§14 Энергияныњ графикалыќ кµрінісі
Абсолютті серпімсіз соққы
жүктеу/скачать 1,42 Mb.
|
| Абсолютті серпімсіз соққы кезінде соқтығысқан екі дене бірігіп, тұтас бір дене болып әрі қарай қозғалады. Мысал ретінде бір-біріне қарсы қозғалып келе жатқан пластилиннен жасалған шарлардың соқтығысын алуға болады (22-сур). Массалары және шарлардың соқтығысуға дейінгі жылдамдықтары және болса, импульстың сақталу заңын қолданып, былай жазуға болады:
осыдан
(15.10) Қарама-қарсы қозғалып келе жатқан шарлар бірігіп, импульсы үлкен шардың бағыты бойынша қозғалысын жалғастырады. Егер дербес жағдайда шардың массалары бірдей болса(), онда Центрлік (орталық) абсолютті серпімсіз соққы кезінде шарлардың кинетикалық энергиясы қалай өзгеретіндігін көрейік. Шарлардың соқтығысуы кезінде олардың арасындағы әсер ететін күш деформацияға емес, жылдамдыққа тәуелді болатындықтан, біз үйкеліс күшіне ұқсас күштерге тоқталамыз, сол себепті механикалық энергияның сақталу заңы орындалмайды. Бұны денелердің соқтығысқанға дейінгі және соқтығысқаннан кейінгі кинетикалық энергияның айырымымен анықтауға болады: (15.10) қолдана отырып, мынаны аламыз: Егер бастапқыда соғылысатын дене қозғалмай тұрса , онда болғанда (қозғалмай тұрған дененің массасы өте үлкен), онда және дененің бүкіл кинетикалық энергиясы соқтығысу кезінде басқа энергияға айналады. Керісінше, мысалы шегені қабырғаға қағуда, балғаның массасы үлкенірек болуы керек (), сонда , энергияның көп бөлігі шегенің қабырғаға әрі қарай кіруіне жұмсалады. Абсолютті серпімсіз соққы-диссипативті күштердің әсерінен механикалық энергияның қалай “жоғалатынын” көрсететін мысал. жүктеу/скачать 1,42 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|