28 маусымындағы шешімімен баспаға ұсынылды
Қазақ халқының бас адамдарына
жүктеу/скачать 2,13 Mb. Pdf көрінісі
|
9e6c0eda3dd9ea94e26c2b2470b9a301
| Қазақ халқының бас адамдарына
» атты заман хат стиліндежазылғанкөркем- публицистикалық туындысында газет шығару ісінмәселеетіпкөтеріп, М. Сералиннің «Айқап» журналы шығара бастағанын жарқын мысалқылады да,бұлбасылымғақаржылайболмасадақаламқайратыменкөмекберуге үндейді: «Жалғызым да сен, жалмауызымдасен»дептіғойбіршеше.Бас адамдарға өкпемді айтып болдым. Енді олардан халық есіміментілегіммынау: «Қазақ халқына есімдері мәшһүр оқығандарымыз ғылым, тәжірибелеріншехалыққа керекті сөздерді, атқа мінген ағаларөзжұртынданеболыпжатқанын,не таршылық, не кемшілік бар,нендейойлағанғалымдарыбар,соларынжазса екен. Сол уақытта күллі қазақхалқыныңнендейхалдеекеніалақандағыдай көрініп, бір сенің жапқанғақылыңменбасқалардапайдаланып,біржерде болған зарардан екіншісіалдыналасақтанып,журналдыоқушыларкөбейіп, қазіргі секілді айына бір ғана шығып зарықтырмай, айына екімәртебе,тіпті жұмасында бір шығып тұрса, шын шаттық сонда болар еді!Жүзайтсақтабір тілек, надандық тұманындаадасқанбейшарақазақхалқынжетектеп,жарық дүниеге шығарушы қаһармандарға мұқтажбыз. Тілесе кісіжоқемес,уақытта өткен жоқ. «Ештен кеш қайырлы» деген орыс халқының бір мақалын ескетүсіріп үміт етіп тұрамыз ». Ашық хаттаадамның жан дүниесінтебірентерлік өткір публицистикалық тілмен бедерленіп, заман талабынан туғанөнер-білімді мең- геру тақырыбы дәл көтерілген, мағыналы байыптауларменойлытұжырымдар жасалған. Публицистиканың көркем жанрлары ішінде ірі оқиғаларменқұбылыстарды образ арқылы айқындайтын фельетонныңорны бөлек. Өкініштісібұлжанр XXғасырбасындағықазақәдебиетіндегікенжелеу дамып, кейінірек қалыптасты. Солжылдардағыбасылымдардафельетонкөбінесе «оқшау сөз» терминімен белгілі болды. 119 XX ғасырдың баскезіндегіқазақәдебиетіндегікөркемпублицистикажанрлары арасында сол кезде жаңа қалыптаса бастаған түрлерінің бірі памфлет – көркем- публицистикалық немесе өткір сатиралық шығарма. «Памфлет бүтінбір қоғамдық құрылысты, саяси системаны тұтас алып, неолардыңтиптіккеселді жақтарын,кертартпаәлеуметтіктоптарыменпартиясын,идеологиясымен көзқарастар жүйесін жер жебірше жете әшкерелеуді мақсат етеді»[78,115]. Оның басты бір ерекшелігі«қарасөзбенде,өлеңтүріндеде кездесетін сатиралық шығарма... көп қырлыжанр,ондасолзаманныңсаяси-әлеуметтік тынысы полемикалық сарында, өткірсатира,сарказмменайқындала ашылып отырады»[79,261–262]. Осы жанрға ұқсас,жоғарыдасөзқылғаноқшау сөз қоғамдакездесетінкелеңсізоқиғаларды,адамдардыңоғашқылықтарын әжуалап әшкерелесе, ол памфлет сол қоғамтудырғанәлеуметтіктиптіарқау етіп,бүкілбилікқұрылымын,қоғамдыққұрылыстысынап-мінеп,сықақтап әшкерелейді. XX ғасыр басындағы алаш зиялылары мен қаламгерлері, жалпы шығармашылық өкілдері памфлетті патшалық жүйеге қарсыөткірдеықпалды,қаһарлықару ретіндешеберпайдаланып,га- зеттерменжурналдардажариялаған.Ақын-жазушылар арасында Міржақып ДулатовпенСәбитДөнентаевпамфлетжазудың тамаша үлгісін жасады.Қазақ көсемсөз шеберлерінің қатарынаҚ.Сәтбаев,Е.Алдоңғаров, Ж.Аймауытов,Тлепбергенов, Қ.Кемеңгеров,Ә.Ғалимов, М.Әуезов,Т.Рысқұлов,М.Жұмабаев,Б.Майлин сияқты алаш арыстарын жатқызамыз. жүктеу/скачать 2,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|