40. Р-РНҚ, құрылысы, ролі, құрылымдары. Динуклеотидті жазу. Нәруыздармен бірге рибосома құрамына кіріп, нәруыз биосинтезі кезінде аминқышқылдары арасындағы пиптидтік байланыстар синтезін жүзеге асырайды
Р-РНҚ-ның екінші реттік құрылымында қостізбекті учаскелер және ілмекшелер де көптеп кездеседі.
Рибосомалық РНҚ-лар рибосома субъединицаларының (үлкен және кіші) күрамына кіреді. Олардың 4 түрі белгілі: 5S-p РНҚ, 5,8S-p РНҚ, 18S-p РНҚ, 28S-p РНҚ.
Рибосоманың үлкен субъединицасы (бөлшегі)-З әртүрлі рРНҚ молекулаларынан-SS-p РНҚ, 5.8S-р РНҚ, 28S-p РНҚ және 45 ақуыз молекулаларынан түрады. Р-РНҚ молекуласының ерекшелігінің бірі-гуанин (Г) және цитозин (Ц) сияқты азоттық негіздерінің мөлшерінің басқаларына қарағанда әлде қайда көп болуы. Сонымен қатар минорлық нуклеотидтер де жиі кездеседі, мысалы рибоза бойынша метилденген нуклеозидтер.
41.Аминқышқылдарының химиялық құрамын білу,трипептидтерді жазу,қышқылды-негіздік қасиеттерін анықтау,ИӘН.(Осындай тапсырма әр билетте бар.) Аминқышқылдар (аминкарбондық қышқылдар, АМҚ) — молекуласындаамин(~NH2) жәнекарбоксил(-СООН) топтары барорганикалық қосылыстар:
H2N-CH2-COOH (аминсірке қышқылы (глицин))
Аминқышкылдарын радикалындағы сутек атомдары амин тобына алмасқан карбон қышқылдарының туындылары ретінде қарастыруға болады. Кейбір аминқышқылдарының құрамында екі аминтобы, гидроксил тобы, тиол тобы — SH, екі карбоксил тобы болады.
Құрамында әртүрлі функционалды топтары болғандықтан, аминқышқылдары гетерофункционалды қосылыстарға жатады. Аминқышқылдары табиғатта көп таралған: ақуыздардың, пептидтердің және т.б. физиологиялық белсенді қосылыстардың құрамына кіреді және бос күйінде де кездеседі. Тіршілік үшін аса маңызды қосылыс ақуыз молекуласы аминқышқылдар қалдықтарынан құралатындықтан, олардың маңызы өте зор. Ақуыз биосинтезіне жиырма шақты а-аминқышқылдары қатысады. Олардың біразы алмаспайтын аминқышқылдары. Олар организмде синтезделмейді немесе өте аз мөлшерде синтезделеді, сондықтан олардың организмге қажеттілігі тек қана тағаммен қамтамасыз етілед
Аминқышқылының қарапайым өкілі — аминсірке
қышқылы NH2—СН2—СООН. Аминқышқылдарын көбіне
қалыптасып кеткен тривиальді атаумен, мысалы, аминсірке қышқылын глицинлеи атайды.
Аминқышқылдарының изомерленуі көміртек тізбегінің изомерленуімен және амин тобының орналасуы бойынша анықталады. Атау үшін карбоксил тобы бар көміртек атомынан бастап нөмірлейді:
Халықаралық номенклатурадан басқа көміртек атомдарын грек алфавиті әріптерімен белгілеп атау да қолданылады. Бұл жағдайда белгілеу карбоксил тобынан кейінгі көміртек атомынан басталады.[1]
