26 маусым 2015 ж жұма

26 маусым 2015 жыл

16

Бетті єзірлеген Айбек КЄДІР¦ЛЫ

Президенттік кμп сайыстан жо-

ѓары оќу орындарыныњ арасындаѓы

универсиада Ќостанайда жалауын

кμтерді. Осымен сегізінші мєрте

μткізілген студенттер додасын А.Бай-

т±рсынов атындаѓы Ќостанай мем-

лекеттік университеті ±йымдастырды.

Биылѓы универсиада Ќазаќ ханды-

ѓыныњ 550 жылдыѓына, ¦лы Жењістіњ

70 жылдыѓына жєне Ќазаќстан хал-

ќы Ассамблеясыныњ 20 жылдыѓына

арналды.

Алањ иелерімен ќатар Алматы,

¤скемен, Тараз, Петропавл ќала-

ларынан келген командалар Бас

ж‰лдені сарапќа салды. Жарыстыњ

алѓашќы к‰ні оќ ату жєне суѓа ж‰зу

сайыстары μткізілді. Жас спортшы-

лар аптап ыстыќќа ќарамастан жо-

ѓары дењгейде μнер кμрсетті. Ал

У

У

У

У

У

ниверсиада

ниверсиада

ниверсиада

ниверсиада

ниверсиада

Ќасќырбай

       ЌОЙШЫМАНОВ

Студенттер сайысы

Жаќында Ресей-

діњ Киров ќаласын-

да гір тасын кμтеру-

ден "Жењіс Кубогы"

жарысы μткен бола-

тын. Ардагерлер

аламанынан алтын

алѓан алыптардыњ

арасында жерлесіміз

Александр Чебаный

да бар. Кировте μт-

кен турнирдіњ ал-

ѓашќы бєсекесінде-

аќ облыс маќтаны-

шы μзініњ алыптар

айќасына мыќты дайындыќпен кел-

генін байќатты. Алдымен, 10 ми-

нуттыњ ішінде гір тасын 114 рет

кμтерсе, екінші "Алыптар к‰ші" деп

аталатын кезењде 228 рет ж±лќи

кμтерді. Аќтыќ кезењдегі серпе

кμтеру сайысында спортшыларѓа

таѓы 10 минут берілді. Ќостанай-

лыќ атлетші темірді 342 рет

кμтеріп тіс ќаќќан тμрешілерді

тањ ќалдырды.

Жетпіс бес жастаѓы

жењімпаз

Г

Г

Г

Г

Г

ір кμтеру

ір кμтеру

ір кμтеру

ір кμтеру

ір кμтеру

– Гір тасын кμте-

румен жастайым-

нан айналысамын.

Алѓашќы чемпион-

дыќ ќадамым оќу-

шылыќ кезден бас-

талды. Денсаулыќ-

ты жас кезден к‰ту

ќажет жєне кμњіл

к‰йге аса мєн бер-

ген жμн. ‡лкен спорт-

та ж‰рген сан жыл-

дар ішінде т‰йгенім –

спортты с‰ю керек,

оѓан шын берілсењ

ѓана жетістіктерге жете аласыњ,

– дейді чемпион ќария.

Єлемніњ  т‰кпір-т‰кпірінен

жиылѓан 200 спортшыныњ ара-

сында аты озѓан Александр Че-

баныйды жерлестері маќтан т±та-

ды. Б‰гінде чемпионныњ ізін ќуѓан

бір топ жас-тар 75 жастаѓы

спортшыныњ есімі Гиннестіњ ре-

кордтар кітабына енгенін

ќуанышпен айтып ж‰р.

Ќостанайдыњ "Тобылы" сырт алањда, "Аќтμбеге"  2:1 есебімен жол

берді.  Ойынныњ 6-шы минутында Игорь Юрин гол соѓып, ќостанайлыќ

футболшыларды алдыѓа шыѓарѓан еді. Осы есеп ойынныњ аяѓына дейін

саќталды. Тек, 77 минутта Маркос Пиззели таблодаѓы

есепті тењестірсе, арада екі минут μткенде Данило Неко

μз командастарына жењіс сыйлады. Мањызды ‰ш ±пай-

дан айырылып ќалѓан "Тобыл" ќазір турнир кестесініњ то-

ѓызыншы сатысына т‰сті. Енді жерлестеріміз 28-ші маусым

к‰ні "Таразды" ќабылдайды.

