№13 М. Мәметова атындағы орта мектеп

Сарыарқа

Іле Алатауы

Хан-тәңірі шыңы

Жер қыртысында қозғалыстардың қазіргі кезде де жүріп жатқанының дәлелі - жер сілкінулер

Жер сілкіну, жер сілкінісі (араб тілден ескірген сөз зілзала араб.: زلزال‎, ағылш. earthquake) — жер асты дүмпуі күштерінің әсерінен Жердің беткі қыртысының тербелуі.

• Жер сілкіну, жер сілкінісі (араб тілден ескірген сөз зілзала араб.: زلزال‎, ағылш. earthquake) — жер асты дүмпуі күштерінің әсерінен Жердің беткі қыртысының тербелуі.
• Жер сілкінісін сейсмология (грекше сейсмос-жер сілкінісі, логос- сөз) ғылымы зерттейді. Оның туындауына және дамуына байланысты құбылыстарды сейсмикалық құбылыстар деп атайды.
•  

Жер сілкіну - жер асты күштерінің әсерінен Жер беті қыртысының тербелуі. Жер сілкіну Жер бетіндегі білі- ну-сезілу күшіне сәйкес халыкаралық кесте (MSK-64) бойынша 12 балға ажыратылады. 1964 жылы үш сейсмолог ғалым (С. Медведев - КСРО, В. Шпонхойер - ФРГ, В. Кар- ник - Чехия) есімдерінің бас әріптерінен құралған кесте кабылданды.

Жер беті негізгі екі сейсмологиялық белдеуге бөлінеді:

• 1 – Тынық мұхитының сейсмикалық белдеуі
• Оған Тынық мұхиты, Оңтүстік Камчатка, Аляска, Солтүстік және Оңтүстік Американың батыс жағалауы, Қытай, Жапон елдері жатады

• 2 – Жерорта теңізі – Азия сейсмикалық белдеуі
• Оған Португалия, Испания, Италия, Балқан түбегі, Туркия, Кавказ, Орта Азия және Қазақстан жатады

ЖЕР БЕДЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРАТЫН СЫРҚЫ КҮШТЕР
Күн сәулесі мен қысым күші
Үгілу
Желдің әсері
Ағын судың әсері
Мұздықтардың әрекеті
Жерасты суларының ықпалы

Үгілу

• Физикалық үгілу – тау жыныстарының кристалдық торларының температуралық өзгерістер әсерінен үгілуі

• Химиялық үгілу – тау жыныстары құрамындағы реакцияға тез түсетін заттардың ауадағы су буының көмегімен өзгеруі және өзара әрекеттесуі нәтижесінде бұзылуы

жүктеу/скачать 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: