22. Сананың қалыптасуын анықтайтын фактілер.
Сананың қалыптасуының алғышарты ретінде еңбекті атауға болады. Еңбектің арқасында адам өзінің күнделікті өмір сүруіне және табиғаттың дүлей күштерінен қорғануға қажетті нәрселерді жасады, табиғат заттарының жаңа қасиеттерін ашты, ой-өрісін кеңейтті, еңбек құралдарын бірте-бірте жетілдіре түсті. Еңбектің дамуы қоғамда өмір сүріп отырған адамдарды жақындатты, олардың бір-біріне бірдеңе айту қажеттілігі туды, араласу құралы ретінде тіл пайда болды. Еңбек пен тіл адамның миын, сезім органдарын дамытты, есту, көру. сезу, қабілетін күшейтті, санасын қалыптастырды. Абстракциялауға, тұжырым жасауға құштарлық еңбек пен тілге қайта әсер етті, оларды дамытуға жаңа күш берді.
XIX - XX ғасырлардағы позитивистік ғылыми парадигмаға сәйкес.:
Биологиялық тұқым қуалаушылық: біздің мінез-құлқымыз бен ойларымыз ішінара генетикалық факторлармен анықталады деген ілім.
Биологиялық өзгергіштік (мутациялар): Дарвиннің эволюциялық теориясы аясында мутациялар организмдердің өзгеруінде маңызды рөл атқарады және психология мен сананың аспектілеріне әсер етуі мүмкін.
Табиғи орта: табиғат, климат және физикалық жағдайлар сияқты қоршаған орта факторлары адамның мінез-құлқы мен ойлауының қалыптасуына әсер етеді.
Тірі Этика теософиясы мен философиясына сәйкес:
Трансперсоналды рухани ядроның өткен жинақтары: бұл ілім сана мен мінез-құлыққа әсер етуі мүмкін алдыңғы өмірлердегі рухани мұраның болуын білдіреді.
Ғарыштық денелер мен процестердің психофизикалық әсері: ғарыштық құбылыстар мен планетарлық конфигурациялар адамның психикасы мен санасына әсер етуі мүмкін деген Идея.
Әлеуметтік-мәдени орта: бұл фактор қоғам, мәдениет және әлеуметтік өзара әрекеттесу сана мен дүниетанымды қалыптастыруда шешуші рөл атқаратынын білдіреді.
Екі тәсіл де тұқым қуалаушылықтың, қоршаған ортаның және санаға әлеуметтік-мәдени әсердің рөлін ескереді, бірақ әртүрлі аспектілерді атап көрсетеді: кейбіреулері биологиялық және физикалық факторлар, басқалары рухани және ғарыштық аспектілер. Бұл тәсілдер адамның табиғаты мен оның санасына әсер ететін факторлар туралы әртүрлі көзқарастарды білдіреді.
Достарыңызбен бөлісу: |