2 дәріс Аспан нысандарының қозғалысы Жоспар

Әлемнің Кеңеюі

Эдвин Хаббл галактикаларға дейінгі қашықтықты (цефейдтермен өлшенген) галактикалар бізден алыстаған жылдамдықпен (Доплер ауысуларымен өлшенген) біріктіре бастады. Хаббл галактикалар бізден алыстап бара жатқан жылдамдыққа

пропорционалды қызыл ығысу деп аталатын өлшемді қолданды. Уилсон тау обсерваториясында 2,5 метрлік телескопты қолдана отырып, Хаббл 46 галактикаға арналған редукциялар мен қашықтықтар туралы мәліметтер жинады. Олар қызыл ығысу мен қашықтық арасындағы пропорционалдылықты анықтады.

Әлемнің Кеңеюі

• Хаббл заңы: қызыл ығысу бойынша анықталған галактиканың алыстау жылдамдығы оған дейінгі қашықтықтың өсуіне пропорционал.
• Мұндағы v — галактиканың алыстау жылдамдығы,
• D — оған дейінгі қашықтық,
• Н0 — Хаббл тұрақтысы (оның мәнін көп жағдайда 75 км/(с • Мпк) деп алады). 

Әлемнің Кеңеюі

• Хаббл заңы тек алыс галактикалар үшін ғана қолданылады. Әлемде центр жоқ болғандықтан, жақын қашықтықтағы кейбір галактикалар біздің галактикаға жакындауы мүмкін. Ұлғайған Әлемнің ауа шары түріндегі екі өлшемді моделі жасалған. Бұл модель бойынша галактикалар шардың бетіне салынған нүктелер рөлін атқарады. Хаббл заңы Әлемнің ұлғаюын, яғни Үлкен жарылыс нәтижесінде Әлемнің пайда болғанын растайды. Қазіргі байқалатын ғарыштық сәулелер аясы Әлемнің Үлкен Жарылыстан кейін пайда болғанының куәсі. Бұл сәуле шығару кеңеюдің алғашқы мезетінде шығарылған сәуле эволюциясының нәтижесі, сондыктан оны реликтивтік деп атайды.