10-бет лаштың ардақты азаматы, қоғам қайраткері Халифа Алтайдың (1917-2003) есімі жұртшылыққа жақсы танымал. Ол көзі тірісінде рухани тұлғаларымыздың бірі болатын. Халифа Алтай Қазақстан Тәуелсіздік алғаннан кейін Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың
жүктеу/скачать 14,81 Mb. Pdf көрінісі
|
Тапсырыс № 1599/1642 «Қазақ газеттерi» ЖШС-ның аймақтардағы өкiлдiктерi: Толымбек ӘБДІРАЙЫМ 8 701 345 7938 (Астана) Жанғабыл ҚАБАҚБАЕВ 8 771 769 6322 (Ақтөбе обл.) Батырбек МЫРЗАБЕКОВ 8 (7102) 90-19-73 (Қарағанды обл.) Бектұр ТӨЛЕУҒАЛИЕВ 8 (7292) 40-41-01 (Маңғыстау обл.)
Еркеғали БЕЙСЕНОВ (Астана) 8 775 205 65 84 Өтеген НӘУКИЕВ (Атырау) 8 701 518 46 81 Орал ШӘРІПБАЕВ (Семей) 8 705 661 14 33 Оразалы ЖАҚСАНОВ (Қостанай) 8 777 230 71 84 Жарқын ӨТЕШОВА (Мәскеу) Zharkyn-1@yandex.ru Қоғамдық негіздегі кеңесшілер: Ғарифолла ӘНЕС – филология ғылымының докторы Шерубай ҚҰРМАНБАЙҰЛЫ – филология ғылымының докторы, профессор Аягүл МИРАЗОВА – педагог-ұстаз, Қазақстанның Еңбек Ері Талас ОМАРБЕКОВ – тарих ғылымының докторы, профессор материалдың жариялану ақысы төленген Кезекшi редактор Абылайхан ЖҰМАШЕВ Таралымы 20020 РЕДАКЦИЯ ТЕЛЕФОНДАРЫ: 2-72-49-78 (қаб.бөлмесi/факс) Бөлім редакторлары: 267-40-07 E-mail: anatili_gazetі@mail.ru МЕКЕНЖАЙЫМЫЗ: 050013, Алматы қаласы, Желтоқсан көшесі, 175, 2-қабат А
«Шабыт» жүйріктерді анықтайды
–Бұл жарысқа еркін күрестен қатыс- тым. Ал әуелі қазақ күресімен, одан кейін қы тайдың жыңғойши деген күресімен айналысқан едім. Біздің кезімізде күрес десе делебесі қозып, арқасы қызатын балуандар те к п болды. Мысалы, бізге дейін Серік Қожабай, Тұрсынғали де- ген кісілер болса, одан кейін К кенай, Ж а н с е й і т Қ а н а т а й , Н ұ р б е к Қ а л и , Мейрамбек, Мекеш, Нұрлан, Манарбек деген жігіттер шықты. Олар жақсы күресті. Осылардың ішінде маған алғаш рет еркін күрестен халықаралық жарысқа қатысу бұйырды. 1979 жылы Үндістанда ткен Азия чемпионатына қатыстым. Оған ұлттық құрамаға бес адам алынды. Соның үшеуі ханзу, яғни қытай, біреуі моңғол, біреуі мен болдым. Осы сында т ртінші орын алдым. Ал келесі жылы Иранда ткен әлем чемпионатында қола жүлдегер атандым. Бұл белдесуге 87 ел қатысты.
