1-лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде жоспары
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- дамушы елдердегi саяси режимінің тҥрлерi
|
ӛкiлдiлiк тҥрлерi- ультраӛкiлдiлiк, тiкелей ӛкiлдiлiк, жартылай ӛкiлдiлiк, тiкелей ӛкiлдiлiк, жартылай тiлелей ӛкiлдiлiк; дамушы елдердегi саяси режимінің тҥрлерi - президенттiк /әскери және азаматтық/, парламенттiк /квазипарламенттiк, парламенттiк/. басқа жiктемесi- социалистiк, прокапиталистiк,бейтарат бағыт /белгiсiз тәртiп/. Американ ғалымы Р.Гестилдiң саяси режимдері: 1. ерiктi 2. бiршама ерiктi 3. тәуелдi Ағылшын саясаттанушысы К.Клепхем саяси режимнің ҥш тҥрiн атайды: 1. либералды-демократиялық /Шри Ланка, Ямайка/ 2. дәстҥрлi /Неапол, Сауд Арабиясы/ 3. радикалды-дәстҥрлi /Египет, Ливия/ Американ ғалымы М.Яновец әскери-азаматтық режимнің бес тҥрiн ажыратады: 1. авторитарлы-жеке 2. авторитарлы-бҧқаралық 3. демократиялы-жарысушы 4. азаматтық-әскери коалиция 5. әскери олигархия Ағылшын ғалымы С.Бойнхен мына саяси режимдерді атайды: 1. кӛппартиялы парламенттiк демократия 2. дәстҥрлi монархия 3. бiрпартиялы жҧмылдырушы 4. аралас 5. әскери 6. квазиәскери диктатура 7. радикалды идеологиялық бағдардағы Қазақстандық ғалым С.Сәбiкенов «Салыстырмалы мемлекеттiк қҧқық» атты еңбегiнде саяси режимнің мынадай тҥрлерiн атап кӛрсетедi: 1. Жартылай феодалдық-дiни билiк режимі /Сауд Арабиясы, Иран, Бутан т.б./. Бҧл режим екiге бӛлiнедi: а) мҧнайлы монархия /Оман, Бруней, БАӘ/; б) аграрлық корольдiк /Неапал, Бутан т.б./; 2. Әртҥрлi әлуметтiк бағыттағы елдердегi жеке билiк режимі /Индонезия, Марокко, 1992 жылғы кӛтерлiстен кейiнгi Алжир, Пиночет басқарған кездегi Чили/; 3. Әртҥрлi әлеуметтiк бағыт ҧстанған елдерде болуы мҥмкiн тоталитарлық режим. Олар әдiстерi жағынан жиi ҧқсас келгенiмен, мәнi, әлеуметтiк мақсаты жағынан қарама-қайшы болады. 4. Қоғамның ӛтпелi кезеңi жағдайындағы жартылай демократиялық режим /Румыния, Шри Ланка, Никарагуа, т.б./; 5. Еркiн, нарықтық экономика елдерiндегi демократиялық режим /Ҧлыбритания, Жапония, Бразилия, Австралия т.б./ Саяси режим ҧғымының мәнi мен кӛлемiн анықтайтын ӛлшемдер мыналар: 1. мемлекет басшысының саяси басқару жҥйесiндегi рӛлi, саяси қызметi, орны; 2. ӛкiлдiлiк мекемелердiң қалыптасуының тәсiлi мен тәртiбi; 39 3. заңшығарушы және атқарушы ҧйымдар арасындағы, сонымен бiрге олардың орталық және жергiлiктi ҧйымдары арасындағы қарым-қатынас; 4. ӛкiлдiлiк ҧйым палаталары арасындағы қарым-қатынас; 5. мемлекеттегi жаншу және кҥштеу ҧйымдарының жағдайы мен қызметi; 6. ҥстемдiк етушi таптың мемлекеттiк емес ҧйымдарының рӛлi; 7. саяси партиялар, қоғамдық қозғалыстардың жағдайы, ықпалы, қызметi. 8. азаматтардың қҧқығы мен бостандығының таратылуы. Саяси режимнің кең тараған тҥрлерi: демократия, тоталитаризм, авторитаризм. Демократия: охлократия, либералды-демократиялық, консервативтi. Тоталитаризм: фашистiк, әскери-фашистiк, тирания, теократиялық, ҧлттық-социалистiк, әскери-бюрократиялық. Авторитаризм: қатал-авторитарлы, авторитарлы-демократиялық, демократиялы- авторитарлы. жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|