жењіл атлетикадан ерлер арасын-

да жекелей сынѓа т‰скен Єнуар

Ќозыбаев ‰здік атанды. Жарыс

ќорытындысында нєзік жандылардыњ

ішінде Елена Лютинецтіњ баѓы жан-

ды.

Жарыстыњ екінші к‰ні спорттыњ

басќа да т‰рлерінен жарыстар

±йымдастырылды.

Универсиада ќорытындысы бой-

ынша жењіс т±ѓырына А.Байт±рсы-

нов атындаѓы Ќостанай мемлекеттік

университетініњ командасы кμте-

рілді. Екінші орынды М.Ќозыбаев

атындаѓы  СЌО мемлекеттік универ-

ситетініњ ќ±рамасы иеленді. ‡здік

‰штікті Д. Серікбаев атындаѓы Шы-

ѓыс Ќазаќстан мемлекеттік универ-

ситеті ќанаѓат т±тты.

СУРЕТТЕ: универсиададан

кμрініс.

Суретті т‰сірген автор.

Ф

Ф

Ф

Ф

Ф

утбол

утбол

утбол

утбол

утбол

"Аќтμбеден" жењіліп ќалды

ќорытындыланды

Спорт адамныњ денсаулыѓын,

жан д‰ниесін ќалпына келтіретін

ењ бір ѓажайып μнер. Мейрам-

бек Єбдіќадыр±лы осы спортты

бала жасынан жанына серік ет-

кен жан. Ол Оњт‰стік Ќазаќстан

облысындаѓы Отырар ауданыныњ

тумасы. Бала к‰нінде єкесі

марќ±м:  "Темекі шекпе, одан

ешќандай пайда таппайсыњ.

Одан да спортпен айналыс", –

деп жиі ќ±лаѓына ќ±йып отыру-

шы еді.

Ол кезде ауылдыќ жерлерде

спорт залдары деген жоќ. Бала

біткен мектеп жанындаѓы алањ-

ќайда футбол, волейбол, баскет-

бол ойнайтын. К‰рес дегенді тіпті,

білмей μсті. Оѓан арнайы жат-

тыќтыратын маман да тапшы еді.

Оњт‰стік μњірде к‰н жылы бол-

ѓандыќтан, б±лар ќара к‰зге

дейін алашапќын болып доп те-

беді. Ќарап отырса, балалыќ

шаѓы доп ойнаумен μткен екен.

Мейрамбектіњ єлі есінде,

оныншы класќа кμшкен жылы

мектептіњ жанынан ќазаќ к‰ресініњ

‰йірмесі ашылѓанда  ќуанышын-

да шек болмады. Тура ‰ш айдан

кейін белдесу μнеріне бейімі бар

балаларды баптау ‰шін Ќуат

¤кшебаев есімді жаттыќтырушы

келді. Кілењ балањ спортшы

кілемніњ жоќтыѓына да ќарама-

ѓан. Мектеп-интернаттан матрац

єкеп жаттыѓады. Арман ќуѓан бір

топ μндірдей жастар сμйтіп ж‰ріп

орта мектепті де т‰гесті. Кењес

μкіметі т±сында жасы он сегізге

толѓан жігіт-желењді єскер ќата-

рына шаќыру міндеті ќатањ ба-

ќыланатын. 1970 жылы Мейрам-

бек те μзі ќ±ралыптас жігіттермен

бірге Отан алдындаѓы борышын

μтеуге аттанды. Сахалин ќала-

сында Отан алдындаѓы борышын

атќара ж‰ріп, самбомен айналы-

сты. Бір к‰ні рота командирі жа-

уынгерлерді жинап алып, кімніњ

ќандай спортпен ш±ѓылданаты-

нын с±рамай ма. Біреулер еркін

к‰респен, енді бірі к‰рестіњ клас-

сикалыќ т‰рімен машыќтанып

ж‰ргенін айтыпты. Мейрамбек

"мен ќазаќша к‰респен ш±ѓыл-

дандым", – десе, командирі: "Ол

ќандай к‰рес? – деп тањѓалады.

