№32 МЕНІҢ КӘСІБИ ЖІНЕ ТҰЛҒАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ

өзін-өзі жетілдіру қабілеті кәсіби мұғалімнің дамуының бастапқы негізін 
құрайды. Кәсіби маңызды сапалар педагог тұлғасының кәсіби әлеуметтенуі 
барысында қалыптасады, өзгереді, әлсірейді немесе нығаяды ( педагог 
тұлғасының кәсіби әлеуметтенуі- кәсіби тәжірибе мен мәдениетті игерту) 
және даралау ( мұғалім тұлғасын даралау –кәсіби қарым-қатынастарды 
иеленудің ерекше дара жолы мен нысаны). Бұл процеске мұғалім бір мезгілде 
өзі алған кәсіби маңызды қасиеттердің тасымалдаушысы және жүргізушісі, 
оған әлеуметтік жағдайлардың әсер ету объектісі және педагогикалық іс-
әрекетті және өзін белсенді түрде өзгертетін субъект ретінде қатысады. 
Мұғалім тұлғасының кәсіби дамуы келесі негізгі параметрлермен 
сипатталады: а) құрылым, ол мұғалімнің кәсіптік қызметке ену реттілігімен 
анықталады; б) бағдарлау, құрылымында кәсіпке деген қатынас, кәсіби 
қызметке қажеттілік және оған дайындық кіретін жүйелі сапа болып 
табылады; в) қайшылықтарсубъективті және объективті факторлардың өзара 
әрекеті нәтижесінде және даму негізі; педагог тұлғасының кәсіби дамуының 
негізгі қайшылығы – тұлғаның қалыптасқан қасиеттері мен педагогикалық 
қызметтің объективті талаптарының арасындағы қайшылық; г) мұғалім 
тұлғасының кәсіби дамуының өзіндік уақыты, яғни. педагогикалық іс-
әрекетпен шартталған өзара әрекеттесетін субъективті және объективті 
факторлар жүйесінің өмір сүру уақыты; д) тұлға дамуының әр кезеңі үшін әр 
түрлі тапсырмалар түрлерімен – танымдық, адамгершілік, коммуникативті, 
еңбек, құндылық-семантикалық – байланысты болатын кәсіби мәнді 
қасиеттердің біркелкі және гетерохронды қалыптасуы; кейбір әрекеттерді 
(операцияларды) орындаудағы ілгерілеу басқа әрекеттерді (операцияларды) 
орындаудағы инварианттылықпен немесе тіпті регрессиямен біріктіріледі; f) 
алдыңғы кезеңнің нәтижелеріне келесі кезеңге үздіксіз кері байланыс; 
мұғалімнің тұлғасына кәсіби жетістіктердің кері әсерлері оның дамуының 
қосалқы шарттары ретінде әрекет етеді. 
Кәсіби мәнді қасиеттер жалпы кәсіби тұлғаның жеке тұлғаға «аударылуы» 
арқылы дамиды. Олар өтпелі және кәсіби дамудың бір сатысынан екіншісіне 
ауысады. Олар мұғалімнің кәсіби іс-әрекеті мен мінез-құлқының, оның өмір 
жолының ең тұрақты әдістері мен формаларына негізделген. Педагог 
тұлғасының кәсіби дамуының критерийі мұғалімнің кәсіби іс-әрекетінің 
деңгейімен корреляцияланатын, осы әрекетті меңгеру дәрежесін көрсететін 
кәсіби маңызды қасиеттердің қалыптасу деңгейі болып табылады. 
Кәсіби дамудың қажетті шарты болып табылады мұғалімнің кәсіби өзін-өзі 

жүктеу/скачать 1,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: