Бұл заттарға ферменттер, гормондар, дәрумендер және т.б. заттар жатады. Ферменттер организм жасушаларының барлығында бар, олар күрделі химиялық реакцияларды ыдыратуды тездетеді. Дәрумендер организмде және одан тыс көкөністер, жеміс-жидектердің т.б. құрамында бар. Дәрумендер - организмнің тіршілік қабілеті үшін қажетті заттар, олар адамның дене және ой еңбегін арттырады, оның өсуі мен дамуын, ауруға қарсы тұруын қамтамасыз етеді.Өсімдікте бірнеше биологиялык активті заттар болуы мүмкін. Бірақ терапевтикалық және профилактикалық активтілікке біреуі немесе бірнешесі ие болуы мүмкін. Оларды белсенді әрекет етуші заттар деп атайды және дарілік препараттар синтезінде қолданады. Медицинада дәрілік шөптерді пайдалану - олардың кұрамында биологиялық активті заттардың болуына негізделеді. Бұл заттар тірі организмде жүріп жатқан биологиялық процесстерге әсер етіп, дәрілік өсімдіктің негізгі терапевтикалық әсерін көрсетеді. Өсімдіктерден бөлініп алатын бірнеше биологиялық активті заттардың тобы белгілі: алколидтер, гликозидтер, эфир майлары, дубильді заттар, кумариндер, флавоноидтар, микроэлементтер, майларжәне т.б. 11.Дәрілік өсімдік шикізатының биологиялық заттарды сандық талдау Сандық талдау – ДӨШ құрамындағы негізгі әсер етуші заттардың сандық мөлшерін анықтау әдістемесі беріледі. Кейбір ДӨШ құрамындағы ББЗ мөлшерін әсер бірлігі арқылы анықтайды (мысалы жүрек гликозидтерінің мөлшері БӨБ, МӨБ, КӨБ деп белгіленеді; ). Дәрілік өсімдіктер мен шөптік препараттар синтетикалық өсімдіктерге қарағанда жануарлар ағзасына жақсы төзімді, олар қажетсіз жанама әсерлерді әлдеқайда аз береді. Өсімдік жасушасының биологиялық белсенді заттары құрылысы жағынан жануарлар жасушаларында түзілетін заттармен көп ұқсастықтарға ие [1]. Қазіргі уақытта фитопрепараттар жақсы сіңетіні және фармацевтикалық препараттардан айырмашылығы, олар ITS биологиялық белсенді заттардың (BAS) көмегімен жануарлар ағзасына пайдалы және жан-жақты әсер ете отырып, организмде оңай биохимиялық жойылуы мүмкін екендігі анықталды [2] Биологиялық белсенді заттар флавоноидтар, алкалоидтар, фенолкарбон қышқылдары, кумариндер, эфир майлары, таниндер және полисахаридтер және витаминдер болуы мүмкін. Жағымсыз факторлардың әсерінен (қоршаған ортаның ластануы, эмоционалдық күйзеліс, диетадағы жеңіл сіңімді көмірсулар мен майлардың жоғары мөлшерімен бір мезгілде метаболизмнің төмендеуімен) бос радикалдардың тотығуының табиғи тепе-теңдігінің және организмнің антиоксиданттық қорғаныс белсенділігінің бұзылуы. биоантиоксиданттардың мазмұны) зерттеулерге сәйкес жануарлардың көптеген ауруларының патогенезінде маңызды рөл атқарады жүктеу/скачать 184,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|