Б±л ќазаќ к‰ресініњ кейбір єдіс-

айласын кμрсетеді. Шамасы,

єскербасыѓа ±наѓан болуы керек,

сен де жарысќа  барасыњ депті.

Сондаѓы ќуанѓанын кμрсењіз!

Б±рын-соњды самбомен айналыс-

паса да, сол жолы роталар ара-

сында ж‰лделі бірінші орынды

жењіп алѓан еді. Сμйтіп, полк ара-

сында μтетін жарысќа жолдама

алды. Мейрамбек μз єріптестер-

А

А

А

А

А

р д а г е р

р д а г е р

р д а г е р

р д а г е р

р д а г е р

імен бірге тμрт ай бойы полка-

ралыќ турнирге ыждаѓатты

єзірленді. Дайындыќ барысында

ќазаќша к‰рестіњ єдіс-амалдарын

кμп ќолданады. ¤з есебінше,

єзірлігі мыѓым сияќты. Жењіс жо-

лында не нєрсеге де дайын. Ши-

рыѓып т±р. Кμп ±замай жарыс та

басталды...

Б±л жартылай сында Алексей

Петухов есімді орыс палуанынан

10:1 есебімен ±тылып ќалып,

ж‰лделі ‰шінші орынды місе т±тты.

Басќа амалы бар ма, енді?! Со-

ѓан ќанаѓат. Мейрамбек – жау-

ынгер жартылай финалѓа шыќ-

ќанша жамбас, аяќтан, іштен

шалу аяќпен ќаѓып т‰сіру сияќты

ќазаќша к‰рестіњ єдістерін

кμбірек ќолданды. Онысын μзі

кейін айтады.

1989 жылы Мейрамбек Цели-

ноград ќаласындаѓы С.Сейфул-

лин атындаѓы мемлекеттік инсти-

туттыњ спорт факультетіне оќуѓа

т‰седі. Сонда ж‰ріп тєжірибе жи-

наќтады. Ќаз ССР-іне ењбек

сіњірген жаттыќтырушы Николай

Мирошниктіњ ќол астында жат-

тыќты. Ол кезде самбодан ел

ішінде ќаларалыќ, облысаралыќ

жарыстар жиі μтетін. Бірде Це-

линоградта тыњгерлердіњ б‰кіл-

одаќтыќ бірінші турнирі ±йымдас-

тырылды. Жарысќа Кењестер

Одаѓыныњ т‰кпір-т‰кпірінен ж‰зде-

ген палуандар жиналыпты. Сол

жолы Мейрамбек Єдіќадыр±лы

самбодан спорт шеберлігіне

‰міткер нормасын ќорѓады. Ал

оныњ досы Р‰стем Ибраев КСРО

спорт шебері атанды. Екеуі ±заќ

жылдар бойы бірге к‰рескен.

1996 жылы ЌР спорт шеберлігін

сєтті ќорѓап шыќты.

Мейрамбек аѓамыз оќуды

аяќтасымен арнайы жолдамамен

Ќостанай облысына келіп, ж±мыс-

ќа орналасты. Содан бері отыз

жылдан астам уаќыт μтіпті. Б‰гінде

Таран ауданында жемісті ењбек

етіп ж‰р. Осы уаќыттар аралы-

ѓында Мєкењ Олжабай Сєрсен-

баев, Бейсен Єубєкіров, Абай

Сарыбаев, Аркадий Ахметов,

Евгений Мовчан тєрізді Торѓай,

Ќостанай μњірініњ азаматтарымен

танысып, достасып кетті. Айтпаќ-

шы, б±л кісі жаттыќтырушылыќ

ќызмет атќара ж‰ріп, республи-

калыќ, халыќаралыќ жарыстарѓа

да тμрелік еткен. ¤зі "Халыќара-

лыќ дєрежедегі тμреші" атанды.

