Жұлдыздардың спектрлік жіктелуі
Жұлдыздардың бір-біріне ұқсас спектрлері жеті негізгі спектрлік кластарға топтастырылған.Олар латын алфавитінің бас әріптерімен таңбаланады:
O-B-A-F-G-K-M
Жұлдыздардың спектрлік жіктелуі және тізбекте реті бойынша солдан оңға ауысқанда жұлдыз түсі - көгілдірден (О класы) аққа (А класы),
- сарыға (G класы),
- қызылға (М класы) өзгереді.
- Демек, осы бағытта
сайын жұлдыздың температурасы кемиді. Жұлдыздардың түстері - Жұлдыздар бір-бірінен түсімен, жалтырауымен өзгешеленеді. Телескоп арқылы жүргізілетін зерттеулер бірдей екі жұлдыздың болмайтынын көрсетті. Олардың эффективті температурасы 3 000 К-50000К аралығында жатады, массалары жүздеген есеге, радиустары миллиардтаған есеге дейін өзгеше болады.
- Ең жарық жұлдыздарды ертеде (ертедегі грек астрономы Гиппарх біздің дəуірімізге дейінгі II ғасырда) бірінші жұлдыздық шама деп атаған. Қарапайым көзбен аспанда 5 000 жұлдызды көруге, ал жуық мөлшерде телескоп арқылы миллиардтаған жұлдызды: жартысын оңтүстік жарты шарда, жартысын солтүстік жарты шарда көруге болады.
Жұлдыздардың түстері
Суретке қарап, жұлдыздар
мен галактикалардың түсі
айтарлықтай өзгеретінін
көруге болады. Жұлдыздар-
дың түсін өлшеудің сандық
әдісі - сезімталдығы әр
түрлі толқын ұзындығына
бағытталған сүзгілерді
қолдану және олардың салыстырмалы жарықтығын салыстыру болып табылады.
Түстер мен түс температурасы Біз теңдеуде анықтаған түс индексі екі сүзгімен өлшенген шаманың айырмашылығы болды, мысалы, температураны B-V жұлдызының түсімен тікелей бағалауға болады. В(blue light) - көк жарық, V(visible) -көрінетін жарық. Планк қисығын қолдана отырып, түс индексі температураның тікелей көрсеткіші екенін көре аламыз. Осылайша алынған температура түс температурасы деп аталады.
Енді Планк функциясы деп аталатын формула:
абсолют қара дене - Өзіне түскен әртурлі жиіліктегі сәулелердің энергиясын толық жұтып алатын денені абсолют қара дене деп атайды.
- Күн сыртқы ортаға жарық шығарумен қатар өзіне сырттан келіп түсетін әртүрлі жиіліктегі сәулелерді де толық жұтып алады. Сондықтан ол абсолют кара денелер қатарына жатады.
- Іші куыс ыдысқа тар саңылаудан түскен сәуле шексіз мәрте шағылады да, толық жұтылады.
Астрофизикадағы қара денелер Ештеңе қара денеге ұқсамайды.
Ғарыштық микротолқынды фон спектрі
Астрофизикадағы қара денелер
Суретте абсолют
қара дененің үлгісі көрсетілген.
Қара дененің сәулеленуі
Қара дененің температурасы төмендеген сайын оның қарқындылығы да төмендейді және шыңы ұзын толқын ұзындығына ауысады.
КҮН СӘУЛЕСІНІҢ СПЕКТРІ
атмосфераның жоғарғы жағындағы күн сәулесі
теңіз деңгейіндегі радиация
қара дененің спектрі
Талқылауға арналған сұрақ - Аспан нысандарының жылдамдығын қалай өлшеуге болады?
Сұрақтар: - Радиалды жылдамдық пен доплердің ауысуы арасындағы қатынасты сипаттаңыз?
- Ғаламның кеңею Заңын түсіндіріңіз?
- Аспан сферасы дегеніміз не?
- Қара дененің сәулеленуі
- Айқын қозғалыс дегеніміз не?
- Радиалды жылдамдықты өлшеу
- Жұлдыздың меншікті қозғалысы
- Доплер ығысуын айтыңыз
- Параллакс туралы жазыңыз
Достарыңызбен бөлісу: |
