120-сұрақ Тарихқа дейінгі кезеңдегі адамның мәдениеті туралы анықтаңыз
Ғұн және үйсін мемлекеттерінің әлеуметтік-экономикалық қатынастарын жазыңыз
жүктеу/скачать 144,19 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 17.Үйсіндердің тұрғын үй, тұрмыс және үйдегі өндірісін сипаттаңыз
| 16.Ғұн және үйсін мемлекеттерінің әлеуметтік-экономикалық қатынастарын жазыңыз.
Ежелгі үйсіндердің әлеуметтік - экономикалық қатыныастары — Үйсінндер мал шаруашылығының даму ерекшелігіне көбіне-көп Жетісудың географиялық жағдайы себеп болды. Мұндағы ерекшелік сол, «классикалық» егіншілік немесе көшпелі мал шаруашылығы аудандарынан өзгеше мұнда мал шаруашылығы егіншілікпен ұштастырыла жүргізілді, ал көшпелі тұрмыс салты жартылай отырықшылықпен ұштасты. Үйсіндердің шаруашылығы туралы жазбаша деректемелердің мәліметтері үздік-создық және олардың шаруашылығының бағытын бір жағынан ғана көрсетеді. Ежелгі заман авторларының үйсіндердің шаруашылығы мен тұрмысына берген сипаттамасы малға азық пен су іздеп, бір жерден екінші жерге көшіп жүреді деп барынша қысқа қайырылады. Бұл - көшпелі және мал шаруашылығымен айналысатын халықтардың көпшілігі үшін дәстүрлі және ортақ тұжырым. Ғұндардың Шаруашылық-мәдени типінің негізі - көшпелі мал шаруашылығы. Мал өсіру, әсіресе жылқы өсіру басты рөл атқарды. Сондай-ақ қой өсіру, аң аулау, егіншілік дамыды. Ғұндардың қол өнер кәсібі күшті дамыған (металдан, сүйек пен мүйізден, тас пен саздан, ағаштан, керамикадан жасалды). Сауда дамығандығын жібек маталар, айналар, нефриттен істелген бұйымдар көрсетеді.Олар малдың барлық түрлерін өсірген. Ғұндардың негізгі баспанасы киіз үйлер болған. Ғұндарда бұйымының бетіне түрлі түсті заттарды жапсыру стилі пайда болды, тарихта ол полихромдық стиль деп аталған. Осы стиль Орталық Қазақстанда дамыған. Зерлеу әдісімен пайдаланды. Бұйымдарды безендіру үшін негізгі бейне жабайы аңдар болған. 17.Үйсіндердің тұрғын үй, тұрмыс және үйдегі өндірісін сипаттаңыз Уйсін ескерткіштерін зерттеу барсинда бул маденеттін уш кезеннен откені аныкталды: алгашкы кезен — б.з.б. 3-1 гасырлар; орта кезен — б.з. 1-2 гасырлар; сонгы кезен — б.з. 3-5 гасырлар. Бул кезендердегі бейіттердін казылуында, жобаланунда, кар жарак, сәндік буйьмдар мен турмыстык және олардың шаруашылығының бағытын бір жағынан ғана көрсетеді. Мал, егін шарушыльнымен катар колонер, уй касіпшілігі оркендеді. Әсіресе кштан дыс-аяк, кумра жасау ісі оріс алды. Ондеу касібі дамыды. Темір мен коладан енбек куралдары, кару-жарак, сәндік буйымдар, алтын мен кумістен алка, турлі әшекейлі заттар жасалды. Тоқыма кәсібі, тері илеу, тас кашау, суйек ондеу онері дамыды. Үйсіндердің шаруашылығы аралас болған, яғни мал шаруашылығымен де, егіншілікпен де айналысқан. Дегенмен үйсіндердің негізгі шаруашылығы - жартылай көшпелі мал шаруашылығы болды. Жетісудың жайлы табиғаты оларға көп мал ұстауға мүмкіндік берді. Үйсіндер қой, жылқы, сиыр, қос өркешті түйе, ешкі ұстаған. Көп өсіргені жылқы мен қой болды. Жылқының неше түрлі тұқымын өсірген. Оның ішінде асыл тұқымды арғымақтар да болған. Мысалы, Жетісудағы Теңлік қорымынан табылған алтын қапсырмада құйрық-жалы өрілген, омырауы шығыңқы, тұрқы ұзын нағыз сəйгүлік мінген салт атты бейнелеген. жүктеу/скачать 144,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|