Жасы алпысќа келсе де боз

кілемді ќимайды,  осыдан екі жыл

б±рын спорт ардагерлері ара-

сында Болгарияда μткен єлем

чемпионатында ќола ж‰лдені

жењіп алды. Оныњ шєкірттері де

±стаз мерейін асырып, т‰рлі жа-

рыстарда олжа салѓанын кμз

кμрді.  Кμбісініњ есімі елге етене

танымал. Мєселен, Юрий Кулик

Ќазаќстан ќ±рамасыныњ сапын-

да к‰ресті. Сергей Макаренко

оќушылар арасында μткен ел

чемпионатыныњ екі д‰ркін чемпио-

ны атанѓан. Алексей Барсуков

ќазаќ к‰ресінен мектеп оќушыла-

ры арасында екі мєрте Ќазаќ-

стан чемпионыныњ тєжін киді.

Б±лардан басќа Александр Ку-

лик, Надежда Калиновская, Вла-

дислава Афанасьева, Сергей

Шевцов тєрізді талай мєрте ел

мерейін μсірген оѓландар бар.

Спорт мамандары арасында

сыйлы, єзілге ±ста Мейрамбек

Єбдіќадыр±лы алпыс жасќа тол-

са да єлі т±ѓырынан тая  ќойѓан

жоќ. Ол тєуелсіз ел спортына єлі

де  ќомаќты  ‰лес ќоса берері

даусыз.

Рєшид

М¦ХАМЕДЖАНОВ,

жаттыќтырушы.

Ќостанай ауданы.

СУРЕТТЕ: Мейрамбек

Єбдіќадыр±лы  оралдыќ

єріптесі, халыќаралыќ

дєрежедегі тμреші Берік

Ж±маѓалиевпен бірге.

Бар μмірін

к‰реске арнаѓан

Бар μмірін

к‰реске арнаѓан

"Дені саудыњ – жаны сау"

                                        МАЌАЛ

Ертедегі  тылсымдарѓа кує

болѓан ата-єжелеріміз айтќан

ањыз-єњгімелер єлі есімде. Сон-

дай тылсым оќиѓалардыњ бірі –

Аманкелді ауданына ќарасты

‡рпек ауылында т±рѓан Алты-

16

26 маусым 2015 жыл

17

"Ќырыќтыњ бірі – ќызыр,

Жетініњ бірі – єулие"

ХАЛЫЌ ДАНАЛЫЃЫ.

А

я

нА

я

нА

я

нА

я

нА

я

н

най єжей жайында. Тоќсанын-

шы жылдардыњ аяѓында Алты-

най єже аќыл-есі ауысып ќай-

тыс болды. Бала к‰нінен солай

сырќатты екен. Д‰ниеге сол

к‰йінде келді ме, єлде Алтынай

апайды жын ќаќќан деген сμз

рас па, єйтеуір єжем былай

дейтін еді:

"Соѓыстан кейінгі жылда-

ры, ауыл т±рѓындары сырт

жаќќа шыѓып, егін егіп, ењбек

ететін. Ал кішкентай б‰лдір-

шіндер ‰йде жалѓыз ќалып,

ќас ќарайѓанша шешелері

ќалдырѓан ќатќан нан мен

ќара суды азыќ ќылып отыра-

тын. Сондай кездердіњ бірінде

Алтынай апасы К‰місаймен

‰йде жалѓыз ќалады. Алтынай

бесікте жатќан сєби. К‰місай

болса, кμњілі дала ќуып ж‰ре-

тін ойын баласы. Апалы-сіњі-

лілердіњ ‰лкені бесіктегі бμ-

песін жалѓыз тастап, шыда-

май тысќа шыѓып, ойын ќы-

зыѓына кіріп кетеді. Арада

біраз уаќыт μткен соњ тєтесініњ

есіне ‰йде ќалѓан сіњілісі т‰-

седі. Жылап ќалмап па екен де-

ген ниетпен, ‰й терезесінен

жалма-жан ќараса, бесіктегі

бμпесін тыр жалањаш єйел бей-

несінде ‰ш жын ќоршап отыр.

