1. Физиология пәні, басқа ғылымдармен байланысы, медицинадағы маңызы
жүктеу/скачать 64,97 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Реттелу немесе реттеліс.
- Өзін-өзі реттеу
- Рефлекс
- 5.Физиологиялық зерттеу әдістері.
| Корреляция (көне лат. correlatіo – ара қатынас). Оның түрлері:
Биологиялық Математикалық Геологиялық Физиология сабағына қатысты биологиялық корреляция жайлы айта кететін болсақ: Ол организмнің дамуы және тіршілігі кезіндегі жасушаларының, тіндерінің, органдарының және жүйелерінің құрылысы мен атқаратын қызметтерінің бір-біріне сәйкестілігі, үйлесімділігі болып табылады. Корреляция – организмнің тіршілік жағдайына бейімделуінің нәтижесі. “Корреляция” деген ұғымды француз ғалымы Ж. Кювье ұсынған. Организм органдарының өзара байланысы олардың онтогенезі мен филогенезінде дамиды. Реттелу немесе реттеліс. Реттеліс деп организмнің белгілі бір қажеттілігін және ішкі орта тұрақтылығын(гомеостаз) қамтамасыз етуші әрекеттік жүйелердің қызметін өзгеріп, оны бір қалыпқа келтіруді айтады. Өзін-өзі реттеу – тіршілік үшін маңызды процесті немесе белгілі бір тұрақты жағдайды автоматты түрде сақтау қабілеті. Гомеостазис, изотермия, изоосмия, изоволемия, изогидрия және т.б. өзін-өзі реттеу арқылы өзгертуші және қалпына келтіруші жағдайлар автоматты түрде белгілі қалыпта сақталады. Реттеліс және өзін-өзі реттеу өте қозғыш, тітіркендіргіштің өте аз күшіне қозатын жүйке жүйесінің қызметі арқылы орындалады. Рефлекс (лат reflexus — кері қайтарылған, шағылысқан) — ағзаның ішкі немесе сыртқы тітіркендіргіштер әсеріне орталық жүйке жүйесінің қатысуымен қайтаратын жауабы. 5.Физиологиялық зерттеу әдістері. Физиологиялык процесстер өте үдемелі түрде өзгеріп отырады және олар физиологияның даму кезеңдеріне сәйкес және физиологиямен тығыз байланысты ғылымдардың жетістіктерінің арқасында қалыптасты. Оларды бірнеше бағытқа бөліп қарастырсақ болады: 1) Бакылау әдістері - физиологиялык кұбылыстарды калыпты жағдайда және әртүрлі әсерлерден кейін визуалды түрде қадағалап отыруға негізделген әдіс. Алайда, құбылысты бақылау белгілі бір физиологиялық процесс немесе функция «қалай жүзеге асырылады?» деген сұраққа жауап бере алмайды. 2) Тіркеу әдістері - физиологиялық қүбылыстарды механикалык жане электрлік тәсілдермен жазып алады. 3) Тітіркендіру әдістері - тірі құрылымдардың, агзалар мен тіндердің күйін өзгерту мақсатымен механикалық (кесу, түйреу), биологиялык (егу, уландыру), химиялық (тұздар, қышкылдар, дәрілер), физикалық (дыбыс, сәуле, электр агыны, температура т.б.) факторлар әсерін қолданады. 4) Электрофизиологиялык әдістер – қозғыш тіндер мен ағзалардың электрлік құбылыстарын және әртүрлі электрлік емес көрсеткіштерді (ультрадыбыс, электромагнит толқындары т.б.) тіркегіштер мен күшейткіштер қолдану арқылы тіркеу әдістері. 5) Өткір тәжірибе әдістері – бұлар, қысқа мерзімде орындалатын эксперименттер, яғни, жануарларға вивисекция жасау (тірі жануарлардың ішін ақтару арқылы жүргізілетін эксперименттер), олардың мүшелерін, ағзаларын, тіндерін окшаулау әдістері. 6) Созылмалы тәжірибе әдістері – бұлар, ұзақ уақыт қажет ететін эксперименттер (күн, апта, ай, жыл), яғни, бұл әдіс кезінде жануарларға тірідей операция жасап, олар жазылғаннан кейін ұзақ уакыт бақылайды. Бұл әдісті И.П.Павлов енгізен болатын, сөйтіп ол организмді бөлшектеп караудың (анализ) орнына, біртұтас жүйе ретінде (синтетездік) тексеруге мүмкіндік жасады. 7) Аспаптық әдістер - физиологиялык зерттеулер нәтижесінде медицинага әртүрлі үрдістерді тексеру, ауруларды анықтау (диагноз) және емдеу (терапия) үшін арнайы аспаптар арқылы орындалады. жүктеу/скачать 64,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|