1. Кіріспе Кең мағынада, қартаю бұл ауру мен өлімге бейімділіктің нашарлауымен бірге жүретін қалыпты прогрессивті процесс



бет1/4
Дата13.11.2022
өлшемі24,7 Kb.
#49679
  1   2   3   4

1. Кіріспе

Кең мағынада, қартаю - бұл ауру мен өлімге бейімділіктің нашарлауымен бірге жүретін қалыпты прогрессивті процесс. Қартаю процесінің сөзсіз, бірақ реттелетіндігі оны жасына байланысты молекулалық өзгерістерді зерттеу үшін тартымды мақсатқа айналдырады. Негізгі проблема қартаю процесінің күрделілігіне және оған ықпал ететін факторлардың көптігіне байланысты дәстүрлі эксперименттік тәсілдерді қолдана отырып, қартаюдың негізгі механизмдерінде кодтау болып табылады.


Бұл қартаюды бір уақытта көптеген аспектілерде зерттеу қажеттілігін көрсетеді. Осы себепті, қазіргі уақытта қартаю процесі геномика, транскриптомика, протеомика және метаболомиканы қоса алғанда, "омик" (OMICS) деп аталады, бұл жасқа байланысты өзгерістерді көп факторлы зерттеуге мүмкіндік береді. Мұның бәрі әртүрлі молекулалық деңгейлерде қартаюдың биологиялық негіздерінде кодтаудың жаңа тәсілдерінің қажеттілігін көрсетеді, олардың нәтижелері биологиялық қартаю мен ұзақ өмір сүрудің негізгі аспектілері туралы түсінігімізді тереңдете алады.
Қартаю процесі организмнің бүкіл өмірінде пайда болатын бағаналы жасушалардың құрылымы мен қызметіне біртіндеп кумулятивтік зақыммен сипатталады. Бұл мақалада бағаналы жасушалардың қартаюын интегративті зерттеу және ересек бағаналы жасушалардың, соның ішінде кіндік қан жасушаларының емдік әсері және әртүрлі молекулалық деңгейлердегі осы күрделі процестің негізгі механизмдері қарастырылады, олардың түпкі мақсаты егде жастағы адамдардың терапиясында бағаналы жасушаларды іс жүзінде қолдану болып табылады. Олардың денсаулығын сақтау. Сонымен қатар, қартаюдың күрделі биологиясын түсінуге көмектесетін интегративті әдіс – "омик" класының технологиялары талқыланады.
Қартаюды эндогендік бағаналы жасушалар бассейні жасына қарай зақымдалған жасушаларды алмастыру қабілетін біртіндеп жоғалтатын процесс ретінде қарастыруға болады. Барлық дерлік тірі организмдер үшін бағаналы жасушалардың регенеративті потенциалының уақытқа тәуелді жойылуы қартаюға және жасқа байланысты бірқатар ауруларға бейімділіктің жоғарылауына жауап береді. Эндогендік бағаналы жасушалардың қалпына келу қабілетінің төмендеуі ішінара ДНҚ зақымдалуымен, бағаналы жасуша атауашаларының өзгеруімен және ісік өсуінің ген-супрессорының белсенділенуімен түсіндіріледі. Алайда, бұл факторлар адамның қартаюына, әсіресе бағаналы жасушалардың қартаюына қаншалықты ықпал ететіні және өмір сүру ұзақтығын анықтайтыны белгісіз. Қартаю процесінің күрделілігі оның көпфакторлы механизмдерін нақтылаудың жаңа тәсілдерін қажет етеді.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет