Саяси жүйе бiрнеше қызметтердi атқарады (Г. Алмонд ).
Белгiлi бiр әлеуметтiк топтың немесе кӛпшiлiк халықтың саяси билiгiн қамтамасыз
етедi.
Саяси жҥйе қоғамдық қатынастарды реттейдi, мҥдделердi артикуляциялайды.
Саяси жҥйе бiрiктiру, топтастыру қызметiн атқарады.
Экономиканың қалыпты жҧмыс iстеп дамуына жағдай жасайды.
Ҥкiмет қызметi: шешiм қабылдау және ӛзiндiк басқару.
Қоғам мҥшелерiн iшкi және сыртқы жағымсыз әсерлерден қорғайды.
2. Саяси жҥйелердің типологиясы. Әр елдiң саяси жҥйесi бiр-бiрiне ҧқсамайды, дегенмен ҧқсастық жақтарын табуға болады,
сӛйтiп саяси жҥйе топтастырылады. Саяси жҥйе әртҥрлi негiздерде жіктелiнедi:
елдiң экономикалық даму деңгейiне;
саяси ӛмiр формасының даму деңгейiне;
қоғам типiне;
саяси мәдениет типiне байланысты.
Сонымен бірге, марксизм саяси жҥйенi жiктеуге негiз етiп ӛндiрiс тәсiлi мен қоғамның
таптық қҧрылымын алды. Марксизм қоғамды бес формацияға бӛлді: алғашқы қауымдық,
қҧлиеленуші, феодалдық, капиталистік, коммунистік.
Американдық ғалымдар экономиканың ӛсу сатысы концепциясы бойынша адамзаттың
даму тарихын мынадай бес сатыға бӛледi: 1 дәстҥрлi қоғам; 2 ӛтпелi қоғам; 3 алға жылжу
қоғамы; 4 индустриалдық қоғам; 5 постиндустриалдық қоғам.
Сонымен бiрге саяси жҥйенi басқару тәртiбiне қарай: демократиялық, авторитарлы,
тоталитарлы деп те бӛледi.
Марксистік тәсілдеме қоғамдық-экономикалық қҧрылымның тҥрі , қоғамның
экономикалық базисі және әлеуметтік-экономикалық мәдениеттің сипаты сынды тҥсініктерге
сҥйенеді. Осыған сәйкес марксисттік типологияда саяси жҥйелер:
• қҧл иеленуші;
• феодалдық;
• буржуазиялық;
• социалистік.
Саяси жҥйелерді
саяси режим бойынша, билік, тҧлға және қоғамның ӛзара әрекеттесуінің
сипаты мен әдістері бойынша жіктеу айтарлықтай кең тараған.
