1. Сүйектердің құрылысы,жіктелуі


Жұлынның сегменттік құрылысы, топографиясы



бет88/110
Дата19.11.2023
өлшемі289,1 Kb.
#124835
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   110
102.Жұлынның сегменттік құрылысы, топографиясы.
Жұлын,medulla spinalis.
Орналасуы: омыртқа өзегінде, canalis vertebralis. Foramen magnum-нан басталып, ІІ бел омыртқаға дейін орналасады.
Сегменттері- жұлынның көлденең кесіндісі. Оң және сол жұлын- ми нервтері және бір невромотнан пайда болған.
-31 сегменттен тұрады.
-8 мойын, 12 кеуде, 5 бел, 5 сегізкөз, 1 құйымшақ сегменттер.
- жүктіліктің 1-нші триместрінде өз омыртқа деңгейінде болады. 2-нші триместрде жұлынның құйрық бөлігі өсуінен, омыртқа бағансы ұзындығынан қалып қойып, жаңа туған балада 3-нші бел деңгейде, ересектерде 1-нші бел омыртқасының деңгейінде болады. Сондықтанда, өз омыртқа деңгейіне сәйкес келмейді.
Топографиясы:
-жұлын нервілері түбіршіктерінің бағыты мойында горизонтальді бағытта тұрады. Сегізінші мойын,кеуде сегментінде қиғаш тұрады, бел,құйымшақта вертикальді болады.
-10 төменгі сегменттерінен басталып, нерв түбіршіктереінен төмен өтеді да, әрбіреуі өзіне сәйкес омыртқаралық тесіктермен шығады. Осындағы төмендегі түбіршіктерден ат құйрығы, cauda equine, түзіледі.
-ат құйрығы, cauda equine,- ол жұлынның 10 төменгі сегменті мен ми конустан шығатын нервтерінің түбіршіктерінің жиынтығнан түзілген. Аты аталып тұрғандай, сыртқы пішіні аттың құйрығына ұқсас.
-мойын сегменттері-C_1-C_8; кеуде сегметі-〖Th〗_1-〖Th〗_12; бел сегменті - L_1-L_5 ; сегізкөз сегменті- S_1-S_5; құйымшақ сегменті - 〖Co〗_1-〖Co〗_3
103. Рефлекторлық доғалар.
Рефлекс терминін ең алғаш чех физиологы – Прохаская ұсынған.
«рефлекстік доға» туралы түсінік 1850 ж. Ағылшын физиологы И. Холл берген.
1863 ж. «Ми рефлекстері» еңбегі орыс физиологы И.М.Сеченов.
Рефлекс – ОНЖ арқылы ішкі және сыртқы тітіркендіргіштіктерге жауап қайтару.
Екі түрі бар:
1) Шартты – туа біткен шартсыз рефлекстер негізінде пайда болады. Организмнің уақытша реакциясы. Тұқым қуаламайды.
2) Шартсыз- туа біткен. Жұлын немесе ми сабауы арқылы іске асырылады. Тұқым қуалайды.
Рефлекстің морф.негізі – рефлекстік доға.
Рефлекстік доға:
- тітіркендіргішті қабылдайды.
- қоздыру энергиясын нервтік импульстарға трансформациялайды.
- ОНЖ жеткізеді, түскен ақпаратты өңдейді.
- жауап қайтарады.
Рефлекстік доға: қарапайым және күрделі.
1. қарапайым- 3 бөлімнен тұрады.
- эфференттік бөлім. Перифериялық өсінділерден басталады. Жұлын мен миға бағытталып эфференттік неиронда синапспен аяқталады.
- ассоциативтік бөлім. Қысқа аксонды, мультиполярлы. Байланыстырғыш. Жұлын мен ми деңгейінде орналасады.
-эфференттік бөлім. Қимыл бөлімі. Орталық неирондардан шығып, жұмыс атқаратын ағза тінінде эффекторлық ұшымен аяқталады.
Бұлшықетте эффекторлар құрылысы ерекше. Моторлы құлақша немесе нерв- бұлшықеттік синапс деп аталады. Мультиполярлы. Эфференттік неиронның денесі мен дендриттің орталық нерв жүйесінде орналасады.

2. күрделі рефлекстік доға. Бірнеше ассоциативтік неирондардан тұрады.


Олар: -ақпарат жинақтаиды
- мидағы интеграциялық орталықтарға жібереді.
- Түскен ақпараттарды өңдеп интеграциялайды.
- Жауап беру реакциясы туындаиды.
- Импульс эфференттік орталықтарға жеткізіледі.
Интеграциялық орталықтар:
Мишық- тепе- теңдік және вестибулярлық.
Ортаңғы ми – көру, есту, иіс сезу және тактильді сезіну.
Аралық ми- сезінудің барлық түрі.
Үлкен ми – кез кезген ақпараттың өңделуіне жауап беретін, адам ойлау, оқу, жазу, және есте сақтау қабілетіне жауап беретін ең жоғарғы интеграциялық орталық.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   110




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет