1. Философия білімнің ерекше түрі және рухани қызметтің ерекше түрі ретінде
Философияда болу мәселесі. Болмыстың негізгі ұғымдары
жүктеу/скачать 0,65 Mb.
|
1-150 философия
- Бұл бет үшін навигация:
- 135. Платон мен Аристотель философиясындағы болмыс мәселесі.
| 134. Философияда болу мәселесі. Болмыстың негізгі ұғымдары.
Болмыс мәселесі философияның негізгі мәселелерінің бірі болып табылады, ол әлем бар, бар деген сұраққа байланысты. Бұл әртүрлі философиялық бағыттар мен мектептерді қарастырудың тақырыбы. Жаратылыс-философияның негізгі категорияларының бірі. Философия әлем деген не және адам деген сұрақтарға жауап беруге тырысқанда, болмыс мәселесі туындады. Көптеген күрделі философиялық сұрақтар қандай да бір жолмен өмір сүру проблемасына әкеледі. Тек бір қарағанда, бар деген сұрақ өте қарапайым болып көрінеді:мен көргенім мен естігенімнің бәрі бар. Өкінішке орай, философия айқын емес, сонымен қатар оларды үнемі өзін-өзі қамтамасыз ету галосынан айырады. Күн бізге кішкентай болып көрінеді және ол өте үлкен. Физикадан күн сәулесінде ядролық реакциялар пайда болатыны белгілі, бірақ біз бұл туралы ең алдымен көзге емес, теорияларға байланысты білеміз. Сонымен, адам бар нәрсені белгілі бір теориялар, түсіндіру әдістері ретінде әрекет ететін, азды-көпті сәтті болатын білімдерінің арқасында ғана бағалай алады. Осыдан өте маңызды қорытынды шығады: теориялар негізінде нақты не бар және қалай анықталады. Алғаш рет болу мәселесіне ежелгі грек философы Парменид әсер етті. Парменид үшін болмыс-бұл жеке нәрсе емес, заттардың болу мүмкіндігі. Жаратылыс, Парменид бойынша, пайда болмайды және жойылмайды, ол әрқашан өзгермейді. Болмыстың өзгеруі-бұл тек көрінетін өзгерістер. Гераклит жаратылыс туралы қарама-қарсы көзқарастарды ұстанды. Ол Жаратылыс шынымен де Мәңгілік, бірақ ол үнемі қозғалыста және өзгеруде деп мәлімдеді. Кейбір нәрселердің болуы басқа заттардың жоқтыққа кетуі нәтижесінде пайда болады. Платон болмыстың екі түрін – өзгермейтін идеялар мен үнемі өзгеріп отыратын материяны салыстырды. Оның шәкірті Аристотель кез-келген нәрсенің төрт қайнар көзін атады: форма, материя, мақсат және Жаратушы. Орта ғасырларда Аристотельдің ілімдері христиан рухында қайта түсіндірілді. 135. Платон мен Аристотель философиясындағы болмыс мәселесі. Болмыс мәселесі философияның негізгі мәселелерінің бірі болып табылады және оны шешу философтың философиялық көзқарастарын анықтайды. Ежелгі дәуірдің екі ірі философы Платон мен Аристотель бұл мәселені шешуге басқаша қарады. Платон екі әлем бар деп сенді: идеялар әлемі және заттар әлемі. Идеялар әлемі - бұл сұлулық, әділеттілік, жақсылық және т.б. сияқты мәңгілік және өзгермейтін тіршілік иелері бар идеалды әлем. Платонның пікірінше, жаратылыс тек идеялар әлеміне жатады. Заттар әлемі шынайы емес, тек Идеялар әлемінің көрінісі. Платон адамның жаны туылғанға дейін идеялар әлемінде болды және туылғаннан кейін заттар әлеміне түседі деп сенді. Адам өмірінің мақсаты-жанды идеялар әлеміне қайтару. Аристотель, Платоннан айырмашылығы, материалдық және сезімтал бір ғана әлем бар деп сенді. Жаратылыс, Аристотель бойынша, материалдық әлемнің барлық объектілеріне жатады. Аристотель болмыстың төрт түрін ажыратты: Нысан-бұл тақырыпты сол күйінде жасайтын нәрсе. Заттың мәні адамның санасына байланысты емес. Болмыс-бұл субъектінің өзекті иелігі. Заттың болуы адамның санасына байланысты. Қасиет - бұл тақырыпқа тән, бірақ оның мәні емес. Заттың қасиеті адамның санасына байланысты болуы мүмкін. Қатынас-бұл екі немесе одан да көп заттар арасындағы байланыс. Заттың қатынасы адамның санасына байланысты болуы мүмкін. Аристотель болмысты әр түрлі деп санады және ол әр түрлі формада көрінеді. Ол сондай-ақ болмысты иерархиялық және болмыстың ең жоғарғы түрі ақыл деп санады. Осылайша, Платон мен Аристотель болмыс мәселесін шешуге басқаша қарады. Платон екі әлем бар деп сенді: идеялар әлемі және заттар әлемі. Платонның пікірінше, жаратылыс тек идеялар әлеміне жатады. Аристотель, Платоннан айырмашылығы, материалдық және сезімтал бір ғана әлем бар деп сенді. Жаратылыс, Аристотель бойынша, материалдық әлемнің барлық объектілеріне жатады. жүктеу/скачать 0,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|