2- тапсырма
Тақырыбы : « Air Astana» мәліметтері негізінде (2020-2021ж.ж) АҚ қаржылық есептілігі
Орындаған: Әзімхан Надира
Тексерген: Андыбаева Гулсагат
Алматы,2023
“Air Astana”мәліметтері негізінде (2020-2021ж.ж. АҚ қаржылық есептілігі
Кесте-1. “Air Astana” АО 2020-2021 ж.ж айналым капиталындағы өзгерістерді талдау.
Баптар аттары
|
2020
|
2021
|
🔺️
|
А
|
1
|
2
|
3=2-1
|
Қорлар
|
19,518,018
|
22,261,449
|
27 4343
|
Оның ішінде
|
|
|
|
Тауарлы-материалдық босалқы қорлар
|
11,868,707
|
11,457,381
| |
Табыс салығы бойынша алдын ала
төлем
|
1,374,692
|
1,135,634
| |
Ақша қаражаттары және олардың
баламалары
|
84,751,912
|
97,740,953
|
12 989 041
|
Саудалық және өзге дебиторлық
берешек
|
4,301,700
|
6,103,061
|
1801361
|
Басқа қаржылық активтер
| |
3,187,979
|
3 187,979
|
Кепілдікті салымдар
|
2,447,171
|
677,062
|
429 891
|
Жиыны
|
116 437 706
|
127 005 631
|
12 456 847
|
Кесте көріп тұрғанымыздай, айналым капиталы жыл соңында 12 456 847 млн теңгеге артқан. Оның артуы сатуға арнылған жіктелген активтер және қорлар мен дебиторлық берешек негізінде болып тұр. Бір жыл ішінде айтарлықтай өскен пункттер ақша қаражаттары -411 326 млн теңгеге, сатып алушылармен келісім бойынша активтер 195 млн теңгеге, өзге де қысқа мерзімді активтер 3 187 979 млн теңгеге, ал табыс салығы бойынша алдын ала төлем -239 058 млн теңгеге азаюы айналым капиталын арттырып тұр, осы факторлар айналым капиталын жыл соңында 12 456 847 млн теңгеге артуына әсер етті. Айналым капиталы өтімді, пайда әкелетін активтер болғандықтан, оның өзгерісіне факторлар қатты әсер етеді. Дегенмен бұл көрсеткіш оның айналым капиталынын артты дегенге қарағанда карантинге дейінгі жағдайына қайта келді деген дұрыс деп ойлаймын. Себебі карантин кезінде сұраныстың азайу сесебінен айналым капиталы 2020 жылы 2019 жылмен салыстырғанда төмендеген болатын.
Кесте-2. Айналым капиталы құрылымын талдау
Баптар аттары
|
2020
|
2021
|
🔺️
|
А
|
1
|
2
|
3=2-1
|
Қорлар
|
52%
|
51%
|
27 4343
|
Оның ішінде
|
|
|
|
Тауарлы-материалдық босалқы қорлар
|
5%
|
3%
| |
Табыс салығы бойынша алдын ала
төлем
|
10%
|
13%
| |
Ақша қаражаттары және олардың
баламалары
|
19%
|
20%
|
12 989 041
|
Саудалық және өзге дебиторлық
берешек
|
1%
|
2%
|
1801361
|
Басқа қаржылық активтер
|
0%
|
9%
|
3 187,979
|
Кепілдікті салымдар
|
12%
|
11%
|
429 891
|
Жиыны
|
116 437 706
|
127 005 631
|
12 456 847
|
Кесте 3- АҚ операциялық және қаржылық циклдерін талдау
|
|
Көрсеткіштер
|
Формула
|
2020
|
2021
|
∆
|
А
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1. Кредиторлық берешек айналым уақыты, күндер
|
КБорт.*365/өзіндік құн
|
120,7245635
|
72,74817407
|
-47,9763894
|
2. Өндірістік қорлар айналым уақыты, күндер
|
ӨҚорт.*365/өзіндік құн
|
51,27941782
|
41,12236953
|
-10,1570483
|
3. Дебиторлық берешек айналым уақыты, күндер
|
ДБорт.*365/Түсім
|
46,28783671
|
36,14117543
|
-10,1466613
|
4. Кәсіпорынның операциялық цикл ұзақтығы, күндер
|
п.2+п.3
|
97,56725452
|
77,26354496
|
-20,3037096
|
5. Кәсіпорынның қаржылық цикл ұзақтығы, күндер
|
п.2 +п.3-п.1
|
-23,157309
|
4,515370889
|
27,67267986
|
