2 Ағзаны алғанда донор ешқандай қарсылық білдірмей өз разылығымен беру керек
Емделушінің басқа тірі немес өлі хәлдегі адамның ағзаларын өз игілігіне жаратуы
жүктеу/скачать 26,37 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Анықтамасымен бөлімдері
| Емделушінің басқа тірі немес өлі хәлдегі адамның ағзаларын өз игілігіне жаратуы
Миләди күнтізбесінің 1977 жылы, Ал һижри жыл санағына сүйенсек 1408 жылы джумади әл-Ахар айының 13-14 күндері аралығында Сауд Арабиясы мемлекетіндегі Джидда қаласында халықаралық ислам фиқһ академиясының төртінші конференциясы өткізді. Жиналыста айтылған фиқһ ғалымдарымен дәрігерлердін зерттеулерімен танысып болғанан кейін «Емделушінің басқа тірі немес өлі хәлдегі адамның ағзаларын өз игілігіне жаратуы» мәселесі қозғалды. Пікір алмасу барысында қатысушылардын назарлары заманың дамуымен медицина мен жасалатын операциялар бір атыла өзгеріп, өмірімізде орын алып жатқан іс-әрекеттердін бірі екенін ауды. Осы операцияның істелуі керектігі және пайдасының өте зор екендігі байқалды. Әрі көп жағдайда индивид немес социум трансплантациялық орерацияға өте мұқтаж екені белгілі. Бірақ бұл операцияның орындалуы Алланың адамды құрметті, қадірлі қылып жаратқандығы жайлы айтылған аяаттан алынған ережеке қарсы келетіні анық. Солай бола тұра исламның басты мақсаттарының бірі «адамның жанын сақтау» мақстына сәйкес және индивидпен социумның игілігі үшін орындалуы көп жағдайда рұқсат екені көріп тұр. Себеі осы арқылы адамдар бір-біріне көмектеседі, олардың арасында ынтымақтастық пайда болады және транспация арқылы бір-біріне мейірімдік жасайды. Аталған тақтырыпты шектегенен кейін мәселені іздеу рұқсат етілген шеңберіне, оның бөлімдеріне, суреттеріне және үкімге қарама-қайшы келген жағдайларына үнілеміз. Анықтамасымен бөлімдері: 1) Адам ағзасы немес адамның бір бөлігі деп айту арқылы мына нәрселер мақста етіледі: Жасушалар,бітім (ұлпа),қан т.б. Көздін мүйізгек қабығы. Көзге жабысқан болсын, одан ажыраған болсын айырмашылығы жоқ. 2) Емделушінің ағзаны игілуіне жаратуы. Барлығымызға белгілісі операцияның басты мақсаты ол адамға пайда алып келу. Яғни соқыр адамға операция жасау арқылы көруге мүмкіндік беру, терісі күйіп қалған адамның терісіне трансплантация жасау немес қыл үстінде жатқан адамның өмірін сақтап қалу деген сияқты. Кейбіреулер бұл берілген мүмкіндікке ат-тағассуф жасайды. Көздеріне көру үшін емес әдемі болғызу мақстында операция жасатады. Сондықтан талап етілетін нәрсе адам игілігіне жарату керек. 3) Ағзаны пайдаланудың, игілікке жаратудың үш көрінісі бар. Олар: a) Тірі адамдар арасында ағзаны ауыстыру. Донордан емделушіге b) Өлі адамның ағзасын алып тірі адамға трансплантация жасау c) Эмбрионнан алып ағзаға мұқтаз болған адамға енгізу. Енді аталған көріністерге кеңінен тоқталайық: Бірінші көрініс: Тірі адамға байланысты операцияны екіге бөліп қарастырсақ болады. 1) Емделушінің өзі-өзіне донар болуы. Яғни емделушінің өз ағзасын алып өзіне трансплантация жасау. Мысалы: Бетінде жарасы бар адамға операция жасағанда арқасындағы терісін алып бетіне трансплантация жасау. 2) Емделушіге донордың ағзасын ауыстыру операциясын орындау. Мысалы: Донордың қанын алып емделушіге ауыстыру. Бұл операцияны екіге бөліп қарастырсақ ыңғайлы болады. а) Трансплантация жасау донордың өміріне қауіп төндіріп, оны өлімге апаратың ағзалар. Өлімге апратын ағзаларды екіге бөліп қарастырайық: 1. Сынары жоқ ағза. Мысалы жүрек. 2. Сынары бар ағзалар. Мысалы бүйрек. б) Трансплантация жасау донордың өміріне қауіп төндірімеді, оны өлімге апармайатың ағзалар. Бұлар адамның дұрыс, бір қалыпты өмір сүруіне әсер етеді. Әрі адам организмінде маңызды рөл атқарады. Өлімге апармайтын ағзаларды үшке бөліп қарастырайық: 1) Трансплантацияға алынғанда организм автоматты түрде орның толтырып отырады. Мысалы қан 2) Трансплантацияға алынғанда организм автоматты түрде орның толтырып отырмайады. Мысалы сүйек 3) Транспациялық операцияға алынуы ислам шариғаты бойынша рұқсат етлмеген. Алынбауынын басты себебі дініміздің "нәсілді сақтау" деген мақсатына қарсы келуі. Мысалы: Еркектін жұрмытқасы, әйелдің жатыры тәрізді жыныстық мүшелерге операция жасалу. Екінші көрініс: Емделушіге өлі адамның ағзасын орнату Бұл трансплантациялық операцияны орындау барысында мына нәрсеге мән беру керек. Өлім екі жағдайда болады. 1) Пациенттің миы атқаратың қызметін орындамауы. Яғни мидың істен шығуы. Әрі барлық ағзалардың істен шығуы. Бұл мәселені дәрігерлер арасында қозғамайды. 2) Пациенттің жүрегі және тыныс алуы толығымен тоқтайды. Бұл мәселеге де дәрігерлер тоқталмайды Екі жағдайдай үшінші конференцияда қабылданған шешім екендігі ескерілді. Үшінші көрініс: Эмбионды трансплантациялық операцияда қолдану. Ұрықты қолдану мәселесіне келсек,оның үш жағдайы бар. Бірінші жағдай: Эмбрионның еріксіз түсіп қалуы. Екінші жағдай: Эмбионның заңсыз жолмен немесе медицинаның араласуымен түсіп қалуы. Үшінші жағдай: Ұрықтың әйел жатырынан бөлек өсірілуі Келтірілген мәселелердің шариғаттық үкімдері: Біріншіден: Емделуші ағзаға мұқтаж болса донордан алуы шариғатымызда рұқсат етілген. Мән беру керек нәрсе транспациялық орерацияға донордың өміріне қауіп төндірмеу керек және оны зиянға ұшыратпау керек. Маңызды пунктердің бірі донордың ризалығын тірі кезінде алу, олсыз трансплантациялық операция ың жүзеге асуы екі ойлы болады. Егер артында мирасқоры болмаса мүлдем орындалмауы да мүмкін. Операциялар зиянды жою немесе емделушінің денсаулығын дұрыстау мақсатында ғана орындалу керек. Донордың өзіне немес ағзасына зиян тигізбеу басты мақсат екенін ұмытпау тиіс. Себебі зиян өзі тәрізді немесе оданда қатты зиянмен кетпейді. Екіншіден: Донор қайта орынына келуін басқара алмайтын. Оның жаңдануы еріксіз орындалатын іс-әрекет болып саналатын қанмен теріні донордан алып емделушіге транспация жасағанда тұрған ештеңе жоқ. Мән беретін нәрсе транспация жасалатын донор кәмілеттік жаста болуы. Үшіншіден: Ауру себеті кесіліп алынған ағзаны қолдануға болады. Мысалы: Көздің мүйіздік қабығы. Яғни бұл ағзаны алу донорға зиян бермейді. Себебі аталған ағза донордың ауырған кезінде алынып тасталған. Әрі ол донордың игілігі үшін ешқандай қызымет атқарып жатқан жоқ. Сол себебті емделушіге кесіліп алынып қойған ағзаны салғанда тұрған ештеңе жоқ. Төртіншіден. Емделуші үшін ағзаны алыған сәтте донор көз жұматын болса, бұл операция ислам шариғаты бойынша харам етілген шара болып есептеледі. Мысалы жүрек. Бесіншіден: Ағзаны алғанда донорға зиян беретін болса, мүше толығымен алынбасада бір бөлігін алыну ағзаны істен шығарса, шариғатымыз бұныда харам етеді. Мысалы екі көздін мүйізді қабағына трансплантациялық операция жапау донордын соқыр болып қалуына апарады. Сол үшін ислам бұл операцияға тиым салады. Алтыншыдан: Өлі адамның ағзасын алып емделушіге трансплантациялық операзия жасау а болады. Алдымен оның толығымен дүниеден өткеніне көз жеткізу керек. Келесі мән беретін нәрсе марқумның тірі кезінде рұқсат беруі немесе мирасқорларының рұқсатын алу. Жетіншіден: Орындалатын операциялардың басты мақсаты адамды өлім аузынан алып қалу, әлуметке көптеген пайда алып келу. Бірақ трансплантацияны кәсіпке айландыруға тиым салынады. Яғни ағзаларды тауар тәрізді сатуға немесе сатып алуға болмайды. Қандай жағдай болсын адам ағзаларын тауар ретінде пайдалануға тиым салынады. Сегзіншіден: Жоғарыда аталып кеткен жағдайлардан басқа мәселелерге зерттеу жүргізу керек. Оларды тереңінен оқып, конференцияларда талқыға салу керек. Бүкіл әлемді жаратушы раббымыз Алла тағала барлығын анық білуші. жүктеу/скачать 26,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|