– Кейін берілді. Мен 100 келіден аса салмақта күрестім. Жаңа зіммен бірге та- лай мықты балуандардың да белдескенін айттым ғой. Олар з заманының мықты- лары болған. Ал маған «Күрес патшасы» атағы 29 жарыста жеңімпаз болғаным үшін берілді. 10 мемлекеттік жарыста бес рет бірінші, т рт рет екінші, бір рет үшін ші орынды иелендім. 9 рет аудандық жарыстың жеңімпазы, екі рет күміс жүлдегері атандым. Негізі 1973 жылдан бастап күрестім. Жастық шағым «Мәдениет т ңкерісімен» тұспа-тұс келгендіктен күреспен кешігіп айналыса бастадым. 1977 жылы, 25 жа- сымда Шыңжаң балуандар командасына шақырылдым. Келесі жылы Үрімжіде Қы тайдың мемлекеттік жарысы тіп, екінші орынды иелендім. 1979 жылы Шұйжуда, 1981 жылы Шанхайда, 1982 жылы Тайванда, 1986 жылы Ланжуда бас жүлдені алдым.
–Ол мемлекеттік жарыс болатын. Сол кезде қытай балуаны: «Бүгін мен з құдайымды айтып шықтым. Сен з құдайыңа сеніп күрестің. Сенің құдайың жеңді. Екеуміздің де күшіміз бірдей бо- латын. Бірақ сенің бойыңда бір құдірет бар сияқты» дегені есімде. Мен үшін тағы бір есте қалатын белдесу, 1984 жылы болды. Иранның Тегеран қаласында «Такти» атты халықаралық турнир тті. Осы сында Кубаның т рт дүркін әлем чемпионын жеңіп, тәубесіне келтірдім. Ал 1986 жылы Қытайда мемлекеттік жарыс тар аяқталған соң, аудандық бел- десулерге қатыстым. Онда үш жылдай күш сынастым. Одан кейін тәрбиеші болдым. Яғни балаларды күреске бау- лып, жаттықтырумен айналыстым.
– Менің леңдерімде бәрі бар. Спорт, мірге қатысты бәрін жазуға тырысамын. Жүректен шыққан с з жүрекке жетсе деймін. 1988 жылы «Болат қалам» атты тырнақалды туындым, одан кейін «Ақ семсер», «К к сүңгі», «Жасыл жебе», «Айбалта», «Қара шоқпар» деген жыр жинақтарым шықты.
– Иә. Енді Қазақстаннан тағы бір кітапты шығару ойда бар. «Ақ семсер» Қазақстаннан шыққан. – Қазақстанда жиі болып тұрасыз ба? – Астанада бір рет болдым. Тағы да барамын деп отырмын.
– Ол кезде күрестер той-томалақта, аста, басқа да жиындарда болатын еді. Менің Дүтбай нағашым үлкен жарыстарға қатыспаса да ел ішінде қара күшімен кеңінен танымал болған. Біз бала кезімізде соларға қарап стік. Күрес – қазақ халқының қаз тұрып, қадам басқан кезден бері келе жатқан ұлттық спорт түрі. Балалық шағымызда балуан десе, сол адамның жүріс-тұрысына, с зіне, қимылына дейін еліктеп стік. Сондықтан күрес қандай қиын-қыстау кездер болса да халқымыздан қалған емес. Ол біздің қанымызға сіңген нер.
– Осыны к п адамдар сұрайды. Бұл тасты 22 жасымда к тердім. Ол 292 келі болатын. Қазір тас Алтай аймағындағы Шікірші елді мекенінде тұр. «Қарап тұрды 15 жігіт қасымда, к к шұбар боп жатты Қыран тасы да, кейінгі ұрпақ к рсін деген ойменен, к тердім мен 22 жасымда» деген екенмін.
Мен 1952 жылы Алтай аймағының Қыран зенінің бойында туғанмын. Ал мынадай ауыр тастарды бізге дейін де талай алыптар к терген. Мысалы, Шыңжаң лкесіндегі Қарамағай ауы- лында Ахметжан балуан 389 келі тасты, Қабада Ыдық балуан 430 келі тасты к терген болатын. Одан басқа Қасым батыр 700 келі тасты, Қожағапан ба- луан да ауыр тасты к теріп, жұртты таңғалдырғаны белгілі.
