Картаның түпнұсқасын камералық өңдеу жолымен түсірілім бойынша картаның ескіруін жəне топографиялық карталардың толық немесе ішінара жаңартуды қажет ететін беттерін анықтайды 61. Аэрофотоүсіріс жасауға арналған ұшақсыз ұшу аппаратты, түрлері, артықшылықтары.
Пилотсыз ұшу аппараты (ағылш. Unmanned aerial vehicle, UAV; кейде «дрон» (ағылш. Drone) — бортында экипажы жоқ ұшу аппараты. Пилотсыз ұшу аппараттары басқарылмайтын, автоматты және қашықтан басқарылатын ұшу аппараттары болып бөлінеді. Массасы, ұшу ұзақтығы мен биіктігі сияқты параметрлеге байланысты микро (10 кг дейін, 1 сағат және 1 км дейін), мини (50 кг дейін, бірнеше сағат және 3—5 км дейін), орта (1000 кг дейін, 10-12 және 9—10 км дейін) және ауыр (20 км және 24 сағаттан астам дейін) болып бөлінеді.
62. Аэрофотоқондырғылар. Негізгі сипаттамалары мен түрлері.
Аэрофотоаппараттар және олардың сипаттамалары
Аэрофотоаппарат (АФА) оптика-әлектромеханикалық құрал. Ол әр түрлі ұшу аппараттарымен (ұшақ, тікұшақ, зымыран) жер бетін суретке түсіру үшін қолданылады. АФА міндетіне қарай топографиялық және топографиялық емес болып бөлінеді.
Топографиялық АФА картографиялық және де баска өлшеу жұмыстарында қолданылады. Топографиялық АФА әр түрлі дірілдеу, ұрылу, температуралық өзгерістер сияқты жағдайларда объективтің оптикалық сипаттамаларын сақтай алады. Ал топографиялық емес АФА жоғарғы геометриялық дәлдікті бере алмайды. Сол себепті оны аймақты көрсету, бағдарлау сияқты және де басқа жоғарғы дәлдікті керек етпейтін жұмыстарда қолданады.
Аэрофотообъективтің негізгі көрсеткіштеріне фокус ұзындығы, көріну бұрышы, фотограмметриялық дисторсия, анықтау қабілеті жатады 63. Аэрофототопографиялық түсіріс даму тарихы.
Нысандардың пішінін, мөлшерін және жағдайын перспективалық суреттермен анықтау теориясының ғылыми негіздерінің басталуы Қайта өрлеу дәуірінде қаланды. Альберти (1511), Дюрер (1525), Десарг (1636) еңбектерінде болашақ теориясының дамуына алғышарттар жасалды, бұл швейцариялық математик и.Ламбертке 1759 жылы “еркін перспектива”жалпылама еңбегін жариялауға мүмкіндік берді. Топографияда камера-обскурамен алынған перспективалық суреттерді практикалық қолдану М.А. Капеллердің (1725 ж.), м. В. Ломоносовтың (1764 ж.), ш.-ф. Ботан-Бопренің (1791 ж.) есімдерімен байланысты.Фотограмметрия тарихындағы маңызды оқиға фотографияның (ж. Н.Ньепс, Ж. М. Даггер және У. Талбот, 1839) және стереофотографияның (Дюбоск, 1844 және И. Ф. Александровский, 1852) өнертабысы болды. Топографиялық карталарды жасау үшін фотографиялық кескінді қолданудың алғашқы теориялық және практикалық әзірлемелері Француз офицері Э.Лосседке (1849-1868) тиесілі. XIX ғасырдың аяғында фотограмметрияны одан әрі жетілдіру. Байланысты.О. Грубер (Германия) бұл мәселені оптикалық-механикалық құрылғылардың көмегімен шешуді ұсынды. 1928 жылы А.С. Скиридов ұсынған оның аналитикалық шешімі Н.г. Келль, г. П. Жуков, в. Романовский, М. Д. Коншин, Н. А. Урмаев, а. Н. Лобанов және т. Б. Еңбектерінде дамыды және суреттерді өлшеу арқылы өзара бағдарлау әдістерін жасауға әкелді 64. Ғарыштық түсірістің топографиялық картографиялауда пайдалану: артықшылықтары мен кемшіліктері.