Топсаяхаттың сабаққа ұқсастығын және айырмашылығын саралап жазу

Топсаяхаттың психологиялық тұрғыдан алғанда қиын жақтары да жеткілікті. Ең басты кездесетін кедергі оқушы зейінін тұрақтандыру. Бастауыш сынып оқушыларының зейінінің тұрақсыздығын ескеріп, тапсырманы, орындалатын жұмысты үнемі түрлендіріп, оқушыларды шағын топқа бөліп, әр топқа тапсырманы бөлшектеп беру арқылы мұндай қиындықтан шығу жағы қарастырылады.

Сонымен топсаяхат ұйымдастырылу жүйесі дидактикалық талаптарды орындауы, білім беру, тәрбиелеу, дамыту мақсаттары тұрғысынан дүниетанудан білім беру формасына жатады.

Топсаяхаттың сынып-сабақтан ең басты айырмасы сабақтағыдай нақты мөлшерлі (45 мин.) уақытпен шектелмейтіндігі. Бірақ, ол топсаяхаттың білім берудің формасы ретіндегі құнын төмендетпейді, керісінше, оқушыларға ғылыми ұғым беру, ойлау қабілетін дамыту, сөз қорын молайтып, ойын тұжырымдап қорыту, түрлі оқу әрекеттеріне жаттықтыру мақсаттарын түбегейлі қамтамасыз етеді. Топсаяхатта берілетін білім жүйесін көрсету мақсатымен бір сабақ үлгісін келтірейік.

Топсаяхат сабағы бұл сыныптантыс жерде өткізілетін ерекше сабақ формасы. Бұл сабақтың формасы сыныпта теориялық алаған білімдерін практикада бекітеді. Осы бекіту процесінде оқушыда жаңа дағылар пайды болады бақылағыштық, зерттеушілік қоршаған ортадағы өзгерістерді дәптер бетіне жазып оларды ғылыми зертеушілік қабілеттеріне ашулына себеп туғызады. Мысалы неге күз мезгілінде табиғат үйықыға дайындалады. Қоршаған ортамызда тірі және өлі табиғат әртүрлі құбылысқа ұшырайды. Ағаштарда жапырақтар неге сарғая түседі? Кейбір құстар неге жылы жаққа ұшады? Күзде неге жаңбыр жиі жауады? Неге құстар ұяларын қалдырып кетеді? Неге күз уақытында құрбақалардың бақылдағаны естілмейді? Дгендей сұрақтарға табиғат аясына шығып балаларға қойып сұрақ сауалнама жүргізуге болады. осылай балалаларда абстрактолы ойлу , зейін салып анықтау өз ойын қорытып болжамдау сияқты оқыту үрдістері дамиды. Топсаяхаттық сабақтың дәстүрлі сабақтан айырмашылығы ол 45минуттан артық уақыт кетеді уақыты шектелмеген. Оқушылардың зейіне өкінішке орай ұзақ ұстау қиындыққа түседі. Себебі балалардың қызықтап қарайтын обьектілері өте көп болып келеді. Балаларды бір обьектіге зейінін салып сабақ түсіндіру біраз қиындықты туғызады. Осындай дәстүрлі емес сабақ барысында балалар өздерін еркін сезініп мұғалімді негізгі обьект ретінде көрмейді бірге ізденіп жүрген субьект ретінде көреді. Оқушымен мұғалім арасындағы қарым-қатынас психологиялық жағынан жақындай түсіп бір-бірін дос ретінде сезінеді. Табиғатты қорлап құстың ұясын сындыруға жаңа өсіп келе жатқан ағаштарды сындыруға болмайтынын, ағаштардың бізге қандай пайда алып келетінін көңілімізге әсемдік күйтуғызып ауамызды тазартып денсаулығымызды жақсартуға көмегін тигізетініне дәлелдеп көрсетеміз.

5. Дүниетану пәні бойынша бір топсаяхаттың жоспарын жасау.