МОҢҒОЛКҮРЕ (ҚЫТАЙ) – АСТАНА СҰХБАТ
драматургтік қызметінен б лек тағы бір артықшылығы – қайраткерлігі. Оның Дүниежүзі қазақтар қауымдастығында атқарған қыруар шаруаларын, сіңірген еңбегін ерекше атауға болады» деді ба- яндамашы. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың мерейтой иесіне арналған құттықтау хатын Мемлекет басшысының зі жетекшілік ететін Дүниежүзі қазақтар қауымдастығы т рағасының бірінші орынбасары Талғат Мамашев оқып, т а б ы с т а д ы . Қ ұ т т ы қ т а у х а т т а б ы - лай делінген: «Құрметті Сұлтанәлі Б а з а р б а й ұ л ы ! 7 0 ж а с қ а т о л ғ а н м е р е й т о й ы ң ы з қ ұ т т ы б о л с ы н ! Халқымыз зіңізді есіміңіз қазақ оқырмандары мен к рермендеріне жақсы таныс жазушы-драматург және қоғамымызға белсенді атсалысып келе жатқан қайраткер азамат ретінде құрмет тұтады. Сіздің қаламыңыздан шыққан к ркем дүниелер оқырманға қарапайымдылығымен және адам- дардың жан-жүрегіне ізгілік пен имандылықтың сәулесін түсіретін жақсы қасиеттерімен ұнайды. Адам- д а р а р а с ы н д а ғ ы к ү р д е л і қ а р ы м - қатынастардың нәзік қалтарыстары мен терең драмалары иланымды ашы- латын бірқатар пьесаларыңыз еліміздің театр сахналарында табысты қойылып, к рермен қауымның ыстық ықыласына б леніп жүр. Дүниежүзі қазақтары қауымдастығында к п жыл бойы менің орынбасарым бола жүріп, ұлтжанды жеткізді. Ал Алматы қаласы әкімінің орынбасары Арман Қырықбаев қалалық әкімдік атынан қаламгерді құттықтап, ақжарма тілегін жеткізді. Сұлтанәлі Балғабаев пьесаларында қазіргі заманғы отбасылық-тұрмыстық зекті мәселелер драмалық, трагедиялық, комедиялық сипаттар тұтастығымен бейнеленеді. Сондай шығармалардың қ а т а р ы н д а « Е ң ә д е м і к е л і н ш е к » , «Ғашықсыз ғасыр», «Ең жақсы еркек» туындылары бар. Басқосуда сахналанған осы пьесалардан үзінділер к рсетілді. Ал «Ең жақсы еркек» қойылымын Алмахан Кенжебеко ва бастаған Алматы облыстық Б.Римова атындағы театрының актерлері сахналап, к рерменге шынайы күлкі мен шаттық сыйлады. Кештің жаңалығы д е п м е р е й т о й и е с і н і ң ш ә к і р т т е р і Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық нер академиясының студенттері «Жұлдызың жансын» қойылымының тұсауын кесіп, ұстаздарына жылы лебіздерін білдірді. К е ш с о ң ы н д а с з с й л е г е н Сұлтанәлі Балғабаев бүгінгі басқосуға қа тысқандарға шынайы алғысын біл- дірді. «Менің мірімнің жалғасы – ұрпағым болса, нерімді жалғастырушы – шәкірттерім. Шәкірттеріме арнап осы пьесаны жазып, жұлдыздары жан- сын деген тілекпен осылай атадым. Кештің осылай аталуы да бекер емес. Сахнаға бүгін алғаш шыққан шәкірттерім «Сұлтанәлі ағамыздың мерейтойында алғашқы қадамымды жасап едім» деп айтып жүрсе, содан асқан құрмет жоқ» деді мерейтой иесі. Осы ретте айта кетейік, Ғ.Мүсірепов атындағы мемлекеттік академиялық ба- лалар мен жас спірімдер театры биылғы жаңа маусымның ашылуында зінің 70 жылдығын салтанатты түрде атап тті. Театр мерейтойы аясында бірқатар мәдени шаралар жүзеге асырылды.
