Любовь БАДИКОВА,
преподаватель Городского
художественного лицея
На педагога ложится главная ответ-
ственность за судьбу подрастающего
поколения. Преподаватель в ответе за
своего ученика, а значит за будущее
полновластного гражданина своей
страны. Я преподаватель творческих
дисциплин и знаю, какая ответствен-
ность лежит на мне. Именно сейчас.
когда в обществе происходят события,
связанные с переходом на новый уро-
вень жизни во всех отношениях, нужен
человек смелый, творческий и иници-
ативный. Моя задача - развить в ре-
бёнке творческие начала. Но разви-
тие творческих сил и способностей
должно быть сопряжено с формиро-
ванием высокой духовности, высокой
нравственности. В нашем обществе
основными критериями отношения к
труду, людям всегда были, есть и бу-
дут нравственные критерии, без кото-
рых невозможно дать настоящую оцен-
ку даже самому яркому профессио-
нальному мастерству, - ведь нрав-
ственность является основой челове-
ческих взаимоотношений, жизни чело-
века в обществе. У нас в лицее созда-
ны все условия для обновления пред-
метных методик, организация учебно
- воспитательного процесса поднята
на уровень сотворчества педагога и
Майра КАЗИЕВА,
Хромтау ауданы
Көктау орта мектебінің
музыка пәнінің мұғалімі
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік мәні : Скрипка аспабы-
мен таныстыру. Аспаптың үнін тың-
дап, дыбыс айырмашылықтарын табу.
2. Дамытушылық: Оқушылардың
аспабын үнін тыңдау арқылы әуендік
сезімталдығын, әуенді айта білу дағ-
дысын, есте сақтау, тыңдау,қиялдау,
жатқа айту қабілеттерін дамыту.
3. Тәрбиелік: Оқушылардың аспа-
пқа деген сүйіспеншілік сезімін артты-
ру, музыка өнерін құрметтеуге тәрби-
елеу.
Ән үйрену: "Қазақы дастарханы"
әнін жаттау
Сабақтың түрі: жаңа сабақ, әңгіме-
леу әдісі
Сабақтың әдісі: Ойын әдісі,
түсіндіру, музыка тыңдау, ән айту.
Көрнекілік: 7-нота кестесі, портрет-
тер, скрипка, бейне таспа, , алақан
және скрипканың қазағаз қиындыла-
ры
Ұйымдастыру бөлімі
Үй тапсырмасын сұрау
«Өрмекші торы» әдісімен.
Оқушыға жіп беріледі. Жіпті ұсыну
арқылы бір –біріне сұрақ кояды.
- Оркестр құрамындағы аспаптар
неше топты құрайды? Оларды ата.
- Қазақтың тұңғыш операсын ата.
- "Титаник кемесі суға кетіп бара
жатқанда, кемедегі оркестр қай сим-
фонияны ойнаған?
- Симфония дегеніміз не?
- Тембр дегеніміз не?
- Диапазон дегеніміз не?
- Қазақстанда симфониялық ор-
кестр қашан құрылды?
Жаңа сабақ:
Дәптерімізді ашып, бүгінгі күннің
жадын жазайық.
(Күннің жадын жазу)
Сабақтың тақырыбын айтпас бұрын,
ол үшін бір аңызды айтып беремін.
Ертеде бір музыкант өмір сүріпті.
Ол кішкентай кезінен аспаптарда ой-
найтын болған. Далада мал бағып
жүріп, өзіне түрлі табиғи заттардан сы-
бызғы жасап алып ойнағанда, жайы-
лып жүрген мал да құлақтарын түріп
тыңдай қалады екен. Ормандағы
құстар да сайрамай қалады, көлдегі
бақалар да бақылдамай қалады екен.
Музыкант ойнаған кезде олардың
әрқайсысының жүрегін тәтті сезім тер-
беп, белгісіз бір күш биікке, ашық көк
аспандағы жарық жұлдыздарға қарай
жетелегендей күй кешеді. Осылай му-
зыка тыңдап отыра бергісі келеді.
Көңілді музыка ойналса, барлығы
көңілденеді, қайғылы музыка оларды
мұңға батырады. Музыкант бала ер-
жеткеннен кейін өзіне скрипка аспабын
жасап алады да, ел кезіп, өнерін
көрсетіп жүреді. Қайырымды адамдар
оны құрметтеп, қонақ қылады. Ал
мейірімсіз пандар оны жек көрген,
өйткені сиқыршы музыканттың ойынын
Жеңістің бағасын түсіндіру, патриот-
тық тәрбие беру, ардагерлерді
құрметтеуге тәрбиелеу.
Ұйымдастырылған көрме бары-
сында оқушылардың өз қолымен жа-
салып шыққан бұйымдары мен су-
реттері келген адамдардың көңілінен
шықты. Аталмыш көрмеге Сарысай
негізгі мектебінің жанынан ашылған
«Шалқар аудандық көркемсурет ли-
цейі» МКҚК-ның 1-2 сынып оқушы-
лары өздерінің шығармашылық
жұмыстарын тарту етті. «Қолдан кел-
мес іске ұмтыл-азат басың болсын
тұл» - деп Абай атамыз айтқандай
оқушылардың барлығы да қолдары-
нан келетін шеберліктерін аянбай та-
ныта білді. Бұл дегеніміз оқушылар-
дың соғыста ерлік көрсеткен баба-
ларына деген асқан құрметінің дәлелі
еді. Көрме барысында оқушылардың
барлық
қолөнер
бұйымдары
көпшіліктің қызығушылығын туды-
рып, әділқазылардың да көңілінен
шықты.
АҚТӨБЕ ОБЛЫСЫ
«ҰЛЫ ЖЕҢІС ЖАСАСЫН!»
ВОСПИТАНИЕ ДУХОВНО-НРАВСТВЕННОЙ
ЛИЧНОСТИ В УСЛОВИЯХ
ДОПОЛНИТЕЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ
ученика, в авангарде - педагоги - но-
ваторы. Время требует пересмотра
всего того, что сегодня уже не соот-
ветствует требованиям живительного
процесса обновления. Моя профессия
меня ко многому обязывает - моя за-
дача - не только научить детей рисо-
вать, но и сделать их достойными на-
следниками тех духовных ценностей,
которые завещали нам талантливые
предки. И постараться не разорвать
тончайших нитей, связывающих нас с
прошлым, то есть сформировать у них
зрительскую культуру. Путь к зритель-
ской культуре не прост. К ней идёт уче-
ник через изучение многообразней-
шего материала по искусству разных
времён и народов, через этапы совер-
шенствования художественно - твор-
ческих способностей, через широкий
диапазон эмоционально - нравствен-
ных переживаний, которые обостря-
ют восприятие, очеловечивают весь
процесс обучения. На решение всех
этих задач нацелена наша программа
по изобразительному искусству.
Первые шаги в мир искусства - са-
мые ответственные и самые трудные.
И моя задача, задача педагога под-
держать, помочь найти правильное
решение. Ведь я воспитываю в детях
прекрасное, способствую духовному,
нравственному воспитанию подраста-
ющего поколения.
Г. АКТОБЕ
ОТКРЫТЬ ГЕНИЯ В КАЖДОМ РЕБЕНКЕ
СКРИПКА АСПАБЫ
ҚАЛАЙ ПАЙДА БОЛДЫ?
тыңдаған кезде адамдар пандарға
қызмет етпей қалады. Олар шайтан-
дармен бірлесіп музыканттың көзін
жоюды ойластырады. Он екі аш қасқ-
ырға талатуды ұйғарады. Тістері ақси-
ған, көздері жанып тұрған аш қасқыр-
лар музыкантты қоршап алады. Ал
музыкант болса ағашқа сүйеніп тұрып
жанынан скрипкасын алып ысқышпен
ішектерді қозғап жібереді. Скрипкаға
тіл біткендей боздап қоя береді. Ағаш-
тар мен бұталар да бір сәтке тып-ты-
ныш болып қалады. Ал қасқырлар бір
орында мелшиіп тұрып қалады. Олар
музыканы естіп, өздерінің аш екенін
ұмытып кетеді. Музыкант ойынды тоқ-
татқан кезде жайлап орманға қайтып
кетеді. Осылайша сиқыршы музыкант-
тың өмірін скрипка сақтап қалады.
- Балалар, қалай ойлайсыңдар бүгін
қай аспаппен танысатын боламыз?
Скрипка аспабын алып шығамын.
Скрипка - музыкалық аспаптардың
«патшасы» ретінде танымал .Скрип-
каның өзіндік халықтық тарихы бар. ...
- Қазіргі таңда қазақстандық қандай
скрипкашыларды білесіңдер?
(Скрипкашы: Жәмиля Серкебаева
мен Айман Мұсаходжаева жайлы та-
ныстырып, портреттерін көрсету.)
Шығармашылық жұмыс
«Адасқан әріптер» (дұрыс сөзді табу)
1. Рип-ка-ск- скрипка 2.зы- кант-му-
музыкант 3. ол-а-ви- виола
Музыка тыңдайық! Ж.Серкебаева-
ның Мұстафа Сегіздің әні «Қамажай»
Сергіту сәті. Сергіту видиоролигі
«Аспаптар билейді»
Дауыс қыздыру жаттығуы
Ән жаттау «Қазақы дастарханым»
Әнін жазған: М.Ілиясов
Өлеңін жазған: Ж.Боранбаев
Сабақты бекіту "Микрофон" әдісі
Бүгінгі сабақтан алған білімдері
жайлы оқушылар микрофонды қолға
алып сынып ішінде емін еркін сұрақ-
тар қояды. Бастаушының сұрағына
дұрыс жауап берген оқушыға микро-
фон беріледі, келесі микрофон иесі
ары қарай жалғастырады.
Бағалау . Сабаққа белсене қатысқ-
ан оқушыларды бағалау.
Үй тапсырмасы "Қазақы дастарха-
ны" әнін жаттау, тақырыпты мазмұн-
дау.
АҚТӨБЕ ОБЛЫСЫ
31 мамыр 2016 жыл
17
АШЫҚ САБАҚ
ОТКРЫТЫЕ УРОКИ
Музыка. Руский язык
Гита КАБИЕВА,
учитель русского языка и
литературы Илекской средней
школы
Цели урока
1. Познакомить детей с понятием
родственные слова, учить находить
корень в словах, распознать и подби-
рать однокоренные слова.
2. Развивать логическое мышление
учащихся, расширять их кругозор.
3. Учить любить богатство русского
языка.
1.Организационный момент
2. Проверка домашнего задания
Сказка о чудесном дереве
1.
Почему сказка называется чу-
десная?
2.
-Чем похожи эти веточки друг
на друга?
3.
-Как называется общая часть?
4.
-Можно ли сказать, что эти
слова однокоренные?
5.
-Что нужно сделать, чтобы
определить корень?
Найдите друзей
•
От данных слов образуйте од-
нокоренные слова
школа...
вода...
•
Вставьте в предложения подхо-
дящие по смыслу слова, затем най-
дите однокоренные слова
Жил-был серый со своей
Были у них маленькие .
•
От корня –шёл – при помощи при-
ставок образуйте новые слова.
Составьте пары
Сөздің құрамы -
Сөздің түбірі –
Жалғау –
Жұрнақ –
Түбірлес сөздер –
Бір сөздің түрлері –
•
От данных слов при помощи
суффиксов образуйте новые слова.
Выделите Суффиксы
Выпишите из стихотворения од-
нокоренные слова
Как растут слова
Много лет тому назад
Посадили люди сад.
Вовсе не фруктовый!
Что ни корень – слово.
Это слово – слово «корень».
Разрастаться стало вскоре.
И плоды нам принесло –
Стало много новых слов.
Вот из сада нам рассада,
Вот ещё посадка рядом.
А вот садовод, с ним садовник идёт.
Очень интересно гулять в саду сло-
весном.
Итог урока.
Тест
1.Сколько значимых частей в сло-
ве? А) 2 б) 5 в)4
2. Как называется главная значимая
часть слова? А) окончание б) основа
в) корень
3. Какая часть слова не входит в
основу. А) окончание б) приставка в)
суффикс
4. Являются ли слова рыбка, рыб-
кой, рыбку однокоренным? А) да б) нет
5. Укажи слово, соответствующее
схеме: приставка+корень+суффикс+о-
кончание
А) переписка б) удачный в) хра-
нить
Рефлексия.
Домашнее задание Упр. 5 Выпиши-
те однокоренные слова.
Оценивание
Г.АКТОБЕ
ОДНОКОРЕННЫЕ
СЛОВА
Г.А ЕЛТЕЖІ,
Қазанғап Тілепбергенұлы
атындағы саз мектебінің
мұғалімі
Білімділік: Күй туралы түсінік беру.
Домбыра аспабында күй орындай білу-
ге үйрету.
Дамытушылық: Оқушының музыка-
лық қабілетін арттыру, нота сауатын
дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыға күй артуды
үйрете отырып, қазақтың киелі дом-
бырасын қастерлей білуге тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Тест «Руно»
бойынша әзірленген плакат
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі: Оқушының
сабаққа әзірлігін тексеру, назарын
сабаққа аудару.
Үй тапсырмасын тексеру:
1. Қол жүргізу мақсатында 1- сабақ-
ты ойнау
2. Жаяу Мұса «Ақ сиса» әнін нота
бойынша жүргізіп ойнау
Мұғалім сөзі Бүгінгі сабаққа дейін
әр түрлі халық әндері, шағын пьеса-
лар орындап үйрендік. Домбыра аспа-
бында тек әндер ғана емес, күйлер де
орындалады. Домбыра тарту өнерінің
негізі – күйшілік.
Жаңа сабақ «Күй тартудағы оқушы-
ның алғашқы қадамы»
Күй – қазақтың ертеден келе жатқ-
ан аспаптық музыкалық жанры. Дом-
быра, қобыз, сыбызғы сияқты аспап-
тарда шығарылып, тартылып келген.
Күй ғасырда жеке музыкалық жанр
болып қалыптасты. Күйлер мазмұны
аңыз-ертегілерге, нақтылы тарихи
оқиғаларғақұрылып, көбіне бағдарла-
малы түрінде дамыды.Онда халықтың
басынан өтке тауқымет пен әділетсіз-
дікке қарсы күресі, азат өмірді аңсаған
асыл арманы мен қуаныш сезімі терең
толғаныспен өрнек - бояуын тапты.
Күй - халық мұрасы, халық тарихы.
Өмір тілі, тарих тілі, көңіл сазы, сезім
шырыны.
Күй орындалу мәнеріне орай төкпе
және шертпе орындаушылық дәстүрге
бөлінеді.Төкпе күй қара қағыспен төгіп
тартылса, шертпе күй шертіп тарты-
Мақсаты: Оқушыларға күй шешені Қазанғап өмірін түсіндіре отырып, күйлерін
тыңдату арқылы күйлерінің мазмұнын түсінуге, өз ойларын ашық айтып, пікірлерін
еркін сөйлету. Ресурстар: слайдтар,интерактивті тақта, суреттер,
музыкалық аспап домбыра. Сабақ түрі: Жаңа сабақ.
Ұйымдастыру: Сабаққа дайындық.Психологиялық тренинг.
Үйге берілген тапсырманы сұрау.
Білу: «Миға шабуыл»
Дауысқа жаттығу: ДО мажор гаммасы
Ән орындау «Ұстазым менің»
Класты үш топқа бөлу «Көкіл», «Шынаяқ тастар», «Ақжелең»
Жаңа сабақты меңгерту: Әр топқа Қазанғаптың өмірі мен шығармашылығы,
Күйлерінің шығу тарихы, Шәкірттері туралы алдарына жазылған мәліметтер
беру, оқып тақырыптың мазмұнын түсініп өз ойларын ашып айтады.
Мағынаны тану
Қазанғап Тілепбергенұлы 1854 жылы Арал көлінің жағасы, Құланды түбегінің
Абауыр деген жерінде дүниеге келген. 1927 жылы сол Ақбауыр маңы, Айшуақ
ауылынан топырақ бұйырады. Шыққан тегі - Ұлы жүз құрамындағы байырғы
тайпаларының бірі - Шанышқылы. Шежіре дерегі бойынша, Ұлы жүз Ақарыстан
тараған, ұрпақтың бірі Кейкі би, одан Төбей туған. Төбейден Майқы, Қоғам,
Мекіре, Құйылдар деген төрт ұл туады. Осылардың Қоғамынан Қаңлы мен Ша-
нышқылы туған. Шанышқылыдан Қорбақа, Дархан, Қырықсадақ, Бекетау деген
төрт ұл туады. Осылардың ішіндегі Қырықсадақтан Қазанғаптың аталары
өрбіген….
Балалар біз домбыра туралы не білеміз? Домбыра аспабы туралы не білеміз?
Қазағымның күмбірлеген домбырасының шанағынан төгілген әуеннің айтары
мол. Сөзбен айтып жеткізе алмас сырың да, көкірекке сыймас құлазыған көңілің
де, шаттыққа толы қуанышың да домбыраның жансыз тілімен - ақ жүрекке же-
теді.
Ән үйрену және орындау топпен, жеке «Жаса Қазақстан» Б.Бейсенова
Музыка тыңдау: Қазанғаптың күйлерінен үзінділер тыңдау
Әсерлерімен ой бөлісу.
А) «Шынаяқ тастар» күйін тыңдайды және әңгімелейді.
Бұл күйде біз нені ұқтық? Күй не туралы сыр шертеді? Күйдің екпіні қандай?
Күйден қандай әсер алдыңдар?
Ә) «Жаса Қазақстан» әнін тыңдайды және орындайды, әнді талдау
Б) “Жұлдызды сағат” ойыны
1.Қазанғап қай жылы дүниеге келді? 1854, 1963, 1845.
2. Қай жерде туды? Семей, Ақтөбе, Ақбақай.
3. Әкесінің аты кім? Шәңкерей, Тілепберген, Мерәлі.
4. Қай аспапта ойнады? Фортепиано, скрипка, домбыра.
5. Күйшіліктен басқа қандай таланты бар?Ұсталық, Зергерлік, домбырашы,
сазгер.
Қолдану:
А ) Топтық жұмыс.
1. Бүгінгі тақырыпқа бір шумақ өлең шығару.
2. «Шынаяқ тастар» күйге сурет салу.
3. Бүгінгі үйренген әнді орындау.
Музыка сауаттылығы: Тартыс күй дегеніміз екі күйшінің домбырамен күй тарту
жарысы
Сергіту сәті
Ә) Семантикалық карта.
Синтез: Сәйкестендіру тесті.
Музыка сауаттылығы:Тартыс күй дегеніміз екі күйшінің домбырамен күй тарту
жарысы дәптерге жазу
Сабақты қорыту: сұрақ-жауап .
Рефлексия: Алған әсерлері туралы алма стикерге жазады.(тақтадағы талға
жапсырады)
Үйге тапсырма. Жаса Қазақстан әнін жаттап келу, Қазанғап Тілепбергенұлы
туралы қосымша мәлімет жинау.
Бағалау. Өзін -өзі бағалау смайликтермен
АҚТӨБЕ ҚАЛАСЫ
М.В.КУЧУХИДЗЕ,
педагог дополнительного
образования городского
художественного лицея
Нетрадиционная техника детского
рисования «мраморная бумага» инте-
ресна не только малышам, но и взрос-
лым. Суть данной техники заключает-
ся в том, что бумага в процессе ее
обработки приобретает особый рису-
нок, интересный и затейливый. На из-
готовление мраморной бумаги уходит
совсем мало времени, но результат
потрясающий. Техники рисования, ис-
пользуемые для обучения детей это-
му виду искусства разнообразны. Осо-
бое место занимают именно не тра-
диционные. В них используются все
те же материалы в сочетании с дру-
гими средствами, такими, как, напри-
мер, мыло или крем для бритья. Или
же способ нанесения той же краски в
корне отличается от тех, которыми мы
пользуемся именно в традиционных
техниках.
Детям особенно нравится процесс,
а взрослым — результат. Вывод: де-
лать вместе — сплошное удоволь-
ствие!
Для изготовления «мраморной бу-
маги» вам потребуются:
•
пена для бритья
•
акварельные краски или пищевые
красители
•
плоская тарелка для смешивания
пены для бритья и красок
•
бумага
•
скребок (кусочек картона)
План работы над мраморной бума-
гой:
•
Равномерным толстым слоем на-
несите пену для бритья на тарелку
•
Смешайте краски или пищевые
красители разных цветов с неболь-
шим количеством воды, чтобы полу-
чился насыщенный раствор.
•
С помощью кисточки или пипетки
накапайте краску разных цветов на
поверхность пены в произвольном по-
рядке.
•
Теперь все той же кисточкой или
палочкой красиво размажьте краску по
поверхности, чтобы она образовыва-
ла причудливые зигзаги, волнистые
линии и т.п. Это самый творческий
этап всей работы, который доставит
удовольствие детям.
•
Теперь возьмите лист бумаги и
аккуратно приложите его к поверхнос-
ти получившейся узорчатой пены.
•
Положите лист на стол. Вам ос-
талось только соскрести всю пену с
листабумаги. Для этих целей можно
использовать кусок картона или раз-
резанную пополам крышку.
Просто удивительно! Под слоем
пены для бритья вы обнаружите по-
трясающие мраморные узоры. Крас-
ка успела быстро впитаться в бумагу,
вам надо только дать ей высохнуть в
течение нескольких часов. «Мрамор-
ную бумагу» можно использовать для
изготовления поделок и открыток сво-
ими руками. Из нее получится ориги-
нальная оберточная бумага.
Г. АКТОБЕ
МРАМОРНАЯ БУМАГА
лады. Осындай күйлерді шығарған
халық сазгерлері, не бір ардақты, да-
рынды дала перзенттерінің аты ұмы-
тылып кетсе де, күйлері бізге дейін
жетті.Олардың бәрі де әріпті таяқ деп
білмейтін,нота дегеннен тіпті бейхабар
болса да, өз халқының өзегін өртеген
мұңын мұңдап, жоғын жоқтап, көпте-
ген тамаша күйлер шығарған. Міне бүгін
осындай күйлердің бірі халық күйі «Жа-
стар биін» үйренеміз.Халық күйлері
ұрпақтан – ұрпаққа жеткенімен, шыға-
рған адамдардың аты-жөні ұмыт бо-
луынан халықтың күйі деп аталған.
«Жастар биі» күйінің өлшемі 2/4, до
мажор тональносінде жазылған.
Төрттік, сегіздік, ноталар кездеседі.
Төкпе күй дәстүрінде орындалады.
Күй орындалады.
Сергіту сәті:
Қырғауыл боп ұшамыз, ұшамыз
Екі қолымен қанат жасап ұшады.
Түлкі болып қашамыз, қашамыз
Бір орындарында тұрып жүгіреді.
Қырғауылдай тапқыр боп, тапқыр
боп,
Орнымызға қонамыз
Бәрі орындарына отырады.
Дамыту. Халық күйі «жастар биін»
нота бойынша талдау. Тактімен жұмыс
жасау.
Бекіту. «Домбыра» сөзіне тест
«Руно»
1. Музыкалық аспап д) сырнай е)
қалам ж) дәптер
2.«Жастар биі» күйінің өлшемі қан-
дай м) 4/4 н) 3/4 о )2/4
3. Күйші к) Мәдина Сәдуақасова.
л) Шара Жиенқұлова М) Дина Нұрпей-
ісова
4.Бірінші нота ә) си б) до в) ля
5.Күйдің авторы ы) Күйші ф) Биші
х) Әнші
6.Күй орындаушылық дәстүі п) Ар-
нау күй р) Төкпе күй с) Халық күй
7.Бірінші сызыққа орналасатын
нота а) ми ә) фа б) ре
Достарыңызбен бөлісу: |