1. Философия білімнің ерекше түрі және рухани қызметтің ерекше түрі ретінде
Адамды қарастыруға философиялық көзқарастың ерекшелігі
жүктеу/скачать 0,65 Mb.
|
| 32. Адамды қарастыруға философиялық көзқарастың ерекшелігі.
Адамды зерттеу философияның өзегі, оның барлық компоненттері: онтология, эпистемология, антропология, аксиология және т.б., өйткені философиялық білімнің ерекшелігі оның антропо – бағдарлануында. Қоршаған әлемді тануды бастау үшін (эпистемология), оның онтологиялық бейнесін (онтология) құру, оны бағалау (аксиология), адам, ең алдымен, қоршаған шындықтан өзінің бөлінуін білуі керек, өзін тануы керек. Сұрақ " адам деген не?"бұл тек философияда ғана емес. Адамды зерттеумен тікелей байланысты нақты ғылымдар (биология, психология, анатомия, медицина және т.б.) да осы мәселені шешумен айналысады. Олардың әрқайсысы өз міндетіне сәйкес адамның жеке жақтарын зерттейді. Философия оны зерттеуге біртұтас құбылыс ретінде қарайды.Философиялық білімнің ерекшелігі-бұл адамның тұтастығы туралы мәселені ашып қана қоймай, ең алдымен оның мәнін білуге бағытталған зерттеу әдісіне назар аударады. Философия адамды басқа тіршілік иелерінен (мысалы, жануарлар әлемінен) ажыратуға емес, оның өзі екендігіне қызығушылық танытады. Философиялық білімнің мәніне деген көзқарас адамды өзінің шекті негіздері мен себептерінде (Аристотель бойынша), идеяда (Платон бойынша), оның "маңызды Күштерінде" (Маркс бойынша) және т. б. Философиялық білім әрқашан нақты Оқиғалармен, болмыстың эмпириясымен емес, оны жалпылаумен, идеямен, болмыспен байланысты. Демек, философиядағы адам белгілі бір субъект ретінде емес (танымда объект ретінде), оның жалпы және маңызды қасиеттеріндегі адамның дерексіз идеясы ретінде көрінеді. Болмыс эмпириясымен байланысты емес философия саласындағы зерттеулер әрқашан рефлексивті болып табылады. Философия – бұл қоршаған әлем, объект, құбылыс туралы рефлексия-идеалдандырылған мүмкіндік ретінде өмір сүретін онтологиялық көріністі құруға ұмтылатын пайымдау ретіндегі рефлексия. Философиялық рефлексияда заңды тұжырымдау қажет емес (ғылымдағы сияқты), мұнда адам ойының барысын түсіндіру қажет, ол ойда рефлексия жүзеге асырылатын объектінің мәнін дәл түсіреді. Адам туралы Рефлексия-бұл шын мәнінде өзін-өзі көрсету. Философия адамды табиғат пен қоғам әлемімен жан-жақты қарым-қатынаста ғана бейнелейді. Байланыстар әртүрлі бағыттар бойынша жүзеге асырылады: еңбек, материалдық өндіріс, саясат, өнер және т.б. қызмет арқылы ол әлемге енеді, оған субъективтілік береді, жандандырады және рухтандырады. Әлеммен диалогта қоршаған орта адамға да әсер етеді, оның мазмұны мен мәнін қалыптастырады және анықтайды. Философиялық түсінік (ғылыми түсініктен айырмашылығы) әлем мен адам арасындағы өткір сызықты жояды, адам мен әлемдегі адамның әлем бейнесін жасайды, әлем ашық деп ойлайды. Басқаша айтқанда, әлемнің өзгеруімен адам өзгереді және керісінше. Адам-аяқталмаған жаратылыс, әрқашан дамуда, бірақ уақыт пен кеңістікте шектеулі. Адамның әлемді бейнелеу және өзгерту арқылы толық кемелдікке деген мәңгілік және тұрақты ұмтылысы оны шығармашылық болмысқа айналдырады. Бұл оның белсенді мәні."Адам" ұғымы бірнеше аспектілерді білдіреді: Адам-бұл жануардың өмір салтынан ерекшеленетін ерекше адам болу тәсілі. Адам-белгілі бір мәдениет пен өркениетте бар нақты адам. Адам-бұл адамның өмір сүруі мен дамуының идеалды үлгісі, стандарты. Бұл эталонды адамдардың өміріндегі нақты фактілерге қолдану оларды адам немесе адам емес деп бағалауға мүмкіндік береді. Адам-абстрактілі субъект, адам қызметінің дерексіз схемасын даралау. Адам адам ретінде, адам ретінде – бұл өрнектер адамның нақты әлеуметтік-мәдени жағдайлардан абстракцияда алынғанын білдіреді. "Адам" ұғымының әр түрлі мағыналары оның жан-жақтылығы мен мәдениеттегі маңыздылығынан туындайды. Адам-биологиялық, рухани және әлеуметтік болмыс. Адамның анықтамасында осы тараптардың біреуін абсолюттендірудің мағынасы жоқ, өйткені ол біртұтас жүйе болып табылады, оның сапалық ерекшелігі осы компоненттердің барлығының өзара әрекеттесуімен анықталады. Жалпы ұғым ретінде адам-бұл биоәлеуметтік болмыс, оның мәні оның әлемге деген белсенділік қатынасында жатыр, бұл оның супрабиологиялық сипатын көрсетеді. жүктеу/скачать 0,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|