Есептеу арқылы компанияның операциялық және қаржылық циклдерін талдадым. 1-пункт к редиторлық берешек айналымының уақыты көрсеткіші компанияның жеткізушілерді және қысқа мерзімді қарыздарды төлеуде қаншалықты тиімді екендігін көрсетеді. Қысқа мерзімді кредиторлық берешек айналымының ұзақтығы есепті жылы 72 күнді, ал өткен жылы 120 құрады. Яғни жыл соңында кредиторлық берешектің айналым уақыты 48 кунге дейін төмендеп 2-пунктте тұрған Өндірістік қорлар айналым уақыты көрсеткіші бұл қоймада шикізат қорларын сақтау күндерінің санын көрсетеді. ол жыл басында 51 күнге тең болса жыл соңында 41 күнге тең болып, 10 күн өзгеріс көрсетіп тұр. Бұл дегеніміз компанияның шикізат қорлары тез сатылып жатыр деген сөз. Динамикадағы көрсеткіштің төмендеуі - жағымды жәйт. Ол өткен жылы 46 күнді, осы жылы 36 күнді құрап, 10 күнге өзгерісі азайған. Бұл көрсеткіш қаншалықты төмен болса, соншалықты компания үшін жақсы. Себебі дебиторлық берешегіміз тез арада ақша қаражатына айналуын сипаттайды. Кәсіпорынның операциялық цикл ұзақтығы - шикізат пен материалдарды сатып алу уақытынан дайын өнімді сатудан ақшаның түсуі мезетіне дейінгі уақыт. Компанияның операциялық цикл ұзақтығы 97 күнді құрап, жыл соңында өзгерісі 20 күнге азайған. Ал қаржылық цикл ұзақтығы жыл соңында 27 күнге артты. Жалпы компанияның жоғарыда талдаған көрсеткіші, жақсы жаққа өзгеріп жатқандығын көрсетеді.
Кесте 4- АҚ баланс өтімділігін талдау
№
|
Көрсеткіш
|
2020
|
2021
|
А1
|
Ең өтімді активтер
|
1 145 864
|
1 186 057
|
А2
|
Тез өтетін активтер
|
675 408
|
733 456
|
А3
|
Баяу өтетін активтер
|
372 679
|
401 631
|
А4
|
Қиын өтетін активтер
|
12 176 864
|
12 766 764
|
|
Жиыны__14_370_815__15_087_908'>Жиыны
|
14 370 815
|
15 087 908
|
П1
|
Қысқа мерзімді міндеттемелер
|
908 584
|
955 732
|
П2
|
Қысқа мерзімді несиелер мен қарыздар
|
424 791
|
470 013
|
П3
|
Ұзақ мерзімді міндеттемелер
|
4 683 233
|
4 630 978
|
П4
|
Тұрақты міндеттемелер
|
8 636 679
|
9 574 515
|
|
Жиыны
|
14 653 287
|
15 631 238
|
"Air Astana" АҚ баланс өтімділігін талдау нәтижесінде, Ең өтімді активтер қысқа мерзімді міндеттемелерден үлкен болып тұр, яғни A1=1145864 > П1=908584 компания үш айға дейінгі міндеттемелерін төлеуге қабілетті. Тез өтетін активтер қысқа мерзімді несиелер мен қарыздардан үлкен болып тұр, яғни А2=675408 > П2=424791 компания 6 айға дейінгі қысқа мерзімді міндеттемелерін төлеуге қабілетті. Баяу сатылатын активтерді ұзақ мерзімді міндеттемелермен салыстыру тағы да баланстың өтімсіздігін көрсетеді, компания ұзақ мерзімді міндеттемелерін төлеуге қабілеттілігі жоқ. Баланс активтері мен пассивтері баптарының IV тобының қорытындыларын салыстыру ұйымның оның иелері алдындағы міндеттемелерін жабу мүмкіндігін көрсетеді. Бірақ бұл ұйым жойылған кезде ғана қажет болады. Өтімділіктің төртінші теңсіздігіне байланысты A4 ≤ P4 болуы шарт, алайда компанияның, меншікті капиталы иммобилизацияланған активтерден асып кетті, бұл ұйымның меншікті айналым қаражатының жоқтығын көрсетеді. бұл көрсеткіш 2020 жылмен 2021 жылы бірдей. Компания толық төлем қабілетті болуы үшін тек 2 фактор сай келмей тұр.