Отан» партиясы т рағасының бірінші орынбасары Мұхтар Құл-Мұхаммедтің құттықтау Хатын жеткізді. ҚР Жазушы- лар одағы басқармасы т рағасы Нұрлан Оразалин қаламгерді мерейтойымен құттықтап, ҚР Жазушылар одағының атынан мерейтой иесінің иығына шапан жапты. «Сұлтанәлінің қаршадай кезінен Сарысу мен Сырдың арасында табаны жер сызып, табанына құмның ыстығы тіп жүрген кездегі арманы болған. Шіркін-ай, бір лең жазсам немесе қазақ халқы зінің рухани кәдесіне жарататын- дай с з тудыра алсам, хикаялар, повестер жазсам деген арманы кішкентай сары ба- ланы сонау құмның ішінен, Сырдың бой- ынан Алматыға алғаш 1960-жылдардың бел ортасында алып келген кезде үзеңгілес әріптес ретінде біз танысып едік. Сол кездерден Сұлтекеңнің мінезі згерген емес. Адалдығы, мінезі сол қалпында» дей келе, мерейтой иесінің «Сыр мен Сарысу» деп аталатын соңғы кітабының мазмұнды жазылғанына айрықша тоқталды. Н . О р а з а л и н Қ Р П а р л а м е н т і Сенатының т рағасы Қасым-Жомарт Тоқаевтың құттықтау хатын табыстады. ҚР Мәдениет және спорт министрі Ары- станбек Мұхамедиұлының құттықтау хатын министрдің орынбасары Ақтоты Райымқұлова тапсырып, құттықтауын Сахнаға немерелерімен шыққан қаламгер
Биыл нерпаздар алты аталым бойын- ша сайысқа түседі. Байқау қорытындысы бойынша классикалық музыка, халық музыкасы шығармаларын үздік орын- даушы, үздік эстрадалық вокал орында- ушысы анықталады, сондай-ақ дарын- ды артистер «Бейнелеу нері», «Үздік әдеби шығарма» және «Хореография» номинацияларында бақтарын сынай- ды. Қатысушыларды іріктеу үш тур- дан тұрады. Олардың репертуары мен әрбір музыкалық аспапқа арналған шы- ғармаларды ұйымдастырушылар алдын ала белгілейді. рбір аталым бойынша байқауды ткізу бағдарламасы мен ткізу орны туралы толық ақпарат www.shabyt. astana.kz сайтында жарияланған. нер додасына 16-дан 35 жасқа дейінгі жастар қатыса алады. тінімдерді қабылдау 20 қазанға дейін жалғасады. «Шабыт» халық аралық шығармашыл ж а с т а р ф е с т и в а л і о с ы м е н 1 9 - р е т ұйымдас ты рылғалы отыр. Аталған шара нер әлеміндегі маңызды оқиға болып табылады. Бұл – жас дарындарға үлкен сахнаға шығуға мүмкіндік беретін бірегей жоба.
ДҮБІРЛІ ДОДА ЖАНКҮЙЕРЛЕР ҚОЛДАУЫН ЖАНКҮЙЕРЛЕР ҚОЛДАУЫН ЕРЕКШЕ СЕЗІНЕМІН ЕРЕКШЕ СЕЗІНЕМІН
– Мен қазір WBA тұжырымы бойынша әлемде бесінші орында тұрмын. Ендігі жекпе-жектердің барлығы те маңызды болмақ. Қазір нағыз бабымда- мын. Америкадан жаттықтырушым келіп, соңғы бір айдың жаттығуы те сапалы болды. Аллаға шүкір, тас түйін дайынбыз. Күнделікті күн тәртібім жаттығудан басталады. Ендігі кезекте шаршы алаңға шығып зімізді к рсету ғана қалды.
–Қарсыласым мықты екені рас. Оның рекор- ды да менікінен жоғары. Бірақ, мен кәсіби рингте алғаш рет з елімде, жергілікті жанкүйерлер алдында шаршы алаңға шыққалы отырмын. Халқым маған сеніп, үлкен үміт артып отыр. Сонымен бірге биыл ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығы, Алматы қаласының 1000 жылдығы атап тілуде. Мұның зі үлкен жауапкершілік жүктейді. Жанкүйерлерімнің қолдап, сенім артуының зі мені жігерлендіреді. Қазақ боксын әлемге таныту басты міндетім.
