2. Тіс тазалаудың әдістерін атаңыз
Ауыз қуысының шырышты қабығының зақымдалу элементтеріне сипаттама беріңіз
жүктеу/скачать 84,77 Kb.
|
| 4.Ауыз қуысының шырышты қабығының зақымдалу элементтеріне сипаттама беріңіз.
АҚШҚ құрылымы Ауыздың шырышты қабығы (tunica mucosaoris) 3қабаттан тұрады: эпителий,нағыз кілегей қабық пластинасы кілегей қабықасты қабаттары.Шырышты қабық көпқабатты эпителиймен жабылған. Ауыздың әртүрлі аймағында оның құрылысы бірдей емес. Еріндерде, ұрттарда, жұмсақ таңдайда және ауыз табанында (түбінде) қалыпты жағдайда мүйізгектенбейді және базальді (өскін) қабатпен тікенекті қабаттан тұрады. Қатты таңдайда және қызылиекте қалыпты жағдайда эпителий мүйізгектенуге ұшырайды. Осыған байланысты мұнда аталғанқабаттармен қатар түйіршікті (дәнді) және мүйізгекті қабаттар бар. Эпителийдің мүйізгектенуін оның әртүрлі тітіркендіруші ықпалдарға олардың ішінде механикалық тітіркеніске жауабы деп санайды Ауызға және ерiнге шығатын бөртпелер бiрiншiлiк және екiншiлiк болып екi топқа бөлiнедi.Бiрiншiлiк бөртпелер ертеректе өзгермеген кiлегейлi қабық бетiне немесе ерiн жиегiне шығады, алекiншiлiк бөртпелер ертеректе өзгерген жерге шығады немесе бiрiншiлiк бөртпелердiң ары қарайдамуынан пайда болады. Дақтыбөртпелер Түйiншек(папула). Бұдырмақ(бугорок tuberculum)Түйiн(узел nodulus)ауыздың кiлегейлi қабығының, ерiннiң түсiн өзгертетiн бөртпелердi атайды. Олар үш түрге бөлiнедi:қабыну дақтары, пигменттiк дақтар, геморрагиялық және қан тамырлық дақтар. Қабыну дақтарықан тамырларының кеңеюiнен пайда болады, түсi қызыл немесе қып-қызыл түстi болады. Диаметрi1 см-ге дейiнгi дақтар – розеолалар, одан үлкенi – эритемалар.Пигменттiк дақтар әртүрлi пигменттердiң (меланин, т.б) жиналуынан болады (мысалы: секпiлдақтары, қалы).Геморрагиялық, қан тамырлық дақтар қан тамырларының жарылуынан немесе кеңеюiнен пайда болады (гемангиомо, петехия, экхимоздар – нүкте тәрiздес және бiраз көлемдi қан құйылу).көпқабытты эмителийдiң төменгi қабаттарында және бүртiктi қабаттажасушалардың шамалы шоғырлануынан пайда болады, кiлегейлi қабықбетiнен аздап көтерiледi, енi 2-5 мм.кiлегейлi қабықтың барлық қабатын ала жасушалардың шоғырлануынан пайда болады, кiлегейлi қабықбетiнен аздап көтерiледi, енi 2-5 мм.кiлегейлi қабықтың барлық қабатын ала жасушалардың шоғырлануынанпайда болады, диаметрi 5-7 мм, кiлегейлi қабық бетiнен көтерiңкiорналасады, пiшiнi жарты шар тәрiздес. Бұдырмақтар немесе томпақтартез ыдырап жараға айналады, ал олар тыртықтанып жазылады.дәнекер тiн қабатында немесе дәнекер тiн асты қабатындажасушалардың шоғырлануынан пайда болады, көлемi көкбұршақтан бастап жаңғақтың көлемiндей. Түйiн ыдырап, тесiлiпжыланкөз ашылуы немесе терең жараға айналуы мүмкiн.Күлдiреуiк бөрткен (волдырь - urtica) – дәнекер тiнқабатының жедел шектеле iсiнуiнен туындайды. Пiшiнiжастық тәрiөздес немесе томпақ келген, ақшыл сұртүстi. Көпiршiк бөрткен (пузырек - vesicula) кiлегейлi қабтташамалы мөлшерде жалқықтың жиналуынан пайдаболады, iшi қуыс, серозды немесе қанды жалқыққатолы, диаметрi 5 мм дейiн, пiшiнi жарты шар тәрiздес,көтерiңкi орналасқан. Күлбiреуiк бөрткен көпiршiк бөрткеннен үлкенболады, эпителий қабатының iшiнде немесе астындаорналасады. Бұл бөрткендер ауыз қуысында көптұрмайды, тез жарылып эрозияға (жұқа жараға)айналады. .Киста (сystа) – қуысты құрылым, эпителиймен төселгендәнекер тiндi қабығы бар.Iрiңдiк ( гнойничок-pustula) –кiлегейлi қабықтыңқабаттарында шамалы мөлшерде iрiңдi жалқықтыңжиналуынан пайда болған элемент.Жұқа жара (эрозия - еrоsiо) – эпителий қабатыныңбүтiндiгiнiң бұзылуынан пайда болған морфологиялықэлемент.Көбiнесе бiрiншiлiк элементтердiң орнындадамиды .Афта (аphtа – кiшкентай жара) – бетi фибриндi қақпенжабылған жiңiшке қызыл жолақпен қоршаған домалақнемесе сопақ пiшiндi кiшкентай эрозия (диаметрi 5 ммжақын).Ойық жара (язва - ulais) кiлегейлi қабықтың барлыққабаттарының бүтiндiгiнiң бұзылуынан пайда болғанақау. Эрозиядан ерекшелiгi қабырғалары, түбi, жиегi баржәне тыртықтана жазылады. Тiлiк (трещина - rhagades) – кiлегейлi қабықтыңсызат тәрiздес ақауы (жарылуы). Қабыршақ (чешука - squama) – толық түлептүспеген мүйiздi қабық қабаты.Қабық (корка - сrуstа) - әртүрлi жалқықтардыңкебуiнен пайда болған екiншiлiк элемент. Тыртық (рубец - сiсаtriх) – кiлегейлi қабықтағыақаудың орнын басқан дәнекер тiннен тұратынэлемент.Пигментация (рigmentatio) – патологиялықөзгерiске ұшыраған кiлегей қабық бетiндепигменттiң (меланин, т.б) жиналуы.8.Кiлегей қабықта болатын патологиялық өзгерiстер .Ауыз лейкоплакиясы – кiлегейлi қабықтың мүйiзгектенесозылмалы қабынуы, ауызда және ерiнде жиi кездесетiнауру. Ауруды тудыратын биологиялық, механикалық,температуралық, химиялық және физикалық факторлар.Аурудың себептерi асқазан-iшек, нерв жүйесi ауруларымен,витаминдер жетiспеушiлiгiмен тығыз байланысты. жүктеу/скачать 84,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|