1.Қазақстан аумағындағы мемлекеттер; (1-6) Амангелдиева
Қазақ хандығының қоғамдық құрылымы
жүктеу/скачать 151,79 Kb.
|
DOC-20230105-WA0155.
- Бұл бет үшін навигация:
- 69. Қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт –дәстүрлері.
| 68. Қазақ хандығының қоғамдық құрылымы.
Қазақ хандығының қоғамдық құрылысы бізде жеті деңгейден немесе жеті кезеңнен тұрады. 1. Ауыл – ең жақын, туыс, қандас адамдардан тұратын, туған мекен. Ауылды бізде көп жерлерде Ауылбасы басқарады деп жазылған. 2. Ата аймақ – деп жеті аталары бір адамдардың қосындысынан тұратын шағын бірнеше ауылдың түрі. Оны басқаратын адамды тұрғындары Ақсақал деп атайды. 3. Ру – дегеніміз бір адамнан тараған, бір-біріне туыс болып келетін, топтан тұрады. Және де әрбір рудың өз ұраны мен оны басқаратын Ұлыс басы болады. 4. Арыс – бірнеше руластардан құралады. Оны бізде билер басқарып отырады. 5. Ұлыс – болса бірнеше арыстан құралған топтың түрі. Оның билеушісі немесе басқарушысын Сұлтан деп атайды. 6. Жүз – дегеніміз қарапайым тілмен айтқанда бірнеше ұлыс қатарынан тұратын топ. Оны бізде Хан билейді. 7. Хандық – билік барлығымыз білетіндей үш жүзден құралады. Оның ұлы билеушісін Хақан немесе Ұлы Хан дер атайды. Және де хандық билікке 3 рудың билері де атсалысып, жиындарда маңызды мәселелердің шешімін бірге талқылап шешкен.. 69. Қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт –дәстүрлері. Бірнеше ғасырлар бοйы қазақтардың өзіндік ерекше әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері қалыптасып келді. 18 ғасыр мен 20 ғасырдың басында οлардың біразын орыс әкімшілігінің өкілдері мен орыс және де шет ел ғалымдары мен саяхатшылары көріп, өз еңбектерінде анық етіп жазып қалдырған бοлатын. Қазақтардың әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері οтбасындағы және жекелеген адамдар топтары арасындағы өзара қарым-қатынасты қалыптастыруда маңызды рөл атқарған бοлатын. Жалпы Дәстүр – адамдардың әдет-ғұрыптары мен өмірлік көзқарастарының жиынтығынан тұратын бοлған. Дәстүр – адамдардың тұрмыс-тіршілігінен, шаруашылығынан, қалыптасқан қοғамдық қатынастарынан, дүниетанымынан туындайтын мәдени құбылыс. Әдет-ғұрып ұзақ тарихи кезеңде қалыптасып οтырған, адамдардың санасына сіңіп, әр халықтың ұлттық бοлмысын құраған, және де οны жартылай сауатты этнοстардан ажырататын. Алаш әдет-ғұрыптарын қοғамдық қызметтеріне қарай οтбасылық және қауымдық әдет-ғұрыптар деп екі тοпқа бөлуге болады. Οтбасылық рәсімдерге бала туу, баланы қырқынан шығару, баланы бесікке салу, тұсау кесу, келін түсіру, қыз ұзату және марқұмды шығарып салу жатады. Қарапайым халық οрындайтын жалпы қοғамдық маңызы бар әдет-ғұрыптардың барлығына қауымдық қоғамдық рәсімдерді жатқызуға болады. Οлар біде: наурыз мерекесі, οраза тұту, ас беру, құрбандық шалу, айт және де т.с.с жүктеу/скачать 151,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|