1996 жылдың қарашасынан бастап екі айда бір рет шығады H. A. Yesevi uktü Bülteni
Anahtar Kelimeler: problem, problem çözme, öğrenci, hemşirelik öğrencisi
жүктеу/скачать 4,95 Mb. Pdf көрінісі
|
httprmebrk.kzjournals253993609.pdf 3
- Бұл бет үшін навигация:
- АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №2, 2014
|
Anahtar Kelimeler: problem, problem çözme, öğrenci, hemşirelik öğrencisi. GiriĢ Problem; bir kimsenin istenilen bir amaca varmak için topladığı mevcut güçlerinin karşısına çıkan engeldir. Temelde bireyin belli bir hedefe ulaşmada engellemeyle karşılaştığı bir çatışma durumudur. Engelleme hedefe ulaşmayı güçleştirmektedir. Böyle bir durumda problem çözme ise, engeli aşmanın en iyi yolunu bulmaktır [1]. D‘Zurilla ve Goldfried [2] problem çözmeyi; problem durumu ile başa çıkabilmek için etkili alternatif çözümler oluşturmayı ve bu alternatif çözümler arasından en etkili olanını ön plana çıkarmayı içeren davranışsal bir süreç olarak tanımlamaktadır. Heppner ve ark. [3] problem çözmeyi; gerçek yaşamda kişilerarası ve kişinin kendi zihninde oluşan problemler karşısında bilişsel, davranışsal ve kendi kendini olumlu değerlendirme tepkilerinin bir hedefe yöneltilmesi olarak tanımlamaktadırlar. Problem ile başa çıkma, kişinin problemli durumları çözme yeteneğine, kendini bilişsel olarak değerlendirmesine ve büyük ölçüde probleme odaklanmasına bağlıdır. Buradan anlaşıldığı gibi kişi öncelikle kendisini çok iyi tanımak zorundadır. Kendini analiz eden, kendisi hakkında neyin gerekli, neyin 171 АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №2, 2014 gereksiz olduğunu ayırt eden kişi uygun olmayan koşulların ve problem yaratan durumlarının üstesinden gelmek için çaba harcayacaktır. Problem çözme, öncelikle fen bilimleri alanında ve laboratuar ortamındaki problemleri çözme olarak ele alınırken, 1960‘lı ve 70‘li yıllarda, sosyal bilimler alanında da ele alınmış, bireylerin psikolojik uyumlarıyla problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bilişsel yaklaşımın yaygınlaşmasıyla birlikte problem çözme, farklı bilişsel ve düşünsel süreçlerin toplamı olarak tanımlanmıştır [4]. Bireyin kendi problem çözme becerilerini değerlendirme ve algılama biçimi, yaşamında karşılaştığı güçlüklere nasıl yaklaştığını ve onlarla nasıl baş ettiğini etkileyen önemli bir bileşendir [5]. Böylece, bireyin kendisini algılayış biçimi, kendisi ve çevresiyle aynı zamanda karşılaştığı problemlerle ilgili bilgileri işleme sürecini etkilemektedir [6]. Heppner ve Krauskopf [6], problem çözmede kullanılan başa çıkma stratejilerini; a.Bireyin içinde bulunduğu problemi bilişsel başa çıkma stratejilerinden yararlanarak yeniden düzenlemeye çalışması (problemli durumu yeniden yapılama), b.Problemi çözmek için kendisine güvenmesi, c.Problemle başa çıkabildiği düşüncesiyle kaygıdan kurtulması (bilişsel rasyonalizasyon), d.Problemi çözmek için hedefler belirleyerek yeniden planlama yapması (eyleme geçme) olarak belirtmişlerdir. Öner [7] de, bireylerin problem çözme davranışlarını üç kategoriyle açıklamıştır. Bu kategoriler şunlardır: a- Kaçınma: Kaçınma davranışını gösteren birey problem ortaya çıktığı zaman sorundan kaçmayı ya da reddetmeyi tercih eder. Bazen problem olduğunu bile kabul etmediğinden, çözüm için uğraşmasına gerek yoktur. Çünkü onun için ortada problem ya da anlaşmazlık diye bir durum yoktur. b-Saldırganlık: Problem ortaya çıktığında taraflardan birinin karşı taraf üstünde güç kullanarak sorunu çözmeye çalışmasıdır. Bu davranış genellikle taraflar problem üzerinde konuşmak istemedikleri ya da birbirlerinin gereksinim ve isteklerine önem vermedikleri durumlarda söz konusudur. Bu kişiler konuşmak yerine karşı tarafa saldırarak ya da şiddet uygulayarak bir çözüme ulaşmaya çalışırlar. Saldırganlık genellikle tarafların sorunu birbirlerinin bakış açısından göremedikleri ve değerlendiremedikleri zaman ortaya çıkar. c- İletişim: Problem ortaya çıktığı zaman taraflar birbirini suçlamadan, hakaret etmeden, birbirlerine zarar vermeden sorunun üzerinde odaklaşırlar. Bu kişiler ortada bir problem olduğunu bilirler ve çözüm için de çeşitli seçeneklerin bulunması gerektiği üzerinde dururlar. Bu tür yaklaşımı benimseyen kişiler, işbirliğine yatkındırlar ve işbirliğinin sağlanabilmesi için iletişim kurulmasının temel olduğuna inanırlar. Bu kişiler karşısındakilerle empati kurabilme yetisine sahip, etkili dinleme becerisi olan kişilerdir. Bu nedenle de sorunu çeşitli bakış açılarından görebilirler. Taraflar bu yaklaşımı benimsediği zaman, her iki tarafın da çıkarlarını gözeterek gereksinimlerini karşılayabilecekleri bir anlaşmaya varırlar. Kısaca, problem çözme sürecinde başarı, her şeyden önce problemin doğru bir biçimde tanımlanmasına bağlıdır. Bireyi huzursuz eden durumun ne olduğu kesin bir biçimde tanımlanamazsa çözümü için doğru yaklaşım da bulunamaz. Bunun |