К‰місайды бірден ќорќыныш

билеп, бір орында т±рып ќала-

ды. ‡ш єйелдіњ біреуі Алтынай-

ды емізіп отыр екен. Сол сєтте

терезден сыѓалап т±рѓан К‰-

місайды байќап ќалѓан жындар

жоќ болып кетеді. Ж‰гіріп ‰йге

кірсе, нєрестеніњ бет-аузы ќи-

сайып, ауыр халде жатыр".

Міне, содан бері Алтынай

єжей сол к‰йі μмірініњ соњына

дейін аќыл-есі ауысќан к‰йде

μмірден μтті.

Ертеде дала кезіп кμшіп ж‰рген керуен аял-

дап, демалу ‰шін ен далаѓа тоќтайды. Керуен-

басы алыс жол арќалап келе жатќан ж‰кті ±ры-

ќарылардан ќорѓау ‰шін сарбазын к‰зетке

ќояды. Тыныѓып, кμш т‰зелді-ау деп тањ аты-

сымен ж‰рмекке жиналѓан керуен, к‰зетшініњ

м‰рдесін кμреді. Біреу тамаѓынан бауыздап кет-

кен екен. Кμргендерінен ќатты ќорќып, б±л жер-

ден тезірек кетуге асыѓады. Шапшањ ж‰рген

керуен біраз жолды артќа ќалдырады. Енді

кішкене ж‰ргеннен кейін ж‰ріс μнбей, тоќта-

маќќа бел буѓан олар, к‰зетке таѓы біреуді

ќояды. Тањ сєріде μткендегідей

к‰зетшініњ  алќымнан  бауыз-

далѓанына кує болады. Ќатты

сескене  бастаѓан  б±лар оќиѓа

болѓан жерден ќаша жμнеліпті.

Ќырсыќќанда жол да ќысќар-

май, мењзеген мекен жеткізер

емес. ‡шінші к‰ні аялдаѓанда,

к‰зетке таѓы бір сарбаз ќойып,

оны μздері сыртынан баќылап

отырады. Т‰н тынышталып, бєрі

±йќыѓа кеткенде, ќарауыл жігіт

ќалтасынан пышаќ алып, μзін

тамаќќа орып жіберуге ыњѓай-

лана бастайды. Ањдып отырѓан

керуенбасы ќасына жаќындап,

шап беріп ќолынан ±стап ќару-

ды ж±лып алады.

– Б±л ќайткеніњ? – деп бас

сала с±раѓанда, жігіт: – "Ќатты

шаршап, кμзім ілініп кетіпті,

сол кезде бейтаныс кемпір келіп, ешкісін сойып

беруімді μтінді", – деп жауап ќатты. Пышаѓын

алып,  бауыздаѓалы  т±рѓаны сол еді, сендер

келіп оятып алдыњдар,  дейді.

Жапанда ќараусыз ќалѓан ми далада, жын-

шайтан мекен етеді деп айтушы еді ќариялар.

Б±л єњгіме талай-талай біз білмейтін тылсым-

дардын бір парасы ѓана.

(Ержан Сейдахметовтыњ айтуы бойынша

жазылды)

Кенже ЌОНЫСБАЙ.

ЌМУ студенті.

Бетті єзірлеген:Бетті єзірлеген:Бетті єзірлеген:Бетті єзірлеген:Бетті єзірлеген:

     

‡ш ќыз

1937-1938 жылдардаѓы ста-

линдік репрессия Алаштыњ

небір нар т±лѓалы азаматтарын

жалмаѓаны белгілі. Осынау

з±лмат елдіњ єрбір аймаѓын

шарлап, кμзі ашыќ, кμкірегі

ояу деген талай игі-жаќсыны

оќќа байлады. Б±л маќала жа-

зыќсыз айдау кμріп, μлім

ќ±шќан жаќсылардыњ бірі

М±ќан молда туралы болмаќ.

Біздіњ ауылда М±ќан молданыњ

есімін білмейтін адам жоќ.

