2 Қазақ халық фольклорының ҒҰрыптық лексикасының сипаттамасы наурыз, Ұлыс күніне қатысты бата-тілек сөздер
Діни ғұрыптар фольклорының лексикасы
жүктеу/скачать 51,87 Kb.
|
2 бөлім
| Діни ғұрыптар фольклорының лексикасы.
Қазақ тіл білімінде діни-наным сенімдерге байланысты негізінен Қ.Ғ.Рысбаеваның, Қ.Ғабитқанұлының зерттеу еңбектерін атауға болады. Әрбір халықтың рухани-мәдени өміріндегі ең көне, әрі маңызды құбылыстарының бірі – діни наным-сенімге байланысты лексика. Сондықтан осы саладағы тілдік бірліктердің мәдени-танымдық негізін, ұлттық-мәдени семантикасын ашу өте маңызды. Жұмыста заманымызға дейін жеткен космогониялық көзқарастар, күнтізбелік рәсімдер, метеорологиялық магия, аба-бабалар культі, мифтер, фольклор, бұрынғы пантеон мен пандемонияның кейіпкерлеріне сену, лексика мен фразеологизмдер негізінде идеологиялық көріністер қарастырылады. Тіленсерух аварларының субэтникалық топтарының бірі. Дәстүрлі наным-сенімдер мен фольклорда тұлғаланған аспан денелері мен атмосфералық құбылыстардың, жоғарғы және салалық құдайлардың, Тіленсерухтардың төменгі мифологиясының кейіпкерлерінің бейнелері сақталған. Тіленсерухтардың демонологиясы кейіпкерлерінің арасында үлкен орынды «үй жыландары», қоңырлар, зират жындары, жындар мен шайтандардың зұлым рухы туралы идеялар алды. Тіленсерухтардың дәстүрлі рухани мәдениетінің маңызды көздері фольклорлық нақыл, жақсы тілек, қарғыс, балаларды қорқыту формулалары, лексика мен фразеология жанрлары болды. Авторлардың айтуынша, Тіленсерухтар 500 жылдан астам мұсылман дінін ұстанғанына қарамастан, олардың бұрынғы наным-сенімдері мен әдет-ғұрыптарының жаңғырығы осы этникалық топтың дәстүрлі рухани мәдениетіне органикалық түрде өрілген. Бұл наным-сенімдер мен әдет-ғұрыптардың көпшілігі ислам дінінің ықпалында болған және сырттай мұсылмандық қабығы бар, көптеген рәсімдерді мұсылман дін қызметкері басқарады, «зікір» рәсімі орындалады және «садақа» зекет таратылады. Нормативтік исламның жергілікті рухани субстратпен қосылуы оның өмір сүруінің аймақтық формаларының қалыптасуына әкелді. Авторлардың пікірінше, бұл жағдай Тіленсерухтардың наным-сенімдерінің синкретизмін айғақтайды және оның канондық прототипінен ерекшеленетін «тұрмыстық исламның» жергілікті түрі туралы айтуға мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 51,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|