34
Проективті зерттеу шарты тест жағдайының бірізділігі мен
шынайылылығы болып табылады. Бұл шынайылылық жасандылық
бейнесін алып тастауға мүмкіндік береді. Мұндай жағдайда жеке
адам өзіне тəн мінез-құлықты көрсетеді. Жеке адамға құрылымдық
стимулдық материалдармен байланысы барысында санасыз
еліктеулер, инстинкттер, конфликттерді сыртқа шығаруға мүмкіндік
беріледі. Проективті əдіс жеке адамды тұтас əмбебап жүйе ретінде
көрсетуге əсер етеді. Жеке адамның əлеуметтік ортамен қарым-
қатынасы «өмірлік кеңістіктің» құрылымдық үдерісін көрсетеді.
Экспериментте зерттеушінің алатын орны белгісіз жағдайлардан
тұрады: зерттелуші «өмірлік кеңістік» элементтерін таңдау бары-
сында еркіндік алады жəне оларды құру тəсілдерін өзі таңдайды.
Эксперименттік зерттеулер проективті əдістерге төмендегідей
жаңа түсініктер енгізді: «бақылау», «когнитивтік стиль». Жоба-
лау əдісінің құндылығы тапсырманы орындау барысында таным
əрекетінің күрделі негіздері туралы түсінік береді, бұл когнитивті
жəне мотивациялық компоненттер түрінде қарастырылады. Жоба-
лау əдісі жетістіктермен жəне кемшіліктермен сипатталады. Соны-
мен бірге проективті əдістер жеке адамның қасиеттерімен интеллект
ерекшеліктерін өлшеуге бағытталады.
Олар стандартты əдістермен ерекшеленеді:
1) Стимулды материалдардың ерекшелігі;
2) Зерттеу жұмысының алдына қойылған міндеттерінің ерекшелігі;
3) Нəтижелерді өңдеу жəне талдау ерекшелігі.
Достарыңызбен бөлісу: