Кант адам санасының (таза сана) жүйесін қалыптастырды. И.Кант бойынша ол мыналардан тұрады: 1. СЕЗІМ ФОРМАЛАРЫ; 2. ПАЙЫМДАУ ФОРМАЛАРЫ; 3. АҚЫЛ-ОЙ ФОРМАЛАРЫ. «Таза парасатқа сынның» негізгі бөлігі «ТРАНСЦЕНДЕНТАЛЬДІ ЛОГИКА» категорияларының пайда болуын қарастырады (латынша трансцендентальді – аттап өту деген сөз. Бұл философияда білім, сана, ұғым, идея тәжірибе арқылы пайда болмайды, одан тыс қалыптасады, ал тәжірибенің білімдер жиынтығынан пайда болатынын көрсететін ілім). Трансцендентальді логика «Таза жаратылыстану қалай пайда болады?» және
«Метафизика қалай болуы мүмкін?» деген сұрақтарға жауап береді.
2. И. КАНТТЫҢ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІ
Аристотель логика категорияларын бірнеше топқа бөліп, анықтамаларын берумен шектелсе,
Категориялардың көмегімен пайым өзінің іс-әрекетін жүзеге асырады: алдымен алғашқы түйсіктерді жүйелейді, содан кейін ақыл-ой өз жұмысын атқарады.
И.Кант КАТЕГОРИЯЛАР жүйесін (система) жасауға ұмтылды.
Ол категориялар арасындағы терең байланыстарды анықтап, бірінен бірінің
туындайтынын дәлелдейді.
И.Кант 12 категорияны қалыптастырып, оларды 4 класқа бөледі – 1. САН; 2. САПА; 3. ҚАТЫНАС; 4. МОДАЛЬДЫЛЫҚ әр класс үш категориядан тұрады:
САНДЫҚ — бірлік, бүтіндік, көптік;
САПАЛЫҚ — реалдылық, терістеу, шектеу; 3. ҚАТЫНАСТЫҚ — субстанционалдылық (бастамалық мәннің болуы)
пен акциденция (дербестік); себеп пен салдар; әрекеттестік; 4. МОДАЛЬДЫЛЫҚ — мүмкіндік пен мүмкінсіздік, тіршілік ету мен
тірщілік етпеу, қажеттілік пен кездейсоқтық.
2. И. КАНТТЫҢ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІ
И.Кант этикалық «КАТЕГОРИЯЛЫҚ ИМПЕРАТИВ» ұғымын енгізді.