– Патрик Аллотей де тәжірибелі боксшы. Осыған Қ а л а м г е р д і ң т ы р н а қ а л д ы т у - ындыларына талдау жасап, з есте- ліктерімен б лісті. «Сұлтанәлінің жазушылық талантының қыр-сырын ұғыну үшін оның әр алуан тақырыптағы повестерімен танысып шығу да аздық етеді. Жазушының тағы бір қыры– к семс здігі.Респуб ли калық баспас з беттерінде оның мақалалары үзбей жарияланады. Тіршіліктің сан салалы мәселелерін қозғаған мақалалары қандай керемет. Сұлтанәлінің жазушылық, және жанашыр азамат ретінде шетелдер- де тұратын қандастарымыздың атаме- кенмен байланысып тұруына лайықты үлесіңізді қосып келесіз. Қаламгер лік және қайраткерлік қасиетіңіз елі міздің жоғары мемлекеттік наградаларымен және әдебиет саласындағы сый лық- тармен атап тілгені зор мерей. Сізге мықты денсаулық, отбасыңызға аман- дық пен ізгіліктер, сондай-ақ ба қыт ты шығармашылық ғұмыр тілеймін». Сонымен бірге Т.Мамашев «Нұр дейін кәсіпқой бокста 36 жекпе-жек ткізген. Оның 34-інде қарсыластарынан басым түскен. 24-де қарсыласын нокаутпен ұтса, 2 жекпе-жегінде ғана есе жіберген. Cоңғы рет 24 маусым күні шаршы алаңға шығып, отандасы Сани Идананы жеңген. Жекпе-жектерінің барлығын дерлік Ганада ткізген. Үш кездесуі ғана зге елде ткен. Кәсіпқой бокста «Улы жебе» деген лақап атқа ие. Сондықтан бапкерім екеуміз қарсыласымның осал тұстарын зерттеп, соған орай жаңа жаттығулар мен айла-тәсілдер ойластырудамыз. Қарсыласымның соққылары да жойқын. те сақ болған ж н. Сол үшін жан-жақты дайындалып жатырмыз.
– Спарингтік жекпе-жекте Айдар Шәрібаев, Айдос Ербосынұлы, Жәнібек лімханұлы сынды зіміздің боксшыларымызбен кездестім. Бұл бір жағынан кәсіпқой және әуесқой бокс арасында үлкен тәжірибе алмасу. – Бір кездері мексикалық Канело Альвареспен спарингтік жекпе-жектен бас тартқаныңызды білеміз. Бұл туралы не дейсіз? – Мені Канело Альварес спарингтік жекпе-жек - ке шақырған. Алайда, мен бас тарттым. Менің ко- мандам біраз уақыттан соң Альвареспен де шаршы алаңда кездесуің мүмкін деді. Сол себепті з қарым- қабілетімді әзірше оның алдында к рсетпеймін деп шештім.
–Алматыдағы жекпе-жектен б лек, осы жылдың аяғына дейін АҚШ-та тағы бір кездесу жоспарланған. Ал келесі жылға 4-5 кездесу бар. Айта кетейік, Қанат Ислам мен Патрик Ал лотей арасындағы жекпе-жек 29 қазан күні Алматыдағы «Алматы Арена» спорт кешенінде теді. Бұл ғимаратқа 12 мың к рермен сияды. Сондай-ақ осы бокс кешінде Жанқош Тұраров, Руслан Мырсатаев, ли А хметов, Айдар Шәрібаев, Айдос Ербосынұлы және Жәнібек лімханұлы нер к рсетеді. Соңғысы кәсіпқой бокста алғашқы рет бақ сынайын деп отыр. Ақбота ИСЛ МБЕК ҚҰЛАҚҚАҒЫС жүктеу/скачать 14,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|