1. М.Әуезовтің «Қилы заман» шығармасының кейіпкерлері: Ұзақ, Жәмеңке батыр
Махамбеттің хан озбырлығына күйінген өлеңі – Баймағамбет сұлтанға
жүктеу/скачать 120,4 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мен — мен едім, мен едім!
- Баймағамбет сұлтанның
| Махамбеттің хан озбырлығына күйінген өлеңі – Баймағамбет сұлтанға
Махамбеттің Жәңгірге айтқаны Хан емессің, Қасқырсың, Қас албасты басқырсың, Достарың келіп табалап, Дұшпаның сені басқа ұрсын! Хан емессің, ылаңсың, Қара шұбар жылансың. Хан емессің, аярсың, Айыр құйрық шаянсың! Махамбеттің өзі туралы өлең Мен — мен едім, мен едім! Мен - мен едім, мен едім! Мен Нарында жүргенде Еңіреп жүрген ер едім. Исатайдың барында Екі тарлан бөрі едім. Қай қазақтан кем едім? Бір қазақпен тең едім. Өздеріңдей хандардың, Қарны жуан билердің Атандай даусын ақыртып, Лауазымын көкке шаңыртып, Сұлтанын суға сұлатып, Ханшасын қақпа алдында жылатып, Ернін еттей тесісіп, Кеңірдегін кесісіп, Жыраға басын түсіріп, Жылғадан қанын ағызып, Басын кессем деп едім! Еділдің бойы ен тоғай - Ел қондырсам деп едім. Жағалай жатқан сол елге Мал толтырсам деп едім. Еңсесі биік ақ орда - Еңкеймей кірсем деп едім. Керегесін кескілеп, Отын етсем деп едім. Туырлығын тескілеп, Тоқым етсем деп едім. Тақта отырған хандардың Төрде отырған ханымын Қатын етсем деп едім. Әлдилеген баласын Жетім етсем деп едім. Хан сусыны сары бал - Сұраусыз ішсем деп едім. Ханның киген кіреуке - Үстіме кисем деп едім. Қанікейдей көріктіңді Қалыңсыз құшсам деп едім Ақбілек роман кейіпкерлері – Ақбілек, Балташ, Бекболат, офицер, Мираш, Ескендір баласы, Камила жан досы, Ұрқия тыңшы, Мырзатай, Мамырбай әкесі, Төлеген ағасы, Мен таудың баласымын – үзінді авторы – М.Мақатаев Мен-таулықпын Кейқуаттың түсін жорыған – мыстан М.Мақатаевтың табиғатты аялау идеясымен жазылған шығармасы – Аққулар ұйықтағанда Махамбеттің ханның озбырлығына төзбей жазған өлеңі – Баймағамбет сұлтанға. Махамбет өз өлеңінде Баймағамбет сұлтанның ақсүйектен шыққан ел билеуші екендігіне қарамай, аяусыз шенеп, бет-пердесін жыртып, халықтың халін ашына айтады. Атаукере кейіпкерлері – Нюра әжей, ұлы Ерік, алқаш Таған, әйелі Айна Лиро-эпостық жырдың ерекшелігі – халықтық дәстүрді танытады 19 ғасыр жыраулары – Жиембет, Тәттіқара, Қожаберген Есіл бойында кейіпкерлері- Мырзатай, Шодыр, Бекберді, Ұлпа, Мұратбек Бір насихат айтайын – Шортанбай Мақатаев Райымбек, Райымбек кейіпкерлері – Қабай, Түке, Нысанбай, Райымбек Шерхан Мұртаза драмалары – Сталинге хат, Бесеудің хатын, Жетім бұрыш Махамбеттің өз бейнесін ашқан өлеңі – Еңселігім екі елі Алып Ер Тоңға қай дәуірге жатады – 5-8 ғасыр «Ұят болды-ау» өлеңінің авторы – М.Мақатаев Ежелгі түрік әліпбиіндегі әріп саны – 35 Шәкәрімнің жыраулар туралы тебіренісі, поэзиясы – Ескі ақындық Тоғыз баласын бірден үйлендірмекші болған әке – Ерназар. Ер Төстік жыры Мағжан Жұмабаевтың аудармалары – Қыпшақ батыр, Тұтқын, Сұңқар жыры, Күн батады да шығады Өзің жас болсаң да, ақылды екенсің» деген сөзді айтқан кейіпкер. Қабай жырау. Райымбек-Райымбек өлеңі. Мұқағали Мақатаев Көксеректегі екі қасқыр аты – ақ қасқыр Кенесарының хатшысы – Жүсіп Төлеген қайтыс болған кезде жұбататын – Шеге Сәуегей деген кейіпкері бар шығарма – Қорқыт Махамбеттің Исатайға арнаған өлеңдері: Тарланның ұлы Исатай, Тарланым, Мұнар күн, Әй, Маха жолдасым, Исатай сөзі, Арғымаққа оқ тиер Қобыланды батыр жырынан үзінді – жауабы Тоқтарбай Наурыз жырының ерекшелігі – еңбек пен кәсіпке, шаруашылыққа байланысты Махамбеттің өз бейнесін ашқан өлеңі – Исатайдың барында, Мың қазаққа тең едім Қамбатр батыр жырындағы қалмақ ханы – Қараман А.Байтұрсынұлының мысал өлеңдері – Егіннің бастары, Есек пен бұлбұл, Алпамыстың тұлпары – шұбар ат Тортайға мінездеме – кітапқұмар, жуас Жалған дүниедегі Тоқтасын – Хансұлудың күйеу баласы, Түгелхан-ұлы, Үміт-қызы, Моторбай – тракторшы Ел жағалай қонбаса... жалғасы – Бетегелі ел ғаріп Шағырмақ бұлттар жай тастар - Шалкиіз Асан қайғының елді бірлікке шақыратын өлеңі – Еділ бол да, Жайық бол жүктеу/скачать 120,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|