Кесте 5 - айналым қаражаттарының айналымдылығын есептеу
Көрсеткіштер
|
2020
|
2021
|
өзгеріс
|
А
|
1
|
2
|
|
1. Сатудан түскен түсім
|
3 334 130
|
4 792 484
|
1 458 354
|
2. ҚМА орташа мөлшері
|
2 476 423
|
2 864 474
|
388 051
|
3. Қорлар мен шығындар орташа мөлшері
|
228 065
|
302 848
|
74 783
|
4. Дебиторлық берешек орташа мөлшері
|
422 821
|
474 537
|
51 716
|
5. Ақша қаражаттары мен қысқа мерзімді қаржылық салымдар орташа мөлшері
|
27 795
|
27 990
|
195
|
6. ҚМА айналымдылығы (п. 1 / п. 2)
|
1,34634915
|
1,673076453
|
0,3
|
7. Қорлар мен шығындар айналымдылығы (п. 1/п.3)
|
14,61920944
|
15,82471735
|
1
|
8. ДБ айналымдылығы (п. 1 / п. 4)
|
7,885440884
|
10,09928414
|
2
|
9. Ақша қаражаттары мен қысқа мерзімді қаржылық салымдар айналымдылығы (п. 1 / п. 5)
|
119,9543083
|
171,2212933
|
51
|
Компанияның қаражаттар айналымын талдасақ, ҚМА айналымдылығы жыл басында 1,34 пункт, жыл соңында 1,67 пункт болып тұр. Яғни 0,33 пунктке жоғарылаған. Ал оның жоғарылауы жағымды көрсеткіш. Дебиторлық берешек айналымының Жоғары коэффициенті компанияның дебиторлық берешегін жинаудың тиімді екенін көрсетеді. Яғни кестедегі жоғары коэффтар компания үшін қолайлы. Ақша қаражатының айналымдылығы да жоғары коэффициенттерді көрсетіп тұр.
Таза айналым капиталы баланс бойынша есептеуде екі тәсіл қолданылады:
Таза айналым капиталы (ТАК) = ағымдағы актив – ағымдағы міндеттеме
Меншікті айналым капиталы = (меншікті капитал + ұзақ мерзімді міндеттеме) – ұзақ мерзімді актив.
Айналым капиталын басқару – ағымдағы активтердің құрылымы мен керекті деңгейін сақтау үшін ұйымның айналымдағы активтері мен қаржыландыруын басқару қажет.
ТАК = ӨҚ+ДБ+АҚ+ҚММ
ӨҚ – өндірістік қор
ДБ – дебиторлық берешек
АҚ – ақшалай қаража
ҚММ – қысқа мерзімді міндеттеме
2020 жыл талдау
Таза айналым капитал = 441 599 410 – 433 851 720 = 7 747 690 мын.тенге
Меншікті капитал = (7 747 690 + 283 029 145) – 316 346 275 = - 25 569 440
2021 жыл талдау
Таза айналым капитал = 475 926 936 – 448 302 964 = 27 623 972 мын тенге
Меншікті капитал = (27 623 972 + 290 765 052) – 330 034 671 = - 11 645 647
Айналым капиталы формуласы компания ағымдағы міндеттемелерді төлеу үшін өзінің ағымдағы активтерін іс жүзінде таратады деп болжайды, бұл әрдайым шындыққа сәйкес келе бермейді, өйткені еңбекақы төлеу бойынша міндеттемелерді орындау және операцияларды жүргізу үшін әрдайым ақша қаражаттары қажет.
Сонымен қатар, айналым қаражаттарының формуласы дебиторлық берешекті өндіріп алуға болады деп болжайды, бұл көптеген компанияларға сәйкес келмеуі мүмкін.
Айналым қаражаттарының оң циклі айналым капиталын минимизациялау және ақша ағындарын максимизациялау үшін кірістер мен төлемдерді тұрақтандырады.
Өсіп келе жатқан компаниялар қолма-қол ақшаны қажет етеді. Өсудің ең арзан тәсілі - айналым қаражаттарының циклін қысқарту арқылы қолма-қол ақшаны босату.
Пайдаланған әдебиеттер:
https://airastana.com/Portals/2/About-Us/Corporate-Governance/Annual-Reports/Air%20Astana%20AR21_RUS_WEB.PDF?ver=2022-12-01-084909-247
Достарыңызбен бөлісу: |