13. Күштер жұбы. Жұптың векторлық және алгебралық моменттері. Күштер жұбы немесе қос күш— бір денеге түсірілген, әсер ету сызықтары параллель болып келетін, шама жағынан тең, бағыттары қарама-қарсы екі күш жүйесі.
АҚД-ге түсетін күштер жұбы деп модульдері тең, параллель, бір біріне қарсы бағытталған және бір түзуде жатпайтын екі күштің жүйесін атаймыз . Күштердің қосындысы нөлге тең, бірақ күштер жұбы теңгерілмейді. Күштердің әсер сызығы арасындағы ең қысқа қашықтық жұптың иіні d деп, ал күштер орналасқан жазықтық жұптың әсер ету жазықтығы деп аталады. Денеге түсетін бірнеше жұптың жиынтығы күштер жұптарының жүйесі деп аталады. Жұп тең әсерлі күшке келтірілмейді. Жұптың денеге әсері жұптың әсер ету жазықтығына перпендикуляр векторлық моментімен сипатталады, бұл вектордың шамасы F∙d тең және вектордың ұшынан қарағанда, жұп денені сағат тіліне қарсы айналдыруға тырысатын болып көрінеді.
Күштер жұбын оның әсер ету жазықтығында және параллель жазықтыққа, күш модулі мен жұп иінін өзгертіп, бірақ жұп модулі мен оның денені айналдыруға тырысатын бағытын сақтап, көшіруге болады, яғни күштержұбының векторлық моменті – еркін вектор.
Векторлық моменттері бірдей екі жұп баламалы болады. Егер күштер жұптары бір жазықтықта орналасса, олардың моменттерін алгебралық шамалар ретінде қарастыруға болады. Жұп денені сағат тіліне қарсы айналдыруға тырысса, оның моменті оң, керісінше теріс болып саналады. Сонда күштер жұптарының жазық жүйесі үшін.
Жұптарды қосу туралы теорема: күштер жұптарының жүйесі векторлық моментібарлық жұптардың векторлық моменттерінің қосындысына тең бір жұпқа баламалыжәне жұптар жүйесінің тепетеңдік шарты.
14. Күштер жұптарының эквиваленттігі туралы теорема. Күштер жыптарын қосу туралы теорема. Күштер жыптары жүйесінің тепе-теңдік шарты. АҚД-ге түсетін күштер жұбы деп модульдері тең, параллель, бір біріне қарсы бағытталған және бір түзуде жатпайтын екі күштің жүйесін атаймыз . Күштердің қосындысы нөлге тең, бірақ күштер жұбы теңгерілмейді. Күштердің әсер сызығы арасындағы ең қысқа қашықтық жұптың иіні d деп, ал күштер орналасқан жазықтық жұптың әсер ету жазықтығы деп аталады. Денеге түсетін бірнеше жұптың жиынтығы күштер жұптарының жүйесі деп аталады. Жұп тең әсерлі күшке келтірілмейді. Жұптың денеге әсері жұптың әсер ету жазықтығына перпендикуляр векторлық моментімен сипатталады, бұл вектордың шамасы F∙d тең және вектордың ұшынан қарағанда, жұп денені сағат тіліне қарсы айналдыруға тырысатын болып көрінеді.
Қос күштің эквиваленттігі туралы теоремалар
1-теорема. Денеге әсерін сақтай отырып, қос күшті өзінің әсер ету
жазықтығында жататын моменті берілген қос күш моментіне тең, басқа қос
күшпен алмастыруға болады.
2-теорема. Қос күшті өзінің әсер ету жазықтығынан оған параллель басқа жазықтыққа тасымалдағаннан қос күштің денеге әсері
өзгермейді.
Сонымен, жоғарыдағы екі теоремадан шығатын қорытынды:
қос күштердің екі жұбы, моменттерінің шамасы және моменттерінің әсерінен
дененің бұрылу бағыты бірдей болғанда эквивалентті болады.
Жұптарды қосу туралы теорема: күштер жұптарының жүйесі векторлық моменті барлық жұптардың векторлық моменттерінің қосындысына тең бір ғана жұпқа баламалы.