§14 Энергияныњ графикалыќ кµрінісі
жүктеу/скачать 1,42 Mb.
|
| Бақылау сұрақтары
Энергия мен жұмыс ұғымдарының арасындағы айырмашылық қандай? Айнымалы күш жұмысын қалай табуға болады? Шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалатын денеге әсер ететін күштер (тең әсерлі) қандай жұмыс атқарады? Қуат дегеніміз не? Формуласын қорытып шығар. Сіздерге белгілі механикалық энергияға анықтама беріп, формуласын қорытып шығар. Потенциалдық энергия мен күш арасында қандай байланыс бар? Неге потенциалдық энергияның өзгеруі тек консервативті күштердің жұмысына негізделген? Механикалық энергияның сақталу заңы қалай оқылады? Ол қандай жүйелер үшін орындалады. Механикалық энергияның сақталу заңы орындалуы үшін жүйенің тұйықталған болуы шарт па? Неге ол табиғаттың іргелі заңы болып саналады? Механикалық энергияның сақталу заңы уақыттың қандай қасиетіне негізделген? Потенциалдық шұңқыр дегеніміз не? Потенциалдық барьер деген ше? Потенциалдық қисықты талдағанда дененің қозғалысы туралы қандай қорытынды жасауға болады? Орнықты және орнықсыз тепе-теңдіктерді қалай сипаттауға болады? Олардың арасында қандай айырмашылық бар? Абсолютті серпімді соққыдан абсолютті серпімсіз соққының айырмашылығы? Центрлік (орталық) абсолютті соққыдан кейін дененің жылдамдығын қалай анықтауға болады? Олар қай заңдардың салдары болып табылады? Есептер 3.1. Анықтау керек: 1) көлбеу жазықтық бойынша жүктің көтерілу жұмысын; 2) орташа және 3) максималды қуаттарын көтеру құрылғысының , егер жүктің массасы 10кг, көлбеу жазықтық ұзындығы 2м, горизонтқа көлбеу бұрышы 45°, үйкеліс коэффиценті 0,1 және көтерілу уақыты 2с болса.[ 1) 170Дж; 2) 85Вт; 3) 173Вт] 3.2. Биіктігі 35м мұнарадан массасы 0,3кг тас лақтырылды. Ауаның кедергісін ескермей, анықтау керек: 1) лақтырылған тастың жылдамдығын, егер қозғалыс басталғаннан кейінгі 1сек. соң оның кинетикалық энергиясы 60Дж болса; 2)қозғалыс басталғаннан кейін 1 сек. соң тастың потенциалдық энергиясын.[1) 17,4м/с;2) 88,6Дж] 3.3. Массасы 10г =500м/с жылдамдықпен горизонталь ұшып келе жатқан оқ ұзындығы l=1м, ал массасы M=5кг баллистикалық маятник ішіне қадалады. Маятниктің ауытқу бұрышын тап. [18°30´] 3.4. Центрлік күш өрісіндегі бөлшектің потенциалдық энергиясының г арақашықтықтан өріс центріне дейінгі тәуелділігі былай беріледі: , мұндағы А,В оң тұрақтылар. Бөлшектің тепе-тең қалпына сәйкес келетін мәнін тап. Және ол орнықты тепе-теңдікке жатады ма? [] 3.5. Центрлік абсолютті соққы кезінде қозғалыстағы массасы дене массасы тыныштықтағы денемен соқтығысады. Соның салдарынан бірінші дененің жылдамдығы n=1,5 есе кемиді. Табу керек: 1) қатынасын; 2) екінші дененің кинетикалық энергиясын, егер бірінші дененің бастапқы кинетикалық энергиясы Дж болса. [ 1) 5Дж; 2) 555Дж] 3.6. Массасы кг дене м/с жылдамдықпен қозғалып, массасы дәл сондай тыныштықтағы денемен соқтығысады. Соққыны центрлік және серпімсіз деп санап, соқтығысу кезінде бөлінетін жылу мөлшерін тап. [9Дж] 4-тарау.
Қатты дене механикасы. §16.Инерция моменті. Қатты дененің айналысын қарастыру үшін инерция моменті деген ұғым еңгізіледі. Айналу осіне қатысты жүйенің (дененің) инерция моменті деп –nматериалдық нүктелер жүйесінің массасына қарастырып отырған оське дейінгі арақашықтықтың квадратының көбейтінділерінің суммасына тең физикалық шаманы айтады: Массалардың үздіксіз үлесуі кезінде бұл сумма интеграл түрінде былай жазылады: мұндағы интеграл дененің бүкіл көлемі бойынша алынады. Мысал ретінде геометриялық оське қатысты биіктігі h, радиусы R біртекті, тұтас цилиндрдің инерция моментін табайық (23-сурет). Цилиндрді ішкі радиусы r және сыртқы радиусы r+dr болатын қалыңдығы шексіз аз dr жеке концентрациялық цилиндрлерге бөліп қарастырайық. Әрбір цилиндр бөлігінің инерция моменті (dr< Егер дененің инерция моменті масса центрі арқылы өтетін оське қатысты белгілі болса, онда басқа кез-келген параллель оське қатысты инерция моменті Штейнер теоремасы бойынша анықталады: Кез-келген айналыс осіне қатысты инерция моменті, сол оське параллель ауырлық ценрінен өтетін оське қатысты инерция моменті мен дене массасының сол осьтің ауырлық центрінің айналыс осінен қашықтығының квадратының көбейтіндісінің қосындысына тең болады: (16.1). Кейбір денелер үшін инерция моментінің мәндерін көрсетейік (денелер біртекті) (1-кесте).
жүктеу/скачать 1,42 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|