Елдіњ ‰лкен-кішісі сол кісініњ

тылсым к‰шке ие екендігінен

хабардар. Біздіњ ауыл деп отыр-

ѓаным Ќостанай облысы Жан-

келдин ауданына ќарасты

Аќшыѓанаќ ауылы. Сол кезењ-

де тек Аќшыѓанаќ табанынан

бірнеше адам т‰рлі жаламен

атылып кеткен.

М±ќан  молда  1873 жылы

Торѓай ауданыныњ Ќаракμл

елді мекенінде туѓан. Єкесініњ

есімі – Баќтыбай, анасы –

¦лмыш (Быќыжан деп атаѓан).

М±ќан молда Торѓай кμлеміне

аты мєшћ‰р Сатыбалды ишан-

ныњ туѓан жиені.

Сол уаќыттары барлыќ жапа

шеккендерге небір айыптар та-

ѓылѓандыѓы б‰гінде белгілі

жай. М±ќан молдаѓа да сондай

айып таѓылады.Т±тќындаушы

милиционер молдаѓа келіп:

"Аспаннан т‰скен алтын кітап

сенде деп естідік, ќайда?" – де-

генде  М±ќан  молда  "Ол сен

Торѓайдан шыќќанда-аќ келген

жаѓына ќайта кеткен" – депті.

Сол кезде т±тќындарды Аќшы-

ѓанаќтан Торѓайѓа жаяу айдап

апарады екен. Єлгі ќызыл жен-

дет ел сыйлаѓан молданыњ са-

ќалын да кесіп алады.

Б‰гінде  М±ќан молданыњ не-

мерелерініњ ќолында аталары-

ныњ ќандай айып таѓылып атыл-

ѓаны жєне ќашан  аќталѓандыѓы

туралы ќ±жат бар. Ќостанай об-

лыстыќ  прокуратурасыныњ

"Аќтау туралы аныќтама" ќа-

ѓазында Баќтыбаев т±тќындал-

ѓанѓа дейінгі мекенжайы "Ала-

кμл" колхозы, ж±мыс орны "ќа-

тардаѓы колхозшы" деп кμрсе-

тілген. "1937 жылдыњ 23 жел-

тоќсанында Ќостанай облысы

бойынша ІІХКБ-ныњ органымен

кењес ‰кіметіне ќарсы ‰гіт жєне

насихат таратќандыѓы ‰шін

т±тќындалды. 1938 жылдыњ 13

аќпандаѓы Ќостанай облысы бой-

ынша ІІХКБ-ныњ ‰штігініњ ке-

њесімен ењ жоѓарѓы жаза – ату

‰кімі шыѓарылѓан" деп кμрсеті-

лген. 1993 жылдыњ 14 сєуірінде

ќабылданѓан ЌР "Жаппай саяси

ќуѓын-с‰ргін ќ±рбандарын аќтау

туралы" зањыныњ 2-ші, 5-ші бап-

тарыныњ "в" тармаќтары не-

гізінде  М±ќан  Баќтыбаев  саяси

ќуѓын-с‰ргін ќ±рбаны болып та-

нылып, аќталды. Ќ±жаттыњ со-

њында облыс прокурорыныњ

орынбасары, єділет  кењесшісі

Ы.Тілеуѓалиевтіњ ќолы ќойы-

лып, мμрі басылѓан. Уаќыты

2003 жылдыњ 6-маусымы.

Кейіпкеріміздіњ аты шыќќан

молда болуы да ерекше жаѓдай,

тылсым  оќиѓа.  М±ќан жары

Раќыш Шыѓанбайќызымен бас

ќосќан соњ біраз уаќыт балалы

бола алмайды. Содан шарапаты

тиер деген болуы керек, С±лтан

есімді хазіреттіњ алдына бара-

ды. Сонда Хазірет М±ќан мол-

даѓа болѓан жайды баяндайды.

"Ертеректе жолаушылап

бара жатќан 7 кісіні ќараќшы-

лар ±стап алып μлтіріп, аттары

мен д‰ние-м‰ліктерін єкеткен

екен. Ќараќшылардыњ ќолынан

ќаза тапќандар іздеусіз ќалѓан.

Сен сол адамдар жатќан жерге

белгі орнат", – дейді С±лтан ха-

зірет. Ол жерді ќалай табатын-

дыѓын с±раѓан М±ќанѓа Хазі-

рет аталѓан жерге барѓанда ал-

дынан ќараќ±с ±шатындыѓын,

аяѓыныњ  ізі ќалатындыѓын, сол

жерге белгіні орнату ќажеттігін

айтады. Б±л ќазіргі Ырѓыз ау-

данына ќарасты Н±ра ауылына

кіретін "Бозінгеннніњ ќуысы"

деген  жер. М±ќан молда сол

жерді тауып, белгі ќояды. Бел-

гіні ќойѓан Аќназар, Ќарамен

єулиелер екен. Сол оќиѓадан

соњ М±ќан молдаѓа ќасиет, кие

ќонады. Тылсым к‰шке ие бол-

ѓан молда, жын-перілерді ба-

ѓындырып, оларѓа т‰рлі істерін

тапсырып, ж±мсайды. Молда

ќ±ран оќу арќылы дем салып,

жындарын шыѓарып, емдеп,

жазып отырѓан. Енді осындай

оќиѓалардыњ  бізге  жеткенде-

рінен бірнешеуін баян етейін.

Бірде молданыњ алдына байдыњ

бєйбішесі баласы мен келінін

єкеледі. Баласы дертке ±шыра-

ѓан, іші ауырып б‰кірейіп ж‰-

реді екен. М±ќан молда кітабын

ашып  жігіттіњ  дерті  дуадан

болѓандыѓын біледі. Дуалаѓан

μзініњ келіншегі екен. Ол м±н-

дай іске жігітті μзіне ќаратып

алу ‰шін барѓан. Молда м±ны

жігітке айтпайды, 40 к‰н ем-

дейді. Бір к‰ні єлгі байдыњ ба-

ласы ‰лкен дєретке отырѓысы

келетіндігін айтады. М±ќан

молда жанына жігіттерді ертіп

ауыл  сыртынан  ќашыќтау жер-

ге  кісі  бойынан  терењірек ш±њ-

ќыр ќаздырып ќояды. Жігітті

аќ матаныњ ‰стіне отырѓызады.

Сонда єлгі  жігіттіњ ішінен μр-

мекшіге ±ќсас бір зат т‰седі.

Ќамыспен ш±ќып кμрсе жы-

бырлайды екен. Яѓни, дуадан

пайда болѓан дерт іштен сыртќа

шыѓады. Молда оны астында

тμсеулі жатќан аќ матасымен

орап, ќаздырѓан ш±њќырдыњ

т‰біне тастатып кμмдіреді жєне

оќып, ќиямет-ќайымѓа дейін

байлап тастайды. Бойынан дуа

кеткен жігіт бірден жаќсарып

сала  береді.  Осыдан соњ жас

отбасыныњ шырќы б±зылады.

Себебі  дуадан  арылѓан жігіт

келіншегіне ќарамай ќояды.

Шањыраќтыњ шайќалуын ќала-

маѓан молда таѓы бір жеті ем

ж‰ргізіп, екеуін табыстырып,

дертінен ќ±лантаза айыќтырып

шыѓарып салады.

Марат ЌАЙСАРБЕК¦ЛЫ,

Дала μлкесі тарихы

облыстыќ м±ражайыныњ

ѓылыми ќызметкері.

Арќалыќ ќаласы.

(Жалѓасы бар).

К‰зетші

К‰зетші

К‰зетші

К‰зетші

К‰зетші

18

«

Сый 

– жеңгендікі, сөз – тергендікі» 

ХАЛЫҚ ДАНАЛЫҒЫ.

26 маусым  2015 жыл

ФОТОЭТЮД

Елгезек 

бала –

Нұрасыл

Менің  мектептерде,  түрлі  шараларда  ән  айта-

тыным бар еді. Жаңа жылдық концертке де бір 

ән дайындағанмын. Әннің аты: «Жаңа жыл». Со-

нымен  не  керек,  сол  әнді  айтатын  болып  үйден 

сөзін жаттап, ақ тер көк тер болып өлеңнің сөзін 

жаттағандай болдым. DVD-ге караоке дискіні салып 

жіберіп, 2000 мың теңгеге сатып алған микрофон-

мен «Жаңа жыл» әнін айтып күнде дайындалдым. 

Анам маған ән айтып жатқанда, қатемді түзетіп, 

былай айтасың, мына жерін былай айтасың деп, 

білгенін айтып отыратын. Бір жағынан ән айтуға 

анамның  қосқан  үлесі  зор.  Анамның  арқасында 

біраз жаттығып қалдым. 

Үйде айтқанда өлең сөзін ұмытпай, әнді нақышы-

на келтіріп орындап жүрдім. Үйде дайын далған бір 

бөлек,  мектепте  дайындалған  бір  бөлек.  Сөйтіп, 

желтоқсанның жиырма тоғызы да болды. Концерт 

кешкі  жетілер  шамасында  басталды.  Жоғарғы 

сыныптың  екі  жақсы  жүргізеді  деген  оқушыла-

ры  сықиып  киініп,  қолдарына  қара  папкаларын 

алып  қақшиып  концертті  бастап  жіберді.  Менің 

бір әдетім, өлең айтатын сәтім таяған кезде жүре-

гім  лүпілдеп,  қатты  қобалжитынмын.  Сонымен 

жүргізушілердің  бірі: 

– Кезекті  әсем  әнді  қабыл 

алыңыз дар. Ән: «Жаңа жыл». Орындайтын: Бәлен-

шеұлы  Бәленше, 

– деп  хабарлады.  Қара  кос тюм 

киіп алып, қызыл галстукты қақшитып, қолдарым 

дір-дір етіп сахнаға қарай бет алдым. Залда көрер-

мендер толып тұр. Ине шаншырлық жер жоқ. Ән 

басталды. Ішімнен «О, Құдайым, әнді өз деңгейінде 

орындап шығайыншы», 

– деп бір айттым. 

Сонымен, бірінші шумақты айттым, әрі қарай 

қайырмасы кетті, ән жүріп жатыр. Қызық  кейін 

басталды. Ішімнен екінші шумақты айтайын де-

сем, ойыма түспей қойды. Ал, қырсық шалды де-

ген осы. Әннің екінші шумағы басталуға санаулы 

секундтар ғана қалды. Мен болсам, мелшиіп әлі 

тұрмын. Ішімнен «енді қайттым, не істеймін?», 

– 

деген ойлар маза бермеді. «Әнімдіі айта алмасам 

ұят  болар, 

– дедім  де  ақындыққа  бастым.  Әнім 

басталды,  мен  ойдан  жаңа  жыл  туралы  сөздерді 

ұйқассыз  аңыратып  жатырмын.  Сондағы  айтқан 

төрт жолым әлі есімде. 

«Жаңа жыл, жаңа жыл келді, 

Жаңа күн, жаңа күн келді, 

Құтты болсын, Жаңа жыл, құтты болсын, 

Ортаға шық билеңдер, кәне достар», 

– ал керек 

болса, дым ұйқассыз, қара сөзді өлеңнің әуеніне 

әрең  деп  келтіріп,  қара  терге  түсіп,  куплет  біт-

кенде «уффф» дедім. Мәз-мейрам көрермен, менің 

куплетті  ұмытып,  ойдан  айтып  жібергенімді  де, 

байқамай қалды. Өйткені, көрерменнің өлең сөзіне 

қарайтын  шамалары  жоқ,  барлығы  мәз-мейрам 

болып отыр. Сөйтіп, өмірімде, ойдан төрт куплет 

өлең шығарып жібергенім бар. Ән аяқталысымен, 

барлығы қол шапалақтап жатыр. Басымды идім де 

сахнадан кетіп қалдым. Болған оқиғаны ата-анала-

рыма айтып, бәрінің шек сілесін қатырғаным бар. 

жүктеу